به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه در تهران، آیتالله محمدعلی جاودان، استاد اخلاق حوزه علمیه، در سومین شب مراسم عزاداری ایام فاطمیه که در حسینیه آیتالله شیخ مرتضی زاهد برگزار شد، به تبیین آموزههای اخلاقی و دینی، با محوریت تعالیم مرحوم آیتالله علامه طباطبایی پرداخت و بر اهمیت انجام اعمال مطابق دستور خدا، با نیت خالص و برای رضای الهی تأکید کرد.
آیتالله جاودان در ابتدای سخنان خود یادآور شد: روزی جوانی نامهای به مرحوم علامه طباطبایی نوشته بود و پرسیده بود که «برای رسیدن به انسانیت چه کار باید کرد؟» علامه طباطبایی در پاسخ، توصیههایی ارائه کردهاند که همه در آیه شریفه «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ» آمده است.
وی افزود: تمام اعمال انسان باید با رعایت تقوا و درست و راست انجام شود، به گونهای که بتوان در روز قیامت درباره آن پاسخگو بود. هر کاری که برای رضای خدا و در چارچوب وظیفه انجام شود، هیچ ایرادی ندارد و به اصلاح زندگی و عبادات انسان کمک میکند.
استاد اخلاق حوزه علمیه در خصوص مفهوم «وظیفه» و «نیت خالص» گفت: اگر فردی درس میخواند، تدریس میکند یا ازدواج میکند و همه این کارها را برای رضای خدا و انجام وظیفه انجام دهد، اعمال او مشکلی ندارد و در قیامت پذیرفته میشود. انجام وظیفه و توجه به نیت الهی باعث میشود نماز و سایر عبادات با حضور قلب ادا شوند و از بروز بخل، حسد، کبر و کینه در دل جلوگیری شود. اعمال صالح انسان، قلب او را پاک کرده و زمینه ورود به بهشت را فراهم میسازد.
آیتالله جاودان گفت: اگر انسان کارهای روزمره خود، مانند کسب و کار، مدیریت زندگی و تحصیل را به عنوان وظیفه انجام دهد و در مسیر رضای خدا باشد، این اعمال نه تنها برای دنیا مفید است بلکه نماز و سایر عبادات او را نیز اصلاح میکند. در واقع، انجام صحیح وظایف روزانه، زمینه تمرکز و حضور قلب در نماز و عبادت را فراهم میسازد.
وی ادامه داد: اگر اعمال انسان مرتب و مطابق وظیفه و دستور خدا انجام نشود، حضور قلب در نماز مختل میشود و نماز نمیتواند اثر اصلاحی واقعی در روح و قلب انسان داشته باشد. اما زمانی که اعمال با نیت خالص و برای انجام وظیفه انجام شود، نماز، روزه، زکات و دیگر عبادات انسان اصلاح میشود و از دل و جان او بخل، حسد، کینه و غرور پاک خواهد شد.
استاد اخلاق حوزه در ادامه به تفسیر آیه «لکم اعمالکم» پرداخت و گفت: این آیه نشان میدهد که رفتار درست و انجام وظیفه، اعمال انسان را اصلاح میکند و در نتیجه قلب و روح او پاک میشود. اعمال صالح، علاوه بر پذیرش در قیامت، زندگی روزمره انسان را نیز اصلاح میکند و باعث میشود که فرد در مسیر تقوا و اخلاق الهی حرکت کند.
آیت الله جاودان به اهمیت اطاعت از خدا و پیامبر(ص) اشاره کرد و گفت: «کسی که خدا و رسول خدا را اطاعت کند، نه تنها زندگی دنیوی او اصلاح میشود، بلکه جایگاهش در آخرت نیز تضمین میشود. اگر اعمال انسان صالح نباشد، تمام زندگی او زیانآور و خسارتآمیز خواهد بود. این همان مفهومی است که در قرآن کریم با واژه خسران بیان شده است.
