به گزارش خبرگزاری حوزه، حجتالاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی امروز در نشست علمی «غدیر محور وحدت اسلامی: از تبیین نظری تا برنامه عملیاتی» که در پژوهشگاه مطالعات تقریبی قم برگزار شد، غدیر را محور وحدت اسلامی با ظرفیتهای عملیاتی ناشناخته دانست و گفت: امیدواریم این حرکت بتواند در جامعه ما و در جهان اسلام گسترده شود و تبدیل به یک گفتمان مشترک اسلامی شود.
رئیس بنیاد بین المللی امامت با اشاره به پیشینه موضوع وحدت گفت: بحث غدیر و مسئله وحدت اسلامی بحث جدیدی نیست. شخصیتهای بزرگی این موضوع را مطرح کردند: از مرحوم سیدعبدالحسین شرفالدین، مرحوم شیخ محمدحسین کاشفالغطاء، از معاصران حضرت امام، مقام معظم رهبری، شهید مطهری و شخصیتهای دیگر همه بر این نکته تأکید کردند که غدیر یک ریسمان الهی است که خداوند تعبیه کرده برای شکلگیری همگرایی. اما این بحث هنوز از مرحله اجمال خارج نشده است.
استاد حوزه علمیه قم سه خلأ اصلی پیشروی مطرح کردن غدیر به عنوان مسئله وحدت را برشمرد و گفت: علیرغم اینکه بارها این نکته گفته شده، اما نه تبیین دقیق و گستردهای از این بحث صورت گرفته، نه فرهنگسازی مناسبی در جامعه اسلامی و شیعی شده و نه راهکارهای عملی برای پیشبرد این پروژه طراحی شده است. این ابتکار عمل مجمع تقریب مذاهب اسلامی میتواند آغازی باشد بر این حرکت نو و از این جهت کاملاً یک حرکت جدید به حساب میآید. این حرکت میتواند عرصههای بسیار گستردهای را فرا روی همه جامعه اسلامی ما، بهخصوص حوزههای علمیه شیعه و سنی باز کند.
وی با استناد به قرآن کریم گفت: از دیدگاه قرآن کریم دو اصل اساسی مورد توجه است: اول اینکه اختلاف در جهان بشر و بین انسانها وجود دارد و غیرقابلاجتناب است. از سوی دیگر قرآن کریم میفرماید انسان در مرحله اختلاف نباید متوقف شود. خداوند انبیای الهی را فرستاده، پیامهای آسمانی نازل کرده، این همه تلاش از سوی اولیای الهی برای اینکه این اختلاف کم شود و جهت مناسب پیدا کند. پس اصل، اعتصام به حبل الله، دعوت به اصل نزدیکی بین مسلمانها، از معارف قرآن است.
این استاد حوزه پرسش اصلی را چنین مطرح کرد: حالا سؤال این است که چگونه میتوانیم از طریق محورهای مشترک، اصول اساسی قابل تمسک بین گروههای مختلف اسلامی و شیعی و طایفهای را با گفتگو و ایجاد ارتباط نزدیک، اختلاف را به وحدت و همگرایی تبدیل کنیم؟ جواب این است که خود قرآن کریم در رأس همه محورهای مشترک قرار میگیرد. اساساً قرآن دعوت میکند به وحدت.
وی افزود: قرآنفهمی، سنت نبوی، محور مشترک دیگری است و محورهای فراوان دیگری که میتوان از آنها استفاده کرد. در بین محورهای مشترک، مسئله غدیر یک ظرفیت بزرگ دارد. مجموعه ویژگیهایی دارد که متأسفانه امت اسلامی تاکنون از آن استفاده نکرده است. اولاً غدیر یک اجتماع بزرگ استثنائی است. ما هرچه گشتیم و میگردیم در تاریخ اسلام، اجتماعی به این بزرگی که با اراده پیامبر به امر الهی تشکیل شده باشد، در آن گستره نداریم. اینکه در آن اجتماع همه گروههای اسلامی نمایندگانی داشته باشند و یک حضور جمعی از مسلمانان و احزاب شکل گرفت.
