حجاب؛ از پوشش فردی تا خط مقدم نبرد نرم فرهنگی

خبرگزاری حوزه | حجاب در روزگار ما تنها یک پوشش ساده نیست بلکه نشانه ای از هویت فرهنگی و معنوی جامعه ایرانی است و درست به همین دلیل به میدان اصلی نبرد نرم تبدیل شده است نبردی که در آن هر حرکت رسانه ای هر تصویر و هر روایت میتواند ذهن نسل جوان را به سمتی تازه سوق دهد از یک طرف جریانهای معارض تلاش میکنند بی حجابی را به عنوان نشانه آزادی و استقلال فردی جا بیندازند و از سوی دیگر جامعه مومن نیازمند بازسازی زبان جدیدی برای دفاع اقناعی و نه مقابله ای از این ارزش است.

از این رو مسئله اصلی این است که چگونه میتوان از حالت تدافعی عبور کرد و حجاب را از یک مجموعه امر و نهی خشک به یک تجربه زیسته زیبا و الهام بخش تبدیل کرد تجربه ای که فرد از روی فهم انتخابش کند نه از سر اجبار یا فشار بیرونی.

برای رسیدن به این نقطه باید ابتدا به سراغ مهندسی ترویج رفت یعنی فهم این نکته که فرهنگ حجاب زمانی پایدار میشود که در زندگی روزمره جای واقعی پیدا کند الگوهای موفق نشان داده اند که پیوند حجاب با عزت نفس با کرامت زن و با حضور اجتماعی اثر بسیار بیشتری دارد تا هر بخشنامه یا تذکر رسمی دختر و زن ایرانی زمانی به حجاب گرایش پیدا میکند که آن را بخشی از زیبایی معنوی و انتخاب فردی خود ببیند و این تصویر باید از سوی خانواده مدرسه دانشگاه و فضاهای عمومی تقویت شود.

نسل امروز با زبان نصیحت و هشدار ارتباط کمتری میگیرد اما با تجربه های واقعی با روایتهای انسانی و با گفت وگوهای بدون تحکم خیلی زود همراه میشود اگر مربیان والدین و فعالان فرهنگی به جای بحثهای تقابلی از الگوی گفت وگوی عمیق و صمیمانه استفاده کنند روند اقناع بسیار روانتر خواهد شد جوان امروز میخواهد بفهمد چرا این حکم وجود دارد چه تاثیری بر آرامش روان دارد چگونه به انسجام اجتماعی کمک میکند و چگونه میتواند آزادی و معنویت را در کنار هم تجربه کند.

در مدل گفت وگوی اقناعی نخست باید شنید باید پرسید باید فهمید که پشت مقاومت نسل امروز چه دغدغه ای پنهان است گاهی این مقاومت از تجربه بد برخوردها شکل گرفته گاهی از فشار رسانه ای و گاهی از سردرگمی هویتی وقتی ریشه ها شناخته شد پاسخ دادن ساده تر میشود و فضای ارتباطی از تنش به آرامش منتقل میشود.

اما بدون فهم پروژه بی حجابی تحلیل ما ناقص میماند این یک روند اتفاقی نیست بلکه محصول شبکه ای جهانی از رسانه های پلتفرمی اتاق فکرها و جریانهای فرهنگی غربگراست که تلاش میکنند پوشش دینی را مانع پیشرفت معرفی کنند هدف این جریان تنها ظاهر نیست بلکه تضعیف خانواده کاهش استحکام اخلاقی و ایجاد جامعه ای مصرف زده و بی ریشه است در چنین فضایی جوان باید بداند که انتخاب بی حجابی فقط یک انتخاب فردی نیست بلکه بخشی از یک روند کلان برای تغییر سبک زندگی جامعه است.

رسانه در این نبرد نقش تعیین کننده دارد اما متاسفانه بخشی از رسانه های داخلی هنوز درگیر کلیشه های قدیمی هستند تصویری تک بعدی از زن محجبه ارائه میدهند داستانهای ضعیف میسازند یا از جذابیتهای فرمی و محتوایی غافل میشوند نسل دیجیتال با زبان تازه زندگی میکند با داستانهای کوتاه با روایتهای الهام بخش با شخصیتهای واقعی و نزدیک به تجربه خودش اگر رسانه ها بتوانند زنان موفق محجبه را در قالب داستانهای واقعی روایت کنند اگر فیلمسازان شخصیتهای قوی و چند وجهی خلق کنند و اگر تولیدکنندگان محتوا به جای شعار دادن تجربه زیسته خود را به اشتراک بگذارند ذهن نسل جوان به سمت واقعیت‌های زیبای این فرهنگ باز میشود.

حجاب زمانی به یک عمل جمعی تبدیل میشود که هم زیبایی اش دیده شود هم معنایش فهمیده شود هم انتخابش آزادانه و آگاهانه باشد و هم روایت‌های قدرتمند از آن ساخته شود جامعه ما ظرفیتهای بزرگی برای این تحول دارد از تجربه مادران نسل انقلاب تا کنشگری دختران جوانی که با حجاب در دانشگاه و کسب و کار و هنر خوش درخشیده اند کافی است این روایتها جمع آوری بازنمایی و بازآفرینی شود تا حجاب از یک تکلیف خشک به یک سرمایه فرهنگی مشترک تبدیل گردد.

مسیر آینده از همین نقطه می‌گذرد، یعنی بازسازی زبان گفت وگو، بازیابی قدرت روایت و ساختن الگوی ایرانی اسلامی جذاب از حجاب. الگویی که نه تحکم دارد و نه انفعال، نه شعار می‌دهد و نه از میدان عقب می‌نشیند، بلکه با منطق روشن با تجربه واقعی و با زبان نسل امروز سخن می‌گوید.

فاطمه حسین‌پور