حجتالاسلام و المسلمین حسین زارعی طاهر، از اساتید حوزه، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری، با تبریک به مناسبت سالروز میلاد با سعادت جواد الائمه حضرت امام محمدتقی (ع) اظهار داشت: این امام همام که در هشتمسالگی به امامت نائل آمدند و در ۲۵ سالگی به شهادت رسیدند، گنجینهای از معارف ناب را برای بشریت به ارمغان گذاشتند که تأمل در آنها راهگشای زندگی فردی و اجتماعی است.
حدیثی نورانی و هشداری ژرف
استاد حوزه افزود: از جمله احادیث بسیار عمیق و کاربردی که از آن حضرت (ع) به یادگار مانده، سخن گهرباری است که در کتاب شریف «تحفالعقول» نقل شده است: «مَنْ أَصْغَی إِلَی نَاطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ، فَإِنْ کَانَ النَّاطِقُ عَنِ اللهِ فَقَدْ عَبَدَ اللهَ، وَ إِنْ کَانَ النَّاطِقُ یَنْطِقُ عَنْ لِسَانِ إِبْلِیسَ فَقَدْ عَبَدَ إِبْلِیسَ». به بیان دیگر، هر کس با تمام وجود به سخن گویندهای گوش فرادهد، در حقیقت او را پرستش کرده است. بنابراین، اگر گوینده از زبان خدا و حقیقت سخن بگوید، شنونده خدا را پرستیده و اگر از زبان ابلیس و هوای نفس سخن براند، پرستشکننده ابلیس است.
از «سماع» تا «اصغاء»؛ تمایزی سرنوشتساز
حجتالاسلام و المسلمین زارعی طاهر با تأکید بر دقت در واژگان این حدیث شریف، خاطرنشان کرد: در این روایت، کلمه کلیدی «أَصْغَی» به کار رفته که فراتر از «شنیدن ساده» (سماع) یا حتی «شنیدن ارادی» (استماع) است. «اصغاء» به معنای میل دل و سپردن گوش جان به سخن است؛ همانگونه که در آیه «فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُمَا» (سوره تحریم) به معنای مایل شدن قلبها بهکار رفته است.
وی افزود: در عصر حاضر که بخش عظیمی از عمر ما در تعامل با رسانههای دیداری، شنیداری و نوشتاری و فضای مجازی سپری میشود، عملاً در حال «اصغاء» به پیامهای گوناگون هستیم، بیآنکه همواره به عمق این تعامل واقف باشیم.
مسئولیت شنیداری و انتخاب مسیر پرستش
استاد حوزه در ادامه بیان کرد: پیام اصلی این حدیث، هشداری جدی درباره مسئولیتپذیری در قبال «دادههای ورودی» به ذهن و دل است. هنگامی که انسان با تمام وجود به سخنی گوش میسپارد، در حقیقت در برابر محتوای آن خضوع میکند و تسلیم میشود. این تسلیم و خضوع، اگر همراه با نوعی «تقدیس» باشد، در واقع شکلی از «عبادت» را محقق ساخته است. بنابراین، انتخاب منبع سخن، در حقیقت انتخاب معبود و مسیر عبادت است؛ آیا معبود ما حقیقت و حکمت الهی است یا باطل و گمراهی؟ وی تأکید کرد: این درک، از تعریف لغوی «عبادة» به معنای نهایت خضوع و انقیاد و نیز تفسیر علامه بلاغی و شهید مطهری از عبادت به عنوان «خضوع همراه با تقدیسِ ذاتِ دارای جنبه الوهیت» نشأت میگیرد.
پیامدهای عملی در سبک زندگی رسانهای
حجتالاسلام زارعی طاهر در بخش دیگری از سخنان خود به پیامدهای عملی این حدیث پرداخت و افزود: این روایت، مبنای فقهی محکمی برای حرمت استماع سخنان باطل، غنا و موسیقیهای حرام ارائه میدهد؛ چراکه گوش فرادادن به آنها، شکلای از همراهی و مشارکت در گناه است. همانگونه که امیرالمؤمنین علی (ع) فرمودند: «السَّامِعُ شَرِیکُ الْقَائِلِ؛ شنونده، شریک گوینده است».
وی با اشاره به روایتی از امام صادق (ع) که در آن شخصی به خاطر گوش دادن عمدی به آواز خوانندهزن همسایه مورد نهی شدید حضرت قرار گرفت، تصریح کرد: قرآن کریم نیز در آیه ۳۶ سوره اسراء میفرماید: انسان نسبت به تمام اعضا و جوارح خود از جمله گوش و آنچه میشنود، مسئول و بازخواستشونده است «کُلُّ أُولَئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا»
نتیجهای برای عصر ارتباطات
استاد حوزه در پایان با جمعبندی سخنان خود خاطرنشان کرد: نعمت شنوایی، یکی از مهمترین مجاری ورود اطلاعات به قلب و ذهن انسان است. حدیث امام جواد (ع) به ما میآموزد که باید با بصیرت کامل، انتخاب کنیم که دل و جان خود را به چه سخنانی میسپاریم. در عصر انفجار اطلاعات و هجوم پیامهای رنگارنگ، این هوشیاری یک تکلیف دینی و شرعی است تا با «اصغاء» به سخنان حق و حکمتآمیز، عبادتکننده خدا باشیم و با بستن راه بر ورود سخنان باطل و لغو، خود را از شراکت در گناه و پرستش ناخواسته باطل مصون داریم.
نظر شما