وی سپس به بخشی از تاریخ صدر اسلام و به حادثه سقیفه بنیساعده و کشمکشهای مربوط به جانشینی پیامبر اسلام(ص) اشاره کرد و گفت: در واپسین روزهای حیات پیامبر(ص) برخی افراد از ایشان درخواست کردند تا برای آینده اسلام دستور بنویسند اما پیامبر(ص) فرمودند که تعیین جانشین کار خداست و اختیار آن به دست انسانها نیست. و این درخواستها و پاسخها در منابع متعدد ثبت شده است و نشان میدهد که آن دوره با کشمکشها و اختلافات سیاسی و اجتماعی همراه بوده است. این نقلها بخش مهمی از تاریخ صدر اسلام را نشان میدهند و مطالعه آنها میتواند درک بهتری از چالشها و تصمیمات آن دوران فراهم کند.
استاد اخلاق حوزه همچنین به نقش انصار و مهاجرین در حمایت از پیامبر(ص) و اسلام پرداخت و گفت: انصار در میدانهای جهاد شهید دادند و با فداکاریهای خود زمینه تثبیت دین اسلام را فراهم کردند. آنان خانه و زندگی خود را در اختیار مهاجرین گذاشتند و با تلاشهای خود به رشد و گسترش اسلام کمک کردند.
آیت الله جاودان گفت: پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)، مسائل مربوط به جانشینی و رهبری جامعه اسلامی به یکی از مهمترین چالشهای صدر اسلام تبدیل شد و در جریان این اختلافات، موضوع حقوق اهل بیت(ع) پیامبر، بهویژه حضرت زهرا(س) و امیرالمؤمنین(ع)، نیز مورد توجه و مناقشه قرار گرفت. بر اساس برخی نقلهای تاریخی، مهاجرین و گروهی از افراد از اهل بیت پیامبر خواستند تا بیعت کنند و از امیرالمؤمنین(ع) خواسته شد که خلافت را بپذیرد. منابع متعدد اهل سنت و شیعه اشاره دارند که در این زمان، فشارهایی برای گرفتن بیعت بهصورت فوری از اهل بیت(ع) وجود داشت. در برخی روایات آمده است که در این زمینه تلاش شد خانه حضرت زهرا(س) مورد تهدید قرار گیرد.
وی ادامه داد: یکی از روایات تاریخی گزارش میدهد که شماری از افراد مسلح، از جمله خالد بن ولید و همراهان، قصد داشتند برای گرفتن بیعت با ابوبکر یا تحت فشار قرار دادن اهل بیت(ع)، وارد خانه حضرت زهرا(س) شوند. نقل شده که امیرالمؤمنین(ع) با حضور در مسجد و آماده شدن برای دفاع، مانع ورود مستقیم آنها شد. گفته شده که حضرت زهرا(س) در این وضعیت با صبر و استقامت ایستادگی کرده و با سوگند به خدا و پیامبر(ص) تلاش کردند تا از ورود و خشونت علیه خود و فرزندانشان جلوگیری کنند. در برخی منابع تاریخی ذکر شده که مهاجمان با تهدید و خشونت سعی داشتند اهل بیت را وادار به پذیرش بیعت کنند و حتی به خانه حضرت زهرا(س) فشار وارد شد. این اتفاقات با مقاومت اهل بیت و حضور امیرالمؤمنین(ع) و پشتیبانی محدود برخی همراهان همراه بود. منابع نقل کردهاند که در نتیجه این ایستادگی، برخی درگیریهای کوتاه و تهدیدهای مستقیم اتفاق افتاد، اما اهل بیت از پذیرش زور و بیعت تحت فشار خودداری کردند.
استاد حوزه علمیه در پایان گفت: این رخدادها نشان میدهد که پس از رحلت پیامبر(ص)، جامعه اسلامی با مسائل پیچیدهای روبرو شد و جایگاه اهل بیت پیامبر و حقوق آنان مورد آزمون قرار گرفت. مقاومت حضرت زهرا(س) و امیرالمؤمنین(ع) در برابر فشارها و تهدیدها، و پافشاری آنان بر حق و نیت الهی، بهعنوان نمونهای از استقامت در برابر ظلم و زور، در منابع تاریخی ثبت شده است.
انتهای پیام/
نظر شما