چهارشنبه ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ |۱۴ شوال ۱۴۴۵ | Apr 24, 2024

«ارشاد» شیخ مفید از بهترین منابع واقعه عاشورا است. با این حال تاریخ طبری تنها منبعی می باشد که مرسل نیست، بلکه مسند است و اسناد اخبار خود را آورده، اما در عین حال ارشاد شیخ مفید ارجح است.

حجت الاسلام والمسلمین یوسفی غروی در دومین نشست از سلسله نشست‌های علمی عاشورایی با موضوع "اعتبارسنجی و نقد برخی از منابع و مقاتل عاشورایی"  که شامگاه یک ‌شنبه 19 آبان‌ماه، در دبیرخانه دین‌پژوهان کشور  در قم برگزار شد، ابتدا پیرامون «هاشمیان در نهضت حسینی» سخن گفت و در ادامه به «اعتبارسنجی و نقد برخی از منابع و مقاتل عاشورایی» پرداخت.

وی از هاشمیان حاضر در واقعه کربلا با عنوان «طالبیان» یاد کرد و افزود: در واقع خاندان بنی‌هاشمی که در واقعه عاشورا حضور داشته و حضرت اباعبدالله‌(ع) را یاری کردند، اولاد حضرت ابوطالب‌(ع) بودند؛ البته طالب پسر بزرگ ابوطالب هیچ‌گاه صاحب فرزند نشد و از فرزندان جعفر طیار نیز کسی در عاشورا حضور نداشت؛ بنابراین بنی‌هاشم حاضر در صحنه کربلا را فرزندان علی‌(ع) و عقیل‌(ع) تشکیل می‌دادند که به یاری امام خود پرداختند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود برخی از مقاتل عاشورایی را مورد بررسی قرار داد و درباره «مقتل ابی‌مخنف» گفت: آخرین نسخه دست نویس این مقتل به زمان حکومت مشعشعین حاکم در جنوب ایران و عراق تعلق دارد، اما به نظر می‌رسد ابی مخنف این مقتل را در حدود سال 130 هجری یعنی حدود هفتاد سال پس از حادثه کربلا نوشته است. پس فاصله زمانی این مقتل خیلی به حادثه عاشورا خیلی نزدیک بود و ابو مخنف از افرادی در این مقتل روایت کرده است که خود در صحنه کربلا حاضر بوده‌اند،‌اما تعداد این افراد کم بوده است. همچنین برخی  گزارش‌‌ها را نیز با یک یا دو واسطه نقل کرده است و در مجموعه آنچه از این طریق از مقتل ابی‌مخنف به دست ما رسیده است شامل 64 گزارش تاریخی می باشد و ممکن است مقتل وی بیشتر از این‌ها باشد، اما آن مقدار که از طریق "تاریخ طبری" ، "ارشاد شیخ مفید" و "تذکرةالخواص" به دست ما رسیده است، شامل همین مقدار گزارش است.

این محقق و پژوهشگر حوزوی در ادامه در خصوص یکی از نسخ منسوب به مقتل ابی‌مخنف که با وجود این که تحریفاتی است، اما هم‌اکنون در بازار نشر و حتی در شهر قم نیز موجود می باشد، ابراز داشت: این اثر به طور قطع مقتل ابی‌مخنف نیست و اگر چه برخی از مطالب مقتل ابی‌مخنف در آن وجود دارد، اما دارای مجعولات، مطالب افسانه‌ای و اشتباهات و غلط‌های تاریخی زیادی است و به یقین کسی یا کسانی این اثر را بعدها نوشته و به ابی‌مخنف نسبت داده‌اند.

حجت الاسلام والمسلمین یوسفی غروی درباره کتاب «لهوف» سید ابن طاووس نیز  گفت: این کتاب را می‌توان همان کتاب «مقتل الحسین» خوارزمی دانست؛ چرا که از روی آن نوشته شده و مطلب جدیدی ندارد، علاوه بر آن که خود خوارزمی نیز از احمدبن اعثم کوفی نقل کرده که منبعی پراشتباه است.

سخنران این نشست، «ارشاد» شیخ مفید را از بهترین منابع واقعه عاشورا دانسته و افزود: با این حال تاریخ طبری تنها منبعی در این زمینه است که مرسل نیست، بلکه مسند است و اسناد اخبار خود را آورده، اما در عین حال ارشاد شیخ مفید ارجح است.

وی همچنین از کتاب‌های «نفس المهموم» «قره الباصره» و «منتهی الامال» محدث قمی به عنوان منابع مطلوب در واقعه عاشورا یاد کرد.

حجت الاسلام والمسلمین یوسفی غروی در بخش پایانی سخنان خود به ریشه‌یابی تاریخی برخی از موارد مربوط به ایام محرم از جمله تعلق شب هفتم محرم به حضرت اباالفضل‌(ع) از دیدگاه برخی از مشعشعیان و اعراب ساکن در استان خوزستان و نیز چرایی سفارش ائمه‌(ع) به تعطیلی کسب و کار و تجارت و امور دنیایی در روز عاشورا پرداخت و سپس اشعاری در مدح حضرت عباس‌(ع) به زبان‌های عربی و فارسی قرائت کرد که مورد استقبال حاضران در جلسه قرار گرفته و فضای معنوی خاصی بر این نشست علمی حاکم کرد.

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha