به مناسبت فرا رسیدن اول ذی القعده، سالروز ولادت با سعادت حضرت فاطمه معصومه(س)، خبرنگار خبرگزاری حوزه گفت وگویی با حجت الاسلام والمسلمین رضا محمدی از کارشناسان برنامه های معارفی صدا وسیما، در خصوص سبک زندگی، اسوه بودن و چگونگی شفاعت کریمه اهل بیت(س) انجام داده که حاصل این گفت وگو در پی می آید.

*به عنوان نخستین سوال در خصوص شخصیت حضرت فاطمه معصومه(س) بفرمایید.

شخصیت کریمه اهل بیت(س) نه تنها میان فرزندان امام موسی بن جعفر(ع) کم‌نظیر است، بلکه در میان تمام امامزادگان کم نظیر است. کرامت، شفاعت، علم آموزی، عبادت، زهد و تقوا، شخصیتی جامع و منسجم از حضرت معصومه(س) تداعی کرده است.

*مهم ترین دلایل نایل شدن حضرت معصومه(س) به عنوان دختر نمونه آل الله چیست؟   

حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در جمله‌ای درباره خواهر بزرگوارش حضرت فاطمه معصومه(س)، می فرمایند «يا فاطمةُ اشْفعي لي في الجنَّةِ فإن لكِ عنداللهِ شأناً مِنَ الشّأنِ»؛ بیان این جمله از سوی امام معصوم(ع) جایگاه ممتاز و  والای حضرت معصومه(س) را به خوبی تبیین می کند، اما در خصوص اینکه چرا حضرت معصومه(س) به این جایگاه رسیده، باید عرض کنم که تلاش و بهره‌های معنوی ایشان در این راستا بسیار حائز اهمیت بوده است.

حضرت معصومه(س) در میان فرزندان امام کاظم(ع) پس از امام رضا(ع)، بی نظیر بود، نه به این خاطر که دختر، خواهر و عمه امامان معصوم(ع) است؛ چرا که 35 فرزند حضرت موسی بن جعفر(ع) چنین ویژگی را داشتند، اما خصوصیات و تلاش‌های ایشان موجب شکل‌گیری جایگاه والای این بانوی بزرگوار می‌شود و بی شک علم، عبادت، تقوا، عفت و ولایت پذیری حضرت معصومه(س) در شکل گیری شان والای ایشان بی‌تاثیر نبوده است.

*چرا به کریمه اهل بیت(س) "معصومه" می گویند؟

نام مبارک حضرت از ابتدا فاطمه بوده و لقب "معصومه" را حضرت رضا(ع) به خواهر گرامی خود اطلاق کردند؛ آن جا که فرمودند: «مَنْ زَارَ الْمَعصُومَةَ بِقُم کَمَنْ زَارَنى».

*در روایات بر پاداش بهشت برای زائران کریمه اهل بیت(س) تاکید شده است؛ چرا زیارت ایشان پاداشی به این عظمت دارد؟

از  چهار امام صادق(ع)، کاظم(ع)، رضا(ع) و جواد (ع) نقل شده که هرکسی حضرت معصومه(س) را با معرفت در قم زیارت کند، بهشت بر او واجب می‌شود.

خصوصیات ویژه حضرت معصومه(س) موجب شده است که ایشان با به دست آوردن جایگاهی عظیم، زائران خود را شفاعت و بهشت را بر آن ها واجب کند.

حضرت معصومه(س) به همراه حضرت ابالفضل(ع)، زیارت نامه مخصوصی دارند که نشان از جایگاه والای کریمه اهل‌بیت(س) دارد. زیارت نامه حضرت با سلام بر انبیاء آغاز شده و با نام مبارک امام زمان(عج)، خاتمه می‌یابد و بی شک چنین زیارت نامه‌ای با این وصف برای هیچ کدام از امامزادگان نقل شده است.  

*مرقد نورانی حضرت معصومه(س) چه تاثیری در شکل گیری جایگاه عظیم شهر مقدس قم داشته است؟

بی شک وجود مضجع شریف حضرت معصومه(س)، موجب تبدیل شدن شهر مقدس قم به مرکز علم و فقاهت شد و رشد و گسترش  حوزه‌های علمیه نیز سبب معرفی شایسته کریمه اهل‌بیت(س) به جهان گردید.

