چرا حضرت زهرا(س) تا پای جان از امامت و ولایت دفاع کرد؟

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی توکل در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه با تسلیت ایام شهادت حضرت فاطمه‌زهرا(س) بیان کرد: ایام فاطمیه، فرصتی فراتر از سوگواری است، این ایام یکی از مناسب‌ترین زمان‌ها برای بازخوانی بزرگ‌ترین حرکتی است که آگاهانه در دفاع از حقیقت شکل گرفت.

دفاع از ولایت هرگز نمی‌تواند از استکبارستیزی جدا باشد

وی افزود: حضرت فاطمۀ‌زهرا(س) در کوتاه‌ترین دوران زندگی پس از پیامبر(ص) به عنوان نمادی از مقاومت، ولایت‌مداری و مقابله با انحراف و استکبار به حساب می‌آید. نمادی که اگر با دقت بیشتری به آن نگاه شود، ابعاد تازه‌ای را در راستای دفاع از ولایت به انسان معرفی می‌کند. باید توجه داشت که دفاع از ولایت هرگز نمی‌تواند از استکبارستیزی و مقابله با ظلم و ستم جدا باشد، زیرا اگر همگان تابع ولایت بودند دیگر دفاع از آن معنا پیدا نمی‌کرد.

استاد حوزه علمیه قم گفت: به تصریح روایات شیعه و اهل‌سنت، رسول‌الله(ص) در زمان حیات، تمامی نکاتی را که مردم را به بهشت نزدیک و از دوزخ دور می‌ساخت تبیین فرمودند. امام باقر(ع) در حدیثی می‌فرماید: «خَطَبَ رَسُولُ اللَّهِ فِی حَجَّةِ الْوَدَاعِ فَقَالَ یَا أَیُّهَا النَّاسُ وَ اللَّهِ مَا مِنْ شَیْ‏ءٍ یُقَرِّبُکُمْ مِنَ الْجَنَّةِ وَ یُبَاعِدُکُمْ‏ مِنَ النَّارِ إِلَّا وَ قَدْ أَمَرْتُکُمْ بِهِ وَ مَا مِنْ شَیْ‏ءٍ یُقَرِّبُکُمْ مِنَ النَّارِ وَ یُبَاعِدُکُمْ‏ مِنَ الْجَنَّةِ إِلَّا وَ قَدْ نَهَیْتُکُمْ عَنْه‏؛ رسول خدا در حجة‌الوداع خطبه خواند و فرمود: ای مردم، به خدا سوگند، هیچ چیزی شما را به بهشت نزدیک نمی‌کند و از آتش دور نمی‌سازد، مگر اینکه من شما را به آن امر کرده‌ام؛ و هیچ چیزی شما را به آتش نزدیک نمی‌کند و از بهشت دور نمی‌سازد، مگر اینکه من شما را از آن نهی کرده‌ام». اصول کافی، جلد۲، صفحه۷۴، حدیث۲.

حجت‌الاسلام والمسلمین توکل ادامه داد. آیا چنین پیامبر رحمتی مهمترین مسأله که همان جانشینی و ولایت بود را بر عهدۀ امت خویش می‌گذاشت. یقینا پاسخ منفی است، چرا که حضرت به صراحت فرموده است: إِنَّ أُمَّتِی سَتَفْتَرِقُ بَعْدِی عَلَی ثَلَاثٍ‏ وَ سَبْعِینَ‏ فِرْقَةً فِرْقَةٌ مِنْهَا نَاجِیَةٌ وَ اثْنَتَانِ وَ سَبْعُونَ فِی النَّارِ؛ همانا امت من به زودی بعد از من به ۷۳ فرقه تقسیم می‌شوند که فقط یک گروه از آنها اهل نجات هستند و ۷۲ فرقه و گروه دیگر اهل آتش خواهند بود». خصال صدوق، جلد۲ صفحه۵۸۵ حدیث۱۱

وی تصریح کرد: چگونه پیامبر رحمت، کسی را به عنوان جانشین معرفی نکرد تا پس از او جلوی این تفرقه را بگیرد. اینجاست که وقتی پس از رحلت رسول‌الله(ص) جریان خلافت ایشان در سقیفه به انحراف کشیده شد، حضرت صدیقۀ‌طاهره(س) در همان مدت کوتاه از عمر مبارکش، دست به اقداماتی زد که در نوع خود بی‌نظیر بود. صدیقۀطاهره(ع) کسی بود که به تصریح روایات متواتره از شیعه و سنی، خشنودی او موجب خشنودی خداوند و غضب او موجب سخط و غضب خداوند می‌شود.

