به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین محسن فلاح زاده نماینده مقام معظم رهبری در پاسخ به پرسش فقهی به موضوع «معنای فقهی تعبیر «بهتر است» در فتاوای رهبری» پرداخت که تقدیم شما فرهیختگان می شود.
* پرسش:
من از حضرت آیتالله العظمی خامنهای (مدّظلّهالعالی) تقلید میکنم. در بسیاری از موارد در رسالههای توضیحالمسائل و سایر مطالب فقهی معظمله، دیدهام که از تعبیر «بهتر است» استفاده شده است. پرسش من این است که این عبارت دقیقاً چه معنایی دارد؟ آیا این «بهتر است» یک اصطلاح شرعی به معنای «استحباب» است؟ یعنی اگر گفته شود «بهتر است فلان کار انجام شود»، مقصود همان «مستحب» است؟ لطفاً این تعبیر را توضیح دهید.
* پاسخ حجتالاسلام والمسلمین فلاحزاده:
تعبیر «بهتر است» در بیانات و فتاوای حضرت آیتالله خامنهای همان معنای ظاهری خود را دارد؛ یعنی «شایستهتر و پسندیدهتر است که انسان آن کار را انجام دهد».
اما از نظر فقهی، این تعبیر معمولاً در دو مورد به کار میرود:
۱. در مواردی که حکم، استحبابی یا احتیاط استحبابی است.
یعنی کاری که انجام دادن آن مستحب است یا دستکم احتیاط مستحب دارد. در این گونه موارد، ممکن است در متن فتوا یا رساله نوشته شود:
«بهتر است این کار انجام شود.»
معنایش این است که انجام دادن آن عمل مطلوب شرع است و ثواب دارد، هرچند واجب نیست.
۲. در مواردی که حکم، کراهتی است.
یعنی کاری که انجام ندادن آن بهتر است و انجام دادن آن مکروه شمرده میشود. در این حالت، ممکن است نوشته شود:
«بهتر است این کار انجام نشود» یا «بهتر است ترک شود.»
در اینگونه موارد، مقصود این است که ترک آن عمل، مطلوبتر است، هرچند انجام دادنش حرام نیست.
بنابراین، تعبیر «بهتر است» در فتاوای معظمله، اصطلاحی فقهی با معنای توصیهای است؛ یعنی گاهی ناظر به استحباب یا احتیاط مستحب و گاهی ناظر به کراهت یا احتیاط در ترک است.
در هر دو صورت، نشاندهندهی «ترجیح شرعی و اخلاقی» نسبت به انجام دادن یا ترک آن عمل است، نه الزام و وجوب.
برای شنیدن و دانلود صوت اینجا را کلیک کنید
نظر شما