به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، هفتمین جلسه ایده پردازی در راستای پیام مقام معظم رهبری به «حوزه پیشرو و سرآمد» با موضوع «تفسیر اجتهادی، نیازهای جامعه و تمدنسازی قرآنی» ویژه اساتید و مفسران تخصصی قرآن کریم با حضور آیتالله علیرضا اعرافی مدیر حوزههای علمیه، در فضایی علمی و راهبردی برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
۱۲ محور راهبردی فعالیتهای قرآنی حوزههای علمیه
این نشست با هدف بررسی ظرفیتهای قرآن کریم در پاسخگویی به مسائل نوپدید اجتماعی، تبیین نقش تفسیر اجتهادی در تمدنسازی و ترسیم افقهای تمدن نوین اسلامی برگزار شد و شرکتکنندگان بر ضرورت تحول در رویکردهای تفسیری حوزههای علمیه تأکید کردند.
بیشتر بخوانید:
بازنگری رشتههای تفسیر در حوزههای علمیه / برگزاری بیش از ۳۰۰ درس تفسیر و علوم قرآن
در این نشست، اساتید حاضر با تأکید بر لزوم عبور از قرائتهای صرفاً نقلی و حرکت بهسوی «تفسیر اجتهادی و تمدنساز»، به تبیین الزامات علمی، آموزشی و نهادی این رویکرد پرداختند و آن را شرط اساسی اثرگذاری اجتماعی و تمدنی قرآن دانستند.
تفسیر تمدنی نیازمند تعریف، مبانی و روش مستقل است
حجتالاسلام والمسلمین فاکر میبدی با اشاره به شکلگیری «تفسیر تمدنساز» بهعنوان یک گرایش نوین یا حتی رشتهای مستقل، تأکید کرد: نخستین گام در این مسیر، تعریف دقیق و تعیین هویت علمی تفسیر تمدنی است.
وی افزود: تفسیر تمدنی افزون بر مبانی عام تفسیر، نیازمند مبانی خاص، قواعد ویژه و روششناسی مستقل است و بدون نظریهپردازی و استخراج نظامهای تمدنی از قرآن، نمیتوان به تمدنسازی قرآنی دست یافت.
مرجعیت قرآن در علوم انسانی، شرط تمدنسازی است
حجتالاسلام والمسلمین رضایی اصفهانی با تمرکز بر پیوند «تمدن و اجتهاد» اظهار داشت: تمدن نوین اسلامی در بُعد نرمافزاری، متکی بر تحول بنیادین در علوم انسانی و بازگشت به مرجعیت علمی قرآن کریم است.
وی با اشاره به دیدگاه رهبر معظم انقلاب درباره دانشهای قرآنبنیان تصریح کرد: تحقق تمدن اسلامی بدون اجتهادهای تخصصی در تفسیر امکانپذیر نیست و تفسیر در عصر حاضر نیازمند تحول روشی، توسعه اصول تفسیر و بهرهگیری حداکثری از ظرفیت اصول فقه است.
ضرورت تدوین سند جامع تمدنسازی قرآنی
حجتالاسلام والمسلمین نجارزادگان، خیزش علمی برای بازخوانی ظرفیتهای تمدنی قرآن را مبارک ارزیابی کرد و گفت: تمدنسازی قرآنی محدود به مکتب امامیه نیست و بدون مشارکت همه اندیشمندان جهان اسلام به نتیجه نخواهد رسید.
وی پیشنهاد داد سندی جامع درباره نیازهای بشر معاصر، پاسخهای قرآن، مبانی تمدن اسلامی و نقشه راه اجرایی تدوین شود تا از پراکندگی، موازیکاری و اقدامات جزیرهای جلوگیری شود.
ترکیب فقاهت با تفسیر اجتهادی موتور محرک آینده حوزه است
حجتالاسلام والمسلمین اعتمادی کاشانی با اشاره به تحولات شتابان اجتماعی تصریح کرد: حوزه علمیه نمیتواند نسبت به مسائل پیشروی جهان معاصر بیتفاوت باشد.
وی تفسیر اجتهادی را عبور از سطح نقل و روایت و ورود به عرصه عقلانیت دانست و گفت: ترکیب فقاهت با تفسیر اجتهادی میتواند موتور محرک آینده حوزه باشد و تمدنسازی قرآنی به معنای استخراج الگوهای کلان اداره جامعه و جهان از متن قرآن است.
نیاز به رشتههای میانرشتهای و تفسیر متناسب با عصر
حجتالاسلام والمسلمین علوی مهر با تأکید بر ضرورت تربیت مفسران در سطح چهار حوزه گفت: حوزه افرادی را تربیت کند که هم به مبانی و روشهای تفسیر مسلط باشند و هم توان پاسخگویی به نیازهای روز جامعه را داشته باشند.