حضرت فاطمۀزهرا(س) مظهر صفات الهی

پژوهشگر حوزوی گفت: این روایات با الفاظ بسیار متعددی از فریقین در بسیاری از کتاب‌های آنها ذکر شده است و هرگز کسی از شیعه و سنی صحت این روایات را مورد مناقشه قرار نداده است. در روایتی از رسول‌اکرم(ص) می‌خوانیم: «أَنَّ اللَّهَ یَغْضَبُ‏ لِغَضَبِ‏ فَاطِمَةَ وَ یَرْضَی لِرِضَاهَا؛ خداند با غضب فاطمه غضبناک و با رضایت او خشنود می شود». امالی صدوق، صفحه۳۸۴. این روایت دلالت صریح بر عصمت حضرت دارد و بیانگر این است که چنان حضرت فاطمۀزهرا(س) مظهر صفات الهی شده بود که تمامی رفتار، گفتار و کردار او با آنچه خداوند می خواست هماهنگ بود. یقینا چنین انسان کاملی، حتی اگر ناراحتی اندکی از کسی بر دل گیرد، کسانی که او را ناراحت کرده‌اند در خطا هستند و مقصر می‌باشند. حال مشاهده می‌کنیم که حضرت پس از جریان سقیفه، خطبۀ فدک را مطرح می‌کند، قبل از خطبۀ آنگاه که در مسجد حاضر شد چنان ناله‌ای سر می‌دهد که تمامی اهل مسجد به گریه می‌افتند: «ثُمَّ أَنَّتْ أَنَّةً أَجْهَشَ الْقَوْمُ لَهَا بِالْبُکَاءِ، فَارْتَجَّ الْمَجْلِسُ، ثُمَّ أَمْهَلَتْ هُنَیْئَةً حَتَّی إِذَا سَکَنَ نَشِیجُ الْقَوْمِ وَ هَدَأَتْ فَوْرَتُهُمْ، افْتَتَحَتِ الْکَلَام‏؛ سپس ناله‌ای کرد که مردم از شدت آن به گریه افتادند و مجلس به لرزه درآمد. آن‌گاه لحظه‌ای صبر کرد تا صدای ناله و گریه‌ی مردم آرام گرفت و هیجان‌شان فروکش کرد؛ آن‌وقت سخن را آغاز نمود.» احتجاج طبرسی، جلد۱ صفحه۹۸.

وی ادامه داد: به راستی چه کسی موجبات ناراحتی او را فراهم ساخته بود و آیا خداوند غضبناک نشده بود؟ همچنین چرا در ابتدای خطبۀ فدک از امیرمؤمنان(علیه) و فضائلش سخن گفت و چرا با ابابکر در مورد میراثش بحث کرد و به آیات متعددی از قرآن استدلال نمود و میراث خود از رسول‌اعظم(ص) را مطالبه کرد؟ آیا این امور با ناراحتی و غضب صدیقۀطاهره(س) همراه نبود؟. اهل سنت گاه می‌گویند که حضرت به سبب احساسات زنانه اندکی ناراحت شد و سپس رضایت داد. آیا این سخن می‌تواند صحیح باشد؟ لازمۀ آن این نیست که خداوند هم مدت زمانی به سبب ناراحتی حضرت غضبناک شد و سپس خشنود گشت؟ آیا خداوند که به تصریح قرآن «أَنَ‏ اللَّهَ‏ هُوَ الْحَقُ‏ الْمُبین‏؛ خداوند حقیقتی آشکار است» سوره نور آیه ۲۵. حقیقت را کنار گذاشته و تابع بندۀ خود می‌شود؟ یا آنکه باید گفت، غضبناک شدن صدیقۀ‌طاهره(س) بر اساس حق و واقعیت بود و خشم الهی را به دنبال داشت و آنکه واقعیت هرگز تغییر ناپذیر است، حضرت زهرا(س) نیز هرگز راضی نشد؟

حجت‌الاسلام والمسلمین توکل گفت: بهترین علامت بر عدم رضایت حضرت، حرکت حساب شدۀ دیگری است که از ایشان در اواخر عمر هنگامی که در بستر بود مشاهده می‌شود. در آن ایام ابابکر و عمر به دیدار حضرت آمدند حضرت با آنها سخن نگفت و از آنها راضی نشد. در صحیح بخاری و مسلم می‌خوانیم: «فغضبت فاطمة بنت رسول اللَّه فهجرت ابابکر فلم تزل مهاجرته حتی توفّیت؛ پس فاطمه دختر رسول خدا(ص) غضبناک شد و از ابابکر دوری کرد و همچنان از او دوری می‌کرد تا وفات یافت.» صحیح بخاری، جلد۴ صفحه۷۹ مسلم جلد۳ صفحه۱۳۸۰.

