یادداشت | الگویی که فراموش شد!

خبرگزاری حوزه | موضوع حجاب از نکات مهمی است که حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها به عنوان برترین زنان عالم نسبت به آن دغدغه‌مند بودند. فراموش نکنیم که ایشان حجت‌ خدا بر سایر حجج الهی هستند و به تصریح امام عصر علیه‌السلام، حضرت مادر اسوه ایشان است. ازاین‌رو الگوگیری از ساحت مقدس این بانوی بی‌نظیر اهمیت خاصی دارد.

پوشش ام ابیها در خطبه فدکیه

زمانی که خبر غصب فدک به حضرت فاطمه علیهاالسلام رسید، حضرت راهی مسجد شد و خطبه‌ای معروف را ایراد فرمود که به خطبه فدکیه مشهور است.

شاهد بحث این نکته است که وقتی حضرت قصد کرد که به مسجد برود، این چنین نقل شده که : «لاثَتْ خِمارَها علی رأسِها و اشْتَملتْ بِجَلبابها...»؛ یعنی زمانی که حضرت می‌خواست به مسجد برود "خِمار" به روی سرش پیچید و با "جَلباب" تمام بدنش را پوشاند. ("لاث" به معنای پیچیدن است.)

«خمار» پوششی شبیه مقنعه امروزی بوده که سر و سینه و گردن را می‌پوشانده و «جلباب» نیز پوششی بوده شبیه چادر که تمام بدن را می‌پوشانده است. دو واژه "خمار" و "جلباب" در قرآن نیز آمده است.

این نوع پوشش که حضرت زهرا علیهاالسلام به آن اهتمام داشته شباهت زیادی به چادر و مقنعه‌ای دارد که امروزه رایج است و بانوان محجبه و مذهبی از آن استفاده می‌کنند. از این نوع پوشش که حضرت خود را به آن ملزم می‌کرد، این نکته فهمیده می‌شود که حفظ پوشش چه اهمیتی دارد و همچنین چادر حجاب برتر است.

داستان تابوت

یکی از نگرانی‌های حضرت فاطمه علیه‌السلام، نمایان بودن حجم بدن بعد از شهادت ایشان بوده است. «از اسماء بنت عمیس روایت شده که حضرت فاطمه علیهاالسلام به وی فرمود: من این عمل را زشت می‌دانم که یک پارچه روی جنازه زنان می‌اندازند؛ زیرا هر کسی از حجم و وصف آن جنازه آگاه می‌شود.

اسماء گفت: ای دختر رسول خدا! من نظیر آن تابوتی را که در سرزمین حبشه دیده‌ام، به تو نشان می‌دهم. آنگاه فرستاد تا شاخه‌های تازه خرما آوردند و او تابوتی نیکو ساخت و یک پارچه روی آن انداخت.

حضرت زهرا علیهاالسلام فرمود: چقدر این تابوت خوب است، زیرا جنازه‌ای که در میان آن باشد تشخیص داده نمی‌شود که جنازه زن یا جنازه مرد است.» (بحار/ج۳ /ص۱۹۰)

این حدیث گویای این است که بحث حجاب چه ظرافت‌هایی دارد و تا کجا باید به آن توجه کرد! حالا اگر این موضوع را با شرایط جامعه مقایسه کنیم متوجه عمق انحراف و دور شدن از مکتب فاطمی خواهیم شد که پوشش برخی زنان در سطح جامعه به حدی ناهنجار است که بعضی‌ از ‌آن‌ها در مقابل محارمِ غیر همسر زننده است، چه برسد به نامحرم!

تقسیم کار

زمانی که پیامبر صلی الله علیه و آله حکم می‌کند که کارهای بیرون از منزل بر عهده امیر مؤمنان علیه‌السلام و کارهای داخل منزل بر عهده حضرت زهرا علیهاالسلام باشد، ایشان فرمود: هیچ کس جز خداوند نمی‌داند که من چقدر خوشحال شدم از اینکه رسول خدا صلی الله علیه و آله کارهای بیرون از خانه را به عهده من قرار نداد و مرا از مراوده با مردان نجات داد. (بحار/ج۴۳/ص۸۱)

این حدیث باید قابل توجه زنانی باشد که به هر قیمتی و بدون هیچ دلیل موجهی اصرار بر فعالیتهای خارج از منزل دارند که مستلزم ارتباط با نامحرم است. البته اموری که شرعا و عرفا نیاز به حضور زن دارد از بحث خارج است و روی سخن جایی است که هیچ ضرورت و توجیه شرعی و عرفی برای این حضور و ارتباط نیست.

در روزگار ما این مسائل به صورت افسانه در آمده و مطرح کردن آن معمولا با اتهام تحجّر، عقب ماندگی و پایمال کردن حقوق زنان همراه است!

فرهنگ غلط درباره حضور زنان در اجتماع

متأسفانه فرهنگ غلطی در جامعه ما جا افتاده که خیلی از زنان و دختران اصرار دارند که بعد از تحصیلات حتما مشغول به کار شوند و چه بسا این موضوع را ارزش اجتماعی تلقی می‌کنند؛ برخی دیگر خانه‌داری زن را کسر شأن می‌دانند و گمان می‌کنند که اگر فعالیت اجتماعی بیرون از منزل نداشته باشند به آنان ظلم شده و یا عقب افتاده خواهند بود.

این درست است که زنان باید در برخی مشاغل ورود کنند و حتما هم باید نیروهای متخصصی در برخی زمینه‌ها مثل پزشکی تربیت شوند تا خدمات بهتری به جامعه زنان ارائه شود؛ ولی آیا تمام مشاغلی که در جامعه، زنان به آن مشغولند، دارای اولویت و ضرورت شرعی و عرفی است؟! چرا ارگانی که اکثریت قریب به اتفاق مراجعانش مرد است، اکثر کارکنان و یا تمام کارکنانش باید زن باشد؟! کجای این با سیره معصومین تطابق دارد؟

مشکل این است که ارزش‌ها جای خود را به ضد ارزش داده، بعضاً فرهنگ اهل بیت نادیده گرفته می‌شود و فرهنگ غربی و تفکرات فمینیستی جای آن را گرفته است. نتیجه‌ این می‌شود که خانه‌داری زن، شوهرداری و تربیت فرزندان صالح امری کم ارزش جلوه کند و این امور مانع پیشرفت زن تلقی شود!

نقل شده که زنی خدمت امام صادق علیه‌السلام رسید و گفت من زنی "متبتّله" هستم. حضرت فرمود "تبتّل" نزد تو چیست؟ گفت: ازدواج نمی‌کنم. فرمود: چرا؟ آن زن گفت می‌خواهم فضیلتی کسب کنم . حضرت در جواب به او فرمود: "اِنْصَرِفی" که اگر عامیانه معنی کنیم، یعنی "بلند شو برو پی کارِت!" و در ادامه فرمود: اگر این کار فضیلتی داشت، فاطمه علیهاالسلام سزاوارتر از تو به این کار بود. هیچ احدی نسبت به فضیلتی بر او سبقت نمی‌گیرد.(کافی/ج۵/ص۵۰۹)

بابک شکورزاده