و مگر نه اینکه تلاش در راه تربیت فرزند و به ثمر رساندن فکری و جسمی آنان و تأمین امر معاش و تربیت امر معادشان، به سان جهاد در راه خدا و دارای اجر شهادت است؟
در این روایات سترگ و ارزنده، اشاراتی است عزیز و زیبا به امر سالمندان و متن و حاشیه رفتار با آنان.
امید که چراغ راهمان در برخورد با این عزیزان گردد و به سمت نور و هدایت رهنمونمان باشد.
خبرگزاری حوزه ضمن گرامیداشت روز سالمند کلام گهربار ائمه (ع) در این خصوص را منتشر می‌کند.
عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ مِنْ حَقِّ إِجْلَالِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِكْرَامَ ثَلَاثَةٍ ذُو الشَّيْبَةِ الْمُسْلِمِ وَ ذُو الْمُقْسِطِ وَ حَامِلُ الْقُرْآنِ غَيْرَ الْجَافِي وَ لَا الْغَالِي فِيهِ.
على عليه السّلام فرمود: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: از جمله تجلیل خداوند اين است كه از سه نفر تعظيم شود: پيرمردان مسلمان، كسى كه مورد ظلم واقع شده و كسى كه حاوى علوم قرآن باشد و اهل غلو و افراط نباشد.
*پاداش احترام به سالخوردگان
قَالَ ع مَا أَكْرَمَ شَابٌّ شَيْخاً لِسِنِّهِ- إِلَّا قَيَّضَ اللَّهُ لَهُ عِنْدَ كِبَرِ سِنِّهِ مَنْ يُكْرِمُهُ.
فرمود: هر جوانى كه به يك پيرمرد احترام بگذارد خداوند در هنگام پيرى او كسى را مىفرستد كه از او احترام كند.
*شرم خدا
قَالَ إِنَّ اللَّهَ لَيَسْتَحِي أَنْ يُعَذِّبَ الشَّيْخَ الْكَبِيرَ.
خداوند شرم دارد از اينكه پيرمردى را عذاب كند.
ملاک همراهی پیامبر
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يَرْحَمْ صَغِيرَنَا وَ لَمْ يُوَقِّرْ كَبِيرَنَا.
فرمود: از ما نيست كسى كه به صغير ما رحم نكند و به كبير ما احترام نگذارد.
بزرگداشت سالخوردگان احترام خداست
بَجِّلُوا الْمَشَايِخَ فَإِنَّ تَبْجِيلَ الْمَشَايِخِ مِنْ إِجْلَالِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ لَمْ يُبَجِّلْهُمْ فَلَيْسَ مِنَّا.
فرمود: از مشايخ احترام كنيد زيرا تعظيم مشايخ احترام به خداوند متعال است و هر كس از پيرمردان احترام نكند از ما نيست.
ویژگی نیکان
وَ قَالَ أَ لَا أُنَبِّئُكُمْ بِخِيارِكُمْ قَالُوا بَلَى يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ أَطْوَلُكُمْ أَعْمَاراً إِذَا سُدِّدُوا.
فرمود: شما را از نيكانتان اطلاع مىدهم آنها كسانى هستند كه عمر طولانى داشته باشند و ليكن اگر راه آنها درست باشد.
قالِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ جَاءَ رَجُلَانِ إِلَى النَّبِيِّ شَيْخٌ وَ شَابٌّ فَتَكَلَّمَ الشَّابُّ قَبْلَ الشَّيْخِ فَقَالَ النَّبِيُّ الْكَبِيرُ الْكَبِيرُ.
دو نفر خدمت حضرت رسول صلى اللَّه عليه و آله آمدند يكى پيرمرد و ديگرى جوان بود. جوان قبل از پير به سخن آمد، رسول خدا فرمود: بزرگ بزرگ.
در پناه خداوند
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ عَرَفَ فَضْلَ كَبِيرٍ لِسِنِّهِ فَوَقَّرَهُ آمَنَهُ اللَّهُ مِنْ فَزَعِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ.
فرمود: رسول خدا فرمودند: هر كس مقام پيرمردى را بشناسد و براى سن و سالش به او احترام بگذارد، خداوند روز قيامت او را در پناه خود نگه مىدارد.
حیاء خداوند نسبت به سالمندان
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ لَيُكْرِمُ أَبْنَاءَ السَّبْعِينَ وَ يَسْتَحِي مِنْ أَبْنَاءِ الثَّمَانِينَ أَنْ يُعَذِّبَهُمْ.
رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: خداوند كسانى را كه به سن هفتاد برسند مورد احترام قرار مىدهد، و از هشتاد سالهها شرم دارد كه آنها را عذاب كند.
مانند پیامبر(ص)
قَالَ الشَّيْخُ فِي أَهْلِهِ كَالنَّبِيِّ فِي أُمَّتِهِ.
فرمود: پيرمرد در ميان خانواده مانند پيغمبر در ميان امت مىباشد.
