سلوک الهی بدون رنج، تسلیم و عبور از نفس ممکن نیست+تصاویر

به گزارش خبرگزاری حوزه از تهران، حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم صدیقی در جلسه درس اخلاق هفتگی که روز شنبه در مسجد امام رضا(ع) حوزه علمیه امام خمینی(ره) برگزار شد، با اشاره به مأموریت استکمالی حضرت موسی(ع) در جست‌وجوی عبد صالح و علم لدنی، این مسیر را الگویی روشن برای حقیقت طلبگی، سلوک الهی و بندگی دانست و تأکید کرد: طلبگی، راه رفاه و آسایش نیست و کسی که بدون عزم، اراده و آمادگی برای تحمل رنج وارد این مسیر شود، در میانه راه کنار خواهد کشید.

وی با بیان اینکه حضرت موسی(ع) به دستور خداوند در مسیر طلبگی قرار گرفت، گفت: نخستین شرط این راه، تصمیم جدی برای رسیدن به مقصد است؛ اراده حقیقی، خستگی‌ناپذیری و استقامت. بسیاری هستند که حرف از هدف می‌زنند و حتی حرکت را آغاز می‌کنند، اما با اولین مانع و سختی، به بهانه‌ای کنار می‌کشند. طلبه یا نباید وارد این راه شود، یا اگر وارد شد باید بداند که قدم‌به‌قدم آن با مشکل، ابتلا و گرفتاری همراه است.

حجت‌الاسلام والمسلمین صدیقی با اشاره به سرگذشت حضرت آدم(ع) تصریح کرد: خداوند، آدم را از بهشت به زمین آورد تا «آدم» شود. در بهشت نه گرسنگی بود، نه تشنگی، نه عریانی و نه رنج؛ اما زندگی بدون درد و تکلیف، انسان را به مقصد نمی‌رساند. رفاه، هرچند شیرین است، اما زنجیری است که پای انسان را می‌بندد و مانع حرکت می‌شود. خدا خواست آدم طعم سختی را بچشد، چرا که انسانی که رنج نکشیده و سختی تحمل نکرده باشد، به بلوغ و کمال نمی‌رسد.

استاد حوزه علمیه، با اشاره به آیه «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِی کَبَدٍ» ادامه داد: شکوفایی انسان در فشارها رخ می‌دهد؛ همان‌گونه که آب تا تحت فشار قرار نگیرد، فوران نمی‌کند. سختی‌ها برای بشر خیر است و باید از آنها استقبال کرد. باطن انسان در شرایط دشوار آشکار می‌شود.

وی با ذکر نمونه‌هایی از علمای سلوک، از جمله مرحوم آیت‌الله حسن پهلوانی خاطرنشان کرد: این بزرگان در تمام عمر در رنج و سختی زیستند؛ بیماری، فقر ظاهری، خانه‌های محقر و گمنامی، اما هرگز از مسیر خود بازنگشتند. آنان نه‌تنها از سختی‌ها فرار نمی‌کردند، بلکه از دیده شدن، شهرت و داشتن مرید نیز گریزان بودند. این هنر بزرگی است که انسان دارای مقام و علم باشد، اما نخواهد دیگران او را بزرگ ببینند.

حجت‌الاسلام والمسلمین صدیقی تصریح کرد: دنیاگریزی یعنی مقابله با هر آنچه مطابق نفس انسان است. امیرالمؤمنین علی(ع) از برادری یاد می‌کند که هرگاه بین دو کار مردد می‌شد، آنچه مخالف نفسش بود را انتخاب می‌کرد. این یعنی استخاره حقیقی؛ انتخاب راهی که کشش دنیوی و نفسانی در آن نباشد.

این استاد حوزه، با اشاره به داستان حضرت موسی(ع) و خضر، گفت: خداوند می‌خواست به حضرت موسی(ع) بیاموزد که حتی اگر کلیم‌الله باشی، باز هم باید خودگریز باشی. باید بدانی کسی وجود دارد که چیزی دارد که تو هرگز نمی‌توانی به آن دست یابی. این شناختِ حد، آغاز تواضع و نجات است. کسی که حد خود را بشناسد، از بلندپروازی‌های بی‌جا دست می‌کشد و در همان ظرفیتی که خدا به او داده، با خدا معامله می‌کند.

وی به ماجرای اعتراض ملائکه به خلقت انسان اشاره کرد و ادامه داد: خواست انسان نامحدود است، اما امکانات زمین محدود؛ همین تضاد، منشأ نزاع، فساد و خونریزی می‌شود، خدا نگرانی ملائکه را رد نکرد، اما فرمود: من چیزی می‌دانم که شما نمی‌دانید. فرشتگان مقام معینی دارند و تکامل‌پذیر نیستند، اما انسان ظرفیت الهی دارد و می‌تواند حامل همه اسماء الهی شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین صدیقی با تأکید بر اینکه شناخت ظرفیت خود، اساس سلوک است، اظهار کرد: آرزوهای بی‌جا و نشدنی انسان را از واقعیت دور می‌کند. باید بر اساس امکان واقعی حرکت کرد. حضرت موسی(ع) با همه مقامش، مأمور شد رنج سفر را تحمل کند، خطا کند، برگردد، دوباره راه بیفتد و خسته نشود. اگر فرصتی از دست رفت، نباید گفت دیگر نمی‌شود؛ چله اول نشد، چله دوم و سوم را آغاز کن. این راه، راه استقامت است.

وی تأکید کرد: خداوند گاهی عمداً شرایط را سخت می‌کند تا ببیند انسان مرد میدان است یا نه، برخی از اساتید سلوک حتی در پایان ریاضت‌ها، عمداً مانع ایجاد می‌کردند تا شاگرد دچار عجب نشود. طلبه باید عاشق باشد؛ عاشق، همه چیز حتی خودش را رها می‌کند، اما معشوق را رها نمی‌کند.

استاد اخلاق حوزه، با تأکید بر عبور از گناه به‌عنوان نخستین پله سلوک، گفت: کسی که نتواند از گناه عبور کند، راه بالا رفتن را ندارد، مستحبات پاسدار واجبات و ترک مکروهات، نگهبان ترک حرام است. اگر انسان به تدریج از برخی لذت‌ها عبور نکند، هنگام مواجهه با حرام، توان ایستادگی نخواهد داشت.

وی با هشدار نسبت به انحراف در مسیر دینداری، بیان کرد: بدترین گروه‌ها کسانی هستند که گمان می‌کنند کارشان برای خدا است، اما در مسیر غلط حرکت می‌کنند؛ همان‌هایی که قرآن آنان را «اخسرین اعمالاً» می‌خواند. خوارج نمونه تاریخی این انحراف بودند و امروز نیز نمونه‌های آن وجود دارد. بدون استاد و راهنمای الهی، سلوک به ناکجاآباد می‌انجامد.

حجت‌الاسلام والمسلمین صدیقی ابراز کرد: تعلیم بدون تزکیه، راه به جایی نمی‌برد، سلوک توحیدی با کتاب خواندن صرف حاصل نمی‌شود بلکه با تبعیت، تسلیم و عمل شکل می‌گیرد، راه الی‌الله بی‌نهایت است و انسان بدون ریسمان ولایت و هدایت، توان صعود ندارد، طلبگی یعنی تسلیم محض نه روشنفکری و قیاس‌سازی. اگر کسی واقعاً طالب باشد، خدا او را بدون راهنما رها نخواهد کرد، اما شرطش، صدق، تواضع و آمادگی برای سوختن در این راه است.

انتهای پیام/