*چرا حضرت معصومه(س) قدرت شفاعت دارند؟

در زیارت‌نامه حضرت بیان شده است «ای فاطمه شفیعه من باش، چرا که در پیشگاه خداوند از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستی» و همین مسئله، جایگاه شایسته حضرت را مشخص می کند.

ابتدا باید تصریح کرد که قدرت شفاعت برای خداوند است، اما در صورت شایستگی، بندگان خدا نیز می‌توانند از این قدرت الهی بهره‌مند شوند، به گونه‌ای که شهید، عالم، پدر و مادر و فرزند دارای قدرت شفاعت هستند نکته مهم این است که قدرت شفاعت این افراد محدود بوده، اما قدرت شفاعت حضرت معصومه(س) نامحدود است.

*اشاره کردید که قدرت شفاعت کریمه اهل بیت(س) نامحدود است، این شفاعت شامل چه کسانی می شود؟ 

ابتدا باید به جمله امام صادق(ع) اشاره کنیم که در حدیثی فرمودند: شفاعت فاطمه معصومه(س) ،شیعیان ما را اهل بهشت خواهد کرد.

البته باید تاکید داشته باشیم در موضوع شفاعت باید سنخیتی بین شفیع و مشفوع له باشد که امکان وساطت وجود داشته باشد و هرکسی شایستگی شفاعت داشته باشد، می تواند مورد شفاعت حضرت معصومه(س) واقع شود.

*آیا قدرت شفاعت حضرت معصومه(س) متفاوت از قدرت شفاعت حضرت زهرا(س) در روز قیامت است؟

در روایتی نقل است، شده که پیامبراکرم(ص) به امام حسن(ع) و امام حسین(ع) فرمودند: شما امام هستید و شفاعت متعلق مادر شماست؛ شفاعت حضرت معصومه(س) نیز همان شفاعت مادر ایشان، یعنی حضرت زهرا(س) می‌باشد و از این جهت فاطمه اولی و فاطمه ثانی شباهت دارند.

*شما به جایگاه علمی کریمه اهل بیت(س) اشاره کردید؛ اگر در این خصوص نکته ای خاصی هست، بفرمایید

در روایات نقل است عده ای از علمای ایران در زمان زندگانی حضرت موسی بن جعفر(ع)، برای یافتن پاسخ به سوالات دینی خود راهی مدینه شدند؛ با رسیدن به مدینه متوجه شدند که امام کاظم(ع) در مدینه حضور ندارند، اما در اقدامی قابل تامل پاسخ سوالات آن ها توسط حضرت معصومه(س) که هنوز به سن بلوغ نرسیده بود، ارائه شد.

پس از دریافت پاسخ از حضرت؛ علمای ایرانی در راه بازگشت خود با حضرت موسی بن جعفر(ع) مواجه شدند و پاسخ ها را به حضرت نشان دادند. امام کاظم(ع) پس از مشاهده پاسخ صحیح به سوالات؛ همچون نبی مکرم اسلام سه مرتبه فرمودند «فداها ابوها».

* دختران جامعه امروز چگونه می توانند از حضرت معصومه(س) الگو برداری بکنند؟      

بر طبق روایتی از رسول خدا(س) و آیات قرآن، یکی از بهترین راه های تربیت روش الگویی است؛ اگر ما الگوی مناسبی را برای مرتبیان معرفی کنیم، یکی از بهترین روش‌ها را انجام داده‌ایم. اما در خصوص اینکه چگونه دختران و بانوان جامعه می توانند از الگوی حضرت معصومه(س) استفاده کنند، این مسئله به خود آن‌ها بازمی‌گردد؛ چرا که اگر بنا باشد کسی به مقام شایسته دست پیدا کند، باید تلاش ویژه‌ای داشته باشد.

دختران جامعه ما می‌توانند با بهره‌گیری از سبک زندگی حضرت فاطمه معصومه(س)، به ویژه در زمینه‌های عفاف و حجاب، علم آموزی، عبادت و اجرای آن ها در متن زندگی خود به شایستگی و نمونه بودن در جامعه دست پیدا کنند.

گفت وگو: محمد مهدی عنایت پور