رئیس بنیاد بین المللی امامت با اشاره به حساسیت زمانی غدیر، اظهار کرد: اینکه این اجتماع در حساسترین شرایط تاریخی شکل بگیرد. توجه بفرمایید که غدیر در زمانی است که هم خود پیامبر اکرم(ص) میدانند که دیگر از عالم دنیا دارند سفر میکنند و هم آن نزدیکان میشناسند که پیامبر آهنگ رحیل از عالم دنیا دارد. در این شرایط خود نبی مکرم اسلام(ص) باعث و بانی این حادثه است و خود ایشان محور این داستان است. خود نبی مکرم اسلام(ص) در واقعه غدیر دغدغه و نگرانی خودشان را از آینده اسلام بیان میکنند. یکی از مضمونها و تمهای مشترک در غدیر همین دغدغههای آینده امت اسلامی است. عمدهترین نگرانی پیامبر در غدیر، بیان اختلافات، رجوع امت به ارزشهای گذشته و فراموشی دستاوردهای نبوی و قرآنی است. این در مضمون حادثه غدیر آمده است.
واقعه غدیر محور بیبدیل وحدت اسلامی است
حجتالاسلام والمسلمین سبحانی تأکید کرد: غدیر به عنوان یک رویداد تاریخی غیرقابل انکار میتواند با حفظ مضامین مشترک، گفتمان جدیدی برای تقریب مذاهب اسلامی ایجاد کند. در اصل واقعه و در ارکان اصلی واقعه غدیر اختلافی نداریم. در بسیاری از حوادث جهان اسلام و حتی برخی از بیانات پیامبر اکرم(ص) اختلافات داریم؛ عدهای پذیرفتند، عدهای نپذیرفتند. اما این نکته بسیار مهم است که امروز وقتی ما از روی تحقیق جزئیات اسناد غدیر صحبت میکنیم، تمام مذاهب اسلامی از شیعه و سنی در باب اصل واقع و مسلم بودن این حادثه، مضامین اصلی این واقعه، کلام نبی اکرم اسلام(ص) و واکنشی که اصحاب نسبت به پیامبر اکرم(ص) داشتند، دغدغه بزرگی که ایشان داشتند، هیچ اختلافی نیست. بله، کسانی هستند از همه طوایف که گاهی اوقات ایرادی کردهاند، اشکالی کردهاند، حرفی زدهاند. اما دیگران از همان گروه به آنان پاسخ دادهاند. ممکن است ندانسته یا ممکن است غرضورزی کرده باشند. غدیر از نظر تاریخ، از نظر حدیث، از نظر محتوا در هیچ اختلافی نیست. ما با چیزی مواجهیم که اولاً یک واقعه تاریخی است.
وی به تلاشهای تقریبی مراجع بزرگ اشاره کرد و گفت: دارالتقریب به دست مرحوم آیتالله العظمی بروجردی(ره) در همین قم با حدیث ثقلین آغاز شد. یعنی یکی از کارهایی که ایشان کردند، حدیث ثقلین را از دیدگاه فریقین تدوین کردند و در قم و مصر منتشر شد و به عنوان میثاق مشترک شیعه و سنی معرفی شد. ایشان حدیث امان یا نجوم که از احادیث مشترک بین شیعه و سنی است (النُّجومُ أمانٌ لِأَهلِ السَّماءِ، إذا ذَهَبَتِ النُّجومُ ذَهَبَ أهلُ السَّماءِ وأهلُ بَیتی أمانٌ لِأَهلِ الأَرضِ) و حدیث سفینه (إِنَّمَا مَثَلُ أَهْلِ بَیتِی فِیکُمْ کَمَثَلِ سَفِینَةِ نُوحٍ، مَنْ دَخَلَهَا نَجَی، وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ) را نیز مد نظر داشتند که به عنوان محور مشترک وحدت قرار دهند.
