به گزارش خبرگزاری حوزه،حجتالاسلام والمسلمین محمدحسین عبدی در مراسم رونمایی از کتاب «اندیشه اصولی امام خمینی(ره)» تألیف حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی معاون آموزش حوزههای علمیه با اشاره به جایگاه امام خمینی(ره) در علم اصول گفت: اندیشه امام(ره) محدود به فقه و اصول نیست، بلکه منظومهای در حوزه علوم انسانی، انسانشناسی الهی و اجتماع اجتماعی را در بر میگرفت. امام خمینی(ره) با اصول فقهی و جهانبینی خاص خود پاسخگو به عقلانیت نسلهای تحولیافته است.
منظومهای فکری با ظرفیتسازی و عقلانیت تحولات نسلها
استاد حوزه با بیان اینکه امام خمینی(ره) واجد یک منظومه فکری جامع بود، گفت: این منظومه تنها در حوزه فقه و اصول خلاصه نمیشود، بلکه در مجموعه علوم انسانی، انسانشناسی الهی و عرصه اجتماعی نیز امتداد دارد.
وی با اشاره به پیام رهبر معظم انقلاب درباره «حوزه پیشرو و سرآمد» افزود: رهبر معظم انقلاب سه خواسته مهم از حوزه علمیه دارند؛ نخست ساماندهی ولایت فقیه در نظام اجتماعی، دوم کشف و تحقق «فقه امتساز» و سوم پاسخگویی به عقلانیت تحولات نسلها. این مطالب درباره فکری اصولی است و تنها با فلسفه و کلام قابل تحقق نیست.
استاد حوزه ادامه داد: در علم اصول امام خمینی(ره) توجه بر «فطرت، عرف و عقل» وجود دارد و این نگاه باعث ایجاد پیوندی میان اصول و فقه میشود. ایشان علم اصول را «مقدمه واقعی» برای اجتهاد میدانستند و با افراد اخباری و تفریط برخی اصولیان مقابله میکردند.
وی بیان کرد: امام خمینی(ره) غیرت ویژهای در مرزبندی اصول فقهی بر پایه تولی و تبری داشتند و این سیر باعث شد فقه امام(ره) امتداد جهانی پیدا کند و در عرصههای مختلف جریانساز باشد.
حجتالاسلام والمسلمنی عبدی به تعریف اجتهاد از نگاه امام خمینی(ره) اشاره کرد و گفت: امام(ره) اجتهاد را علاوه بر قوه و ملکه، دارای مرتبه قدسیه میدانستند. مرتبهای که اجتهاد را از صرف یک توان علمی به یک مقام معنوی میدهد.
وی گفت: اندیشه اصولی امام خمینی قدرت آن را دارد که در زمینه نظام، فقه امتساز و پاسخگویی به عقلانیت نسلها را محقق کند و حوزههای علمیه با بازخوانی این اندیشهها مسیر آینده خود را روشن کند.
قدرت نظامسازی و فقه امتساز
حجتالاسلام والمسلمین عبدی در ادامه به تعریف اجتهاد از نگاه امام خمینی اشاره کرد و گفت: امام اجتهاد را علاوه بر قوه و ملکه، دارای مرتبه قدسیه میدانستند. مرتبهای که اجتهاد را از صرف یک توان علمی به یک مقام معنوی میدهد. ایشان اجتهاد را مقید به «طرق معتبر نزد اصحاب فن» میدانستند و این ویژگیهای پایبندی امام را به سنت استنباطی نشان میدهند که فقه جواهری است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به کتاب «اندیشه اصولی امام خمینی(ره)» گفت: این اثر با صبر و دقت نوشته شده و نویسنده آن، حجتالاسلام والمسلمنین مقیمی حاجی با شأن معلمی تلاش کرده است افکار امام را به صورت گزارشی جامع و مطمئنبخش ارائه دهد. کتاب بدون ورود به نقد و نظریهپردازی، شبکه مفاهیم علم اصول را معرفی کرده و با جمعبندی آرای دیگران، نظر امام را نشان داده است .