برطرف کردن غم و اندوه
عَنِ الرِّضَا ع قَالَ يَا عَبْدَ اللَّهِ عَظِّمُوا كِبَارَكُمْ وَ صِلُوا أَرْحَامَكُمْ فَلَيْسَ تَصِلُونَهُمْ بِشَيْءٍ أَفْضَلَ مِنْ كَفِّ الْأَذَى عَنْهُمْ.
. امام رضا عليه السّلام فرمود: بزرگان خود را احترام كنيد و با ارحام خود رفت و آمد نمائيد و ناراحتىها را از آنها برطرف سازيد.
این گونه احترام کنیم
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا مَشَى الْحُسَيْنُ بَيْنَ يَدَيِ الْحَسَنِ ع قَطُّ وَ لَا بَدَرَهُ بِمَنْطِقٍ إِذَا اجْتَمَعَا تَعْظِيماً لَهُ.
امام صادق عليه السّلام فرمود: حسين عليه السّلام هرگز از مقابل حسن سلام اللَّه عليه عبور نكرد. و قبل از او سخنى نگفت اگر در جايى اجتماع مىكرد قبل از حسن لب به سخن نمىگشود.
پیرمردان بی‌حساب
نِ النَّبِيِّ ص قَالَ مَنْ عَاشَ فِي الْإِسْلَامِ سِتِّينَ سَنَةً حَقٌّ عَلَى اللَّهِ أَنْ لَا يُعَذِّبَهُ بِالنَّارِ وَ مَنْ عَاشَ فِي الْإِسْلَامِ سَبْعِينَ سَنَةً آمَنَهُ اللَّهُ مِنَ الْفَزَعِ الْأَكْبَرِ وَ مَنْ عَاشَ فِي الْإِسْلَامِ ثَمَانِينَ سَنَةً رُفِعَ عَنْهُ الْقَلَمُ وَ لَا يُحَاسَبُ مَعَهُ.
حضرت رسول صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هر كس در اسلام شصت سال زندگى كند خداوند او را در آتش عذاب نمىكند، و هر كس هفتاد سال در اسلام زندگى نمايد از عذاب روز قيامت ايمن خواهد بود و هر كس هشتاد سال زندگى كند قلم از او برداشته مىشود و حسابى براى او نيست.
پیرمردان و روز حساب
عَنِ الصَّادِقِ ع قَالَ يُؤْتَى بِالشَّيْخِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَيُدْفَعُ إِلَيْهِ كِتَابُهُ- ظَاهِرُهُ مِمَّا يَلِي النَّاسَ لَا يَرَى إِلَّا مَسَاوِئَ فَيَطُولُ ذَلِكَ عَلَيْهِ فَيَقُولُ يَا رَبِّ أَ تَأْمُرُنِي إِلَى النَّارِ فَيَقُولُ الْجَبَّارُ جَلَّ جَلَالُهُ يَا شَيْخُ إِنِّي أَسْتَحِي أَنْ أُعَذِّبَكَ وَ قَدْ كُنْتَ تُصَلِّي فِي دَارِ الدُّنْيَا اذْهَبُوا بِعَبْدِي إِلَى الْجَنَّةِ.
امام صادق عليه السّلام فرمود: روز قيامت پيرمردى را به پاى حساب مىآورند و هنگامى كه نامه اعمال او را بدست وى مىدهند وى همه را سياه مشاهده مىكند و ناراحت مىگردد، و مىگويد بار خدايا امر مىكنى مرا به طرف جهنم ببرند؟ در اين جا خداوند فرمان مىدهد او را بطرف بهشت ببرند زيرا مىفرمايد: تو در دنيا نماز مىگذاردى و من از عذاب تو شرم دارم
مشكاة الأنوار في غرر الأخبار
-
5برکت حضور سالمندان
أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَيَهُمُّ بِعَذَابِ أَهْلِ الْأَرْضِ جَمِيعاً لَا يُحَاشِي مِنْهُمْ أَحَداً إِذَا عَمِلُوا بِالْمَعَاصِي وَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئَاتِ فَإِذَا نَظَرَ إِلَى الشِّيبِ نَاقِلِي أَقْدَامِهِمْ إِلَى الصَّلَاةِ وَ الْوِلْدَانِ يَتَعَلَّمُونَ الْقُرْآنَ رَحِمَهُمْ فَأَخَّرَ ذَلِكَ عَنْهُ.
امير مؤمنان (ع) فرمود: هنگامى كه مردم روى زمين مرتكب گناهان شوند و به زشتكاريها دست يازند، خداوند اراده مىكند كه همه را بدون استثنا عذاب كند؛ ولى چون سالخوردگان را مىبيند كه براى نماز به سوى مساجد گام برمىدارند و كودكان قرآن مىآموزند، بر آنان رحمت مىآورد و عذاب را به تأخير مىافكند. ثواب الاعمال-ترجمه انصارى، ص: 61
قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: من وقّر ذا شيبة في الاسلام امنه اللَّه من فزع يوم القيمة.
رسول اكرم (ص) در باره احترام به شخصيت كهنسالان فرموده است: يكى از صور تكريم و تعظيم ذات اقدس الهى احترام و تجليل سالخوردگان مسلمان است.
الحديت-روايات تربيتى، ج1، ص: 42