این استاد حوزه با بیان تمایز غدیر تأکید کرد: غدیر ویژگیهایی دارد که هیچکدام از اینها ندارند. غدیر یک نمایش واقعی است. این خیلی فرق میکند با اینکه ما یک حدیث نقل میکنیم. حدیث ثقلین را میگوییم نبی مکرم اسلام(ص) این کلام را مطرح کرد اما نبی مکرم اسلام(ص) یک رویداد، یک حادثه آفریدند و این حادثه را در چشم مسلمین بزرگ و درخشان کردند و نمایش دادند به طوری که هیچکس نتوانسته انکار کند. حتی یکی از دانشمندان اهل سنت در حدیث غدیر شک وارد کرد اما بزرگان اهل سنت اعتراض کردند که این حرفها چیست که شما میزنید؟ و آیا کسی میتواند یک رویداد را انکار کند؟ ما با صحنهای و رویدادی در تاریخ مواجهیم که پیامبر اکرم(ص) به دستور خداوند متعال در حساسترین لحظات، مهمترین دغدغه را بیان کرد و هیچکس امکان ندارد که در این حادثه محوری که برای وحدت معرفی شده است از سوی نبی مکرم اسلام ولایت و محوریت امیرالمؤمنین تردید کند.
وی ادامه داد: عملکرد، آداب، جزئیات و مضامین مشترک حدیث غدیر در همه طوایف اسلامی است. شهید مطهری(ره) در بحث "الغدیر و وحدت اسلامی" با آن مضامین بلند و دقیق و تحلیل درست، غدیر را مطرح کردند به عنوان محور وحدت. یک عدهای از این طرف به صورت افراطی طوری مطرح کردند که دیگر کسی اسم غدیر را نتواند بیاورد. از سوی دیگر کسانی به بهانه اینکه ما نمیتوانیم غدیر را محور قرار دهیم، سعی کردند غدیر را اغوا کنند. این خطای بزرگ راهبردی اتفاق افتاده است.
حجتالاسلام والمسلمین سبحانی اظهار داشت: ما امروز ادعای این را داریم و این جلسه به گمان من آغاز یک حرکت بزرگ میتواند باشد که برنامه عملیاتی آن را باید ارائه کنیم. ما باید گفتمان غدیر را به عنوان گفتمان اساسی وحدت اسلامی و تقریب بین المذاهب ایجاد کنیم و این امکانپذیر است.
وی بر ضرورت گفتوگوی علمی تأکید کرد و گفت: از بزرگان اهل سنت دعوت شود تشریف بیاورند. آنها هم تفسیر خودشان را بگویند. قرار است گفتوگو صورت بگیرد. نمیخواهیم یک طرفه به قاضی برویم. من در بخش عملی میگویم ما تا نتوانیم گفتوگوهای جدی را در امت اسلامی البته دوستانه، معقول، با اخلاق، با رعایت همه موازین اخوت راه بیندازیم، تقری اتفاق نمیافتد. آن گفتوگوهای جدی و سازنده، ادعا بر این است.
استاد حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: سکوتی که امیرالمؤمنین علی(ع) در زمان بعد از پیامبر اکرم(ص) اختیار کردند به این دلیل بود که سعی کردند وحدت در جهان اسلام ایجاد شود، زیرا مخاطرات زیادی امت اسلامی را تهدید میکرد اما توجه داشته باشیم امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) هر جا محل اختلاف و چالش شد، غدیر را مطرح کردند. در واقعه رحلت پیامبر(ص)، در آن جایی که بعد از سقیفه در تکتک خانه انصار را زدند و نصرت طلبیدند، یکی از موارد این بود که آیا شما غدیر نبودید و با غدیر آشنا نیستید؟. تجربه عملی تاریخی امیرالمؤمنین علیه السلام این است که غدیر میتواند محور همگرایی باشد.
انتهای پیام/
نظر شما