استاد حوزه افزود: یکی از برجستگیهای کتاب، پرداختن به مباحث «بنای عقلا، عرف و سیره» است که با دقت از کلمات امام برداشت شده و تأثیر امامشناسی در اصول فقه را نشان میدهد . ایشان معتقد بودند ائمه(ع) به واسطه علم به آینده میتوانند نسبت به سیره نظارت داشته باشند و سکوت یا عدم رد آنان کاشفیت دارد.
وی با تقدیر از نویسنده کتاب گفت: این اثر هنرمندانه اندیشه امام خمینی(ره) را در کنار آرای دیگر بزرگان مانند شهید سید محمدباقر صدر(ره) بهخوبی نشان میدهد و زمینههای بازخوانی و توسعه اندیشههای اصولی امام را میسازد .
روح اصول امام خمینی(ره) باید کشف شود
حجتالاسلام والمسلمین عبدی افزود: کشف «روح الاصول» امام و بازتعریف فقه از نگاه ایشان میتواند در تولید نظریه حکومت اسلامی و تحقق فقه امتساز نقشی اساسی ایفا کند.
وی اظهار داشت: یکی از برجستگیهای کتاب «اندیشه اصولی امام خمینی(ره)» توجه به شرایط حجیت، روش امضا و ماهیت سیره است که بهخوبی گزارش شده است. مسئله حکمشناسی نیز از نقاط قوت این کتاب است؛ در حالی که بسیاری از اندیشمندان اصولی بخش مستقلی برای حکمشناسی قرار ندادهاند، این کتاب به اقسام و مراتب حکم و خطابات قانونی پرداخته است.
حجتالاسلام والمسلمین عبدی در ادامه سه نکته را برای تکمیل این کتاب در آینده مطرح کرد: ۱. بازتعریف فقه از نگاه امام خمینی(ره): امام فقه را «تئوری اداره انسان از گهواره تا گور» دانستهاند. این تعریف باید بهعنوان مبنای بازتعریف اصول فقه و اجتهاد مورد توجه قرار گیرد. ۲. منظومهوارگی و کشف شبکه مفاهیم اصولی امام: کشف شبکه مفاهیم اندیشه امام میتواند به بازخوانی دقیقتر و نظاممندتر اندیشه اصولی ایشان منجر شود. ۳. تأثیر مسئله اعتباریات: امام خمینی(ره) علم اصول را علمی اعتباری میدانستند و آن را از فلسفه جدا میکردند. بنابراین باید خوانشی جدید از اندیشه اصولی امام در بستر اعتباریات ارائه شود تا روح الاصول ایشان کشف گردد.
وی افزود: هر فقیهی دارای «روح الاصول» است و باید پرسید روح الاصول امام خمینی(ره) چیست و آیا این روح در تولید نظریه حکومت اسلامی و ولایت فقیه بهعنوان حکم اولی اسلام تأثیر داشته است یا خیر.
حجتالاسلام والمسلمین عبدی خاطرنشان کرد: امام خمینی(ره) حکومت را بهگونهای تعریف کردند که به عنوان حکم اولی اسلام مطرح شود و این نگاه ارتباط مستقیمی با اصول فقهی ایشان دارد. باید رسالههای منطقی برای کشف این روابط تدوین شود تا ارتباط میان حکومت در ادله و حکومت در تحقق فقهی روشن گردد.
وی در پایان گفت: امام خمینی(ره) از معدود فقهایی بودند که تطبیق مفاهیم بر موضوعات را بر عهده عرف میدانستند نه فقیه؛ این نگاه به عرف خبرگانی و کارشناسی، یکی از راههای امتداد اجتماعی اندیشه امام است. کشف روح الاصول امام و بازخوانی اندیشه اصولی ایشان میتواند پاسخگوی مطالبات رهبر معظم انقلاب در زمینه نظامسازی، فقه امتساز و عقلانیت تحولیافته نسلها باشد.
انتهای پیام/
نظر شما