وی افزود: جالب توجه اینکه در همان دو کتاب از پیامبراکرم(ص) می‌خوانیم: «فاطمة بَضْعَة منّی فمن أغضبها أغضبنی؛ فاطمه پارۀ تن من است پس هرکس او را خشمگین سازد من را خشمگین ساخته».صحیح بخاری جلد۲ صفحه۲۱۰. یا در حدیث دیگری می‌خوانیم «وَیُؤْذِینِی مَا آذَاهَا؛ و هر کس او را آزار دهد من را آزرده است». صحیح مسلم جلد۷ صفحه۱۴۱ حدیث۶۲۰۱. اضافه می‌کنیم که خداوند نیز در قرآن می‌فرماید: «انَّ الَّذینَ یُؤذُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ أعَدَّ لَهُمْ عَذاباً مُهیناً؛ آنها که خدا و پیامبرش را آزار می‏دهند، خداوند آنان را از رحمت خود در دنیا و آخرت دور ساخته، و برای آنها عذاب خوارکننده‏ای آماده کرده است». سوره احزاب آیه۵۷. بنابراین یا باید این احادیث و آیات را نعوذ بالله جعلی دانست، یا صدیقۀطاهره(س) را متهم به اشتباه کرد، یا آنکه واقعیت را قبول کرد و آن اینکه غاصبین خلافت موجبات خشم الهی را فراهم ساخته بودند.

حضرت فاطمه‌زهرا(س) مدافع ولایت

استاد حوزه علمیه اظهار کرد: صدیقۀطاهره(ع) حتی در زمان حیات پر برکتش نیز دست از دفاع از ولایت نکشید. جدای از خطبۀ فدک، در روایتی که علامۀ مجلسی نقل می‌کند آمده است که «فاطمۀ زهرا درب منازل مهاجرین و انصار می‌رفت و آنها را به واقعیت که همان خلافت امیر مؤمنان بود دعوت می کرد» حتی در بخشی از این روایت آمده که حضرت به معاذ بن جبل نیز این سخن را یادآور شد. معاذ عرضه داشت: حضرت زهرا فرمود: «لَا، مَا أَجَابَنِی أَحَد؛ نه کسی خواستۀ من را اجابت نکرده است» معاذ گفت: پس کمک من چه فایده‌ای دارد؟ در اینجا صدیقۀطاهره که دلشکسته و غضبناک بود فرمود: «وَ اللَّهِ لَا أُکَلِّمُکَ کَلِمَةً حَتَّی أَجْتَمِعَ أَنَا وَ أَنْتَ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، ثُمَّ انْصَرَفَتْ؛ به خدا سوگند هرگز با تو یک کلمه سخن نمی‌گویم تا زمانی که خداوند بین من و تو؛ و رسول خدا(ص) جمع نماید و حکم نماید، و سپس بازگشت. (بحار، جلد۲۹ صفحه۱۹۲.

وی افزود: گریه‌های حضرت در احد بر سر مزار حمزه سیدالشهداء که آنجا را بیت‌الاحزان نامیده‌اند، نیز دلیل دیگری بر دفاع حضرت از ولایت است. آتش زدن درب خانه حضرت، سقط محسن و موارد متعدد دیگر را نیز می توان اضافه نمود. شاید سؤال شود چرا حضرت فاطمۀ‌زهرا(ع) تا این حد در دفاع از ولایت اقدام می کرد؟ پاسخ آن واضح است. حضرت آفتی را در دین رسول خدا(ص) مشاهده می‌کرد و ظلمی را درک می‌نمود که تبعات آن تا زمان ظهور حضرت حجت‌(عج) ادامه می‌داشت.

پژوهشگر حوزوی افزود: همان‌گونه که به یکی از صحابه که از حضرت علت گریه‌های شدیدش را در احد پرسید فرمود: «أَمَا وَ اللَّهِ لَوْ تَرَکُوا الْحَقَّ عَلَی أَهْلِهِ، وَ اتَّبَعُوا عِتْرَةَ نَبِیِّهِ، لَمَا اخْتَلَفَ فِی اللَّهِ اثْنَانِ، وَ لَوَرِثَهَا سَلَفٌ عَنْ سَلَفٍ، وَ خَلَفٌ بَعْدَ خَلَفٍ، حَتَّی یَقُومَ قَائِمُنَا، التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ؛ به خدا سوگند، اگر حق را به اهلش می‌سپردند و از عترت پیامبرشان پیروی می‌کردند، حتی دو نفر هم در مورد خدا اختلاف نمی‌کردند. و این خلافت، نسل به نسل و پشت به پشت به ارث برده می شد تا قائم ما، نهمین فرزند حسین، قیام کند». بحار الانوار، جلد۳۶ صفحه۳۵۳.