وی بر توسعه رشتههای میانرشتهای مانند «قرآن و مدیریت»، «قرآن و سیاست» و «قرآن و روانشناسی» تأکید کرد و افزود: در صورت غفلت حوزه از این عرصهها، سایر مراکز علمی جای آن را خواهند گرفت.
قرآن سرچشمه همه دانشهاست
در ادامه، حجتالاسلام والمسلمین میرکتولی با اشاره به بیش از ۱۵ سال فعالیت در حوزه آموزش تفسیر اظهار داشت: به فرموده امیرالمؤمنین علی علیهالسلام، هیچکس با قرآن همنشین نمیشود مگر آنکه از جهالت، نادانی و نابینایی فکری فاصله میگیرد و بر هدایت و بصیرت او افزوده میشود.
وی، قرآن کریم را سرچشمه همه دانشها دانست و افزود: همه علوم ریشه در آیات ربانی دارند، اما در مقاطعی، حوزه علمیه بهدلیل تمرکز افراطی بر مباحث فقهی، اصولی و فلسفی، از متن قرآن فاصله گرفت.
حجتالاسلام والمسلمین میرکتولی با اشاره به نقل آیتالله العظمی مکارم شیرازی از علامه طباطبایی(ره) درباره دشواریهای آغاز تدریس تفسیر در حوزه، این نگاه را شگفتانگیز دانست و گفت: در حالی که چشمههای معرفت، هدایت و آگاهی در قرآن نهفته است، نباید تفسیر در حاشیه آموزش حوزوی قرار گیرد.
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اقدامات انجامشده در سال جاری خاطرنشان کرد: اعزام حدود ۱۰۰ نفر از اساتید سطوح عالی حوزه به سراسر کشور و اعزام ۳۰ نفر از اساتید سطوح عالی حوزههای علمیه خواهران، شمار مبلغان فعال در عرصه تبلیغ معرفتی قرآن را به حدود ۲۰۰ نفر رسانده که نشاندهنده پویایی و نشاط حوزه علمیه است.
قرآن، سنگر تمدنی در برابر هجمه دشمن
حجتالاسلام والمسلمین رحمانی سبزواری با تأکید بر اقتدار تمدنی جامعه اسلامی گفت: قرآن کریم کتابی تمدنساز است که توانست جامعه عصر جاهلیت را به تمدنی مبتنی بر رحمت، عدالت و مبارزه با ظلم تبدیل کند.
وی افزود: امروز دشمنان تلاش میکنند مردم را از اسلام و قرآن جدا کنند و سنگر اصلی هجمه آنان، قرآن است؛ بنابراین حرکت تفسیری حوزه باید بهگونهای باشد که افکار انحرافی را از جامعه دور کند و پیوند مردم با قرآن را تقویت نماید.
ضرورت تفسیر اجتهادی و قرآنیسازی علوم
حجتالاسلام والمسلمین بهروزی لک با اشاره به تجربه دانشگاهی خود در دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: رشته «قرآن و علوم سیاسی» اکنون وارد هشتمین دوره پذیرش دانشجو شده و نشاندهنده ظرفیت بالای پیوند قرآن با علوم انسانی است.
وی با تأکید بر ارزش اجتهاد در تفسیر افزود: همانگونه که در فقه به فقههای مضاف رسیدهایم، در تفسیر نیز نیازمند خوانش اجتهادی و تحول روشی هستیم و باید به سمت قرآنیسازی علوم انسانی حرکت کنیم.
ضرورت نگاه جهانی به قرآن کریم
حجتالاسلام والمسلمین زمانی با طرح دغدغه «جهانیسازی قرآن کریم» گفت: بسیاری از تلاشهای تفسیری در مرزهای جغرافیایی ایران و در محدوده مخاطبان شیعی باقی مانده است، در حالی که قرآن برای هدایت همه بشریت نازل شده است.
وی افزود: اگر ما پیام جهانی قرآن را بهدرستی عرضه نکنیم، دیگران با قرائتهای غیر اصیل وارد این میدان خواهند شد و این یک زنگ خطر جدی برای جهان اسلام است.
در پایان این نشست، حاضران بر استمرار چنین جلساتی، تشکیل کارگروههای تخصصی، توسعه آموزشهای اجتهادی در تفسیر و تدوین اسناد راهبردی برای تمدنسازی قرآنی تأکید کردند؛ مسیری که میتواند نقش حوزه علمیه را در پاسخگویی به نیازهای معاصر و هدایت تمدنی جهان اسلام بهطور چشمگیری تقویت کند.
انتهای خبر /
نظر شما