دنیا پرستی موجب غصب خلافت شد

حجت‌الاسلام والمسلمین توکل اضافه کرد: سخن در این زمینه بسیار است و در خاتمه اضافه می‌کنیم دنیاپرستی که موجب غصب خلافت شد هرگز از تکبر و ظلم جدا نیست. خداوند در سورۀ احقاف به پیامبراکرم(ص) در مورد ایمان نیاوردن جمعی می‌فرماید: «اسْتَکْبَرْتُمْ‏ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ‏؛ و شما استکبار و تکبر می ورزید و ایمان نیاورید، خداوند گروه ستمکاران را هدایت نمی‏کند.» سوره احقاف آیه۱۰. در این آیه بین ظلم و استکبار جمع شده است.

وی افزود: آری تکبر است که انسان خود را از خلیفۀ بر حق رسول خدا(ص) بالاتر می‌بیند، چنین کسی یقینا خدا را در نظر نمی‌گیرد و نگاه او صرفا دنیوی و برایکسب شهرت و مقام است، و واضح است این رویکرد به ظلم و غصب و غارت منتهی می‌شود. زیرا خداوند می‌فرماید: «وَ إِذا تَوَلَّی سَعی‏ فِی الْأَرْضِ لِیُفْسِدَ فیها وَ یُهْلِکَ‏ الْحَرْثَ‏ وَ النَّسْلَ؛ انسان منافق و دنیاپرست هنگامی‏که روی بر می‏گردانند (و از نزد تو خارج می‏شوند)، در راه فساد در زمین، کوشش می‏کنند، و زراعتها و چهارپایان و انسان‏ها را نابود می‏سازند». سوره بقره آیه۲۰۵.

انحراف سقیفه تا امروز ادامه دارد

این استاد حوزه علمیه قم گفت: اعراب‌ جاهلی که حتی سواد خواندن و نوشتن را نداشتند و فرهنگشان بسیار تنزل یافته بود، چنان تحت تربیت پیامبراکرم(ص) رشد یافتند که فوج فوج به اسلام گرویدند. امیرمؤمنان(ع) نیز همین توانایی را داشت و بعد از او نیز امامان معصوم از همان توانایی برخوردار بودند. ولی وقتی جریان خلافت بعد از رحلت رسول‌خدا(ص) از مسیر خود منحرف شد و به دست کسانی افتاد که نه دروازۀ علم رسول‌خدا(ص) بودند و نه مانند امیرمؤمنان(ع) در جنگ‌ها حضور پررنگ داشتند و نه در دفاع از اسلام سابقه‌ای منحصر به فرد، طبیعی بود که حس خود برتر بینی که همان استکبار بود موجب این انحراف شد و از همان زمان بود که این مسیر منحرف که به گفتۀ شاعر، خشت اول گر نهد معمار کج، تا ثریا می‌رود دیوار کج، موجب انحرافات بیشتر و بیشتر شد تا آنکه امروزه شاهد جنایت‌های وحشتناک توسط اسرائیل خونخوار و طرفداران آن هستیم.

وی ادامه داد: سلام و درود خدا بر شهیدۀ رشیده حضرت فاطمه زهرا(س) باد که بعد از رسول خدا(ص) چنان از ولایت دفاع کرد که هنوز اثر آن باقی است. از جمله همه می پرسند، چرا قبر تنها دختر رسول‌خدا(ص) به سبب وصیت خود او مخفی شد؟ چرا عُمر او آنقدر بعد از رسول‌خدا(ص) خدا کوتاه بود و حال آنکه بیماری جسمی از قبل در بدن نداشت؟ «إِنَّ فی‏ ذلِکَ لَذِکْری‏ لِمَنْ‏ کانَ‏ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَی السَّمْعَ وَ هُوَ شَهیدٌ؛ در این تذکّری است برای آن کس که عقل دارد، یا گوش دل فرا دهد و حضور قلب داشته باشد». سوره ق آیه۳۷.

الگوگیری از حضرت زهرا(س)

حجت‌الاسلام والمسلمین توکل عنوان کرد: باشد که ما نیز از این رفتار حضرت فاطمه‌زهرا(س) الگو بگیریم و بر اساس «وَ لَقَدْ کانُوا عاهَدُوا اللَّهَ مِنْ قَبْلُ لا یُوَلُّونَ الْأَدْبارَ وَ کانَ عَهْدُ اللَّهِ‏ مَسْؤُلاً؛ آنان با خدا عهد کرده بودند که پشت به دشمن نکنند؛ و عهد الهی مورد سؤال قرار خواهد گرفت و در برابر آن مسؤولند». سوره احزاب آیه۱۵، هرگز به دشمن مستکبر و ظالم پشت نکنیم و زهرا گونه تا آخر عمر، که با غاصبان خلافت سخن نگفت، ما نیز لحظه‌ای این سنگر مقاومت را خالی نگذاریم. و السلام علی فاطمة یوم ولدت و یوم استشهدت و یوم تبعث حیا.

انتهای پیام/