خبرگزاری حوزه/ در ادامه سلسله مطالبی که به مناسبت ماه محرم و در یادکردی از نمونه‌های ارزشمندی که در هنر هفتم ایران چه در سیما و چه در سینما در بازپردازش معارف عاشورایی تولید شد و به نمایش درآمد، اینبار به یکی از فیلمهای سینمایی ارزشمند و خاطره انگیز می‌پردازیم که نمونه‌ای جدی، غنی، زیبا و معرفت آمیز در این ساحت مقدس بود.
یکی از خاطره‌های دل انگیز مخاطبان سینمای ایران، از تصویرگری‌های عاشورایی بر پرده سینما، فیلمی است به نام «سفیر»، به کارگردانی حسن فریبرز صالح که توانست با خلق یک اثر دیدنی، عمیق و مومنانه، خاطره‌ای باشکوه و تصویری ماندگار در این میدان سترگ و مقدس به یادگار گذارد.
فیلم سینمایی "سفیر" که سال 1361 ساخته شد را به تعبیری می‌توان نخستین فیلم جدی با مضمون پرداختن به قیام امام حسین (ع) معرفی کرد. این فیلم بر اساس متن مشترکی نوشته صالح و کیهان رهگذر به تصویر درآمد.
داستان این فیلم درباره قیس بن مسهر، نماینده امام حسین(ع) است که با نامه‌ای برای سلیمان خزاعی به طرف کوفه حرکت می‌کند. وی در راه به دست راهداران ابن زیاد دستگیر می‌شود. قیس نامه امام را از بین می‌برد و زندانیان را بر ضد زندانبان‌ها می‌شوراند. حسین بن نمیر، قیس را به زندان ابن زیاد در کوفه منتقل می‌کند.
ابن‌زیاد از قیس می‌خواهد در مسجد سخنرانی کند و به مردم بگوید امام قصد بیعت با یزید را دارد. قیس در روز موعود علیه یزید سخنرانی می‌کند و ابن زیاد او را از فراز ارک به زیر می‌اندازد و به شهادت می‌رساند. فرامرز قریبیان، عزت‌اله مقبلی، جلال پیشوائیان، کاظم افرندنیا، محمدتقی کهنمویی، کیومرث ملک مطیعی، هوشنگ دیبائیان و هادی مقدم در این فیلم نقش‌های اصلی را بر عهده داشتند.
فیلم سفیر با توجه به شرایط و مقتضیات ساختش در دهه شصت و با عنایت به امکانات و موقعیت خاص سینمای ایران در آن دوران که به نوعی دوران گذار و طی کردن مرحله خطیر و سختی در بذرافشانی نهال سینمای نوین ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی به شمار می‌رفت، یکی از قابل توجه‌ترین آثار سینمایی ایران در حوزه واقعه عاشورا و معارف کربلایی و تاریخ سترگ آن محسوب می‌شود.
در این فیلم شاهد بارقه هایی روشن و امیدآفرین از یک حرکت تازه در تولید آثار فاخر سینمایی در حوزه ارزشهای معرفتی و منابع دینی و گنجینه غنی آیینی هستیم.
به اندازه‌ای که برخی از جلوه‌های فیلم از جمله بازی خوب ایفاگر نقش سفیر اباعبدالله(ع) و نیز نغمه شاعرانه‌ای که در فیلم نوایی حماسی و لطیف را به منصه ظهور و بروز رساند و حتی بعدها تبدیل به یکی از نغمات ماندگار و نغز حوزه سرودهای آیینی ایران شد و نیز سکانس‌های زیبا و چشم نوازی که از رویای صادقة استقبال مردم از سفیر حضرت حسین(ع) به تصویر کشیده بود و دیگر عناصر و مولفه‌های ساختاری فیلم، هنوز هم جزء آفرینش‌های درخشان و قابل دفاع سینمای ایران محسوب می‌شود.
فیلم سفیر را در واقع می‌توان آغازی دانست بر یک حرکت عظیم تولیدی در سینمای ایران که اگرچه گاه با افول و فراز و نشیب هایی همراه بود اما، گام اول آن که با خلق «سفیر» برداشته شد، به قدمی محکم و خاطره انگیز مبدل گشت.
· تکمله‌ای بر این بحث در سلسله مطالب سینمای عاشورایی
برای مخاطبانی که برنامه‌های ویژه ماه محرم تلویزیون را در شبکه‌های مختلف تا اینجای کار دنبال کرده اند این واقعیت نمایان است که محرم امسال تلویزیون ما جلوه‌ای خاصی به لحاظ تولیدات داستانی و سریالهای تلویزیونی در حوزه مضامین عاشورایی و آثار جذابی که بینندگان را به سوی خود بکشاند و اتفاقی نو در عرصه رسانه‌های دیداری و هنرهای تصویری و نمایشی ما باشد نداشته و این اتفاقی نیست که بتوان از کنار آن به سادگی گذشت.
امسال هم مثل برخی از سالهای گذشته و در حالی که تقریبا هیچ سریال تلویزیونی قابل توجه و خاصی درباره محرم یا پیرامون و با محوریت این موضوع مهم معرفتی و تاریخی ساخته نشده است شبکه‌های مختلف سیما اقدام به پخش برنامه‌های مناسبتی با همان ساختارهای همیشگی و نیز حجم قابل توجهی از مراسم‌های عزاداری می‌کنند و این در حالی است که همگان بر ارزش و اهمیت و گیرایی و پرمخاطب بودن مجموعه‌های نمایشی و میزان بالای تأثیرگذاری آنها بر مخاطب در مقایسه با سایر قالبهای برنامه سازی تأکید دارند و بر آن صحه می‌گذارند.
براستی هنرمندان سینماگر و اهالی تلویزیون در این بیش از سه دهه گذشته در باب قیام عاشورا و معارف بلند و تاریخ خونین و درس آموز آن چه کرده‌اند؟
نگاهی به فیلمهای سینمایی و تلویزیونی مرتبط با واقعه عاشورا و امام حسین(ع) نشان می‌دهد این مضامین در سطح بسیار محدود مورد استفاده و توجه هنرمندان و سیاستگذاران هنری بوده و تلویزیون گریزی از نمایش مکرر "مختارنامه" و "روز واقعه" ندارد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی سینما همگام با تحولات جامعه به سمت تولید آثار مذهبی سوق پیدا کرد و ساخت فیلم‌هایی درباره مسایل مذهبی و اعتقادی به خصوص ائمه اطهار(ع) شکل گسترده‌تر و سازمان یافته‌تری به خود گرفت. البته در این زمینه هیچگاه متولی مشخصی معرفی نشد و تهیه‌کنندگان مختلف بنابر نیازها و مقتضیات، خود دست به تولید آثار مذهبی می‌زدند. این امر نوعی پراکندگی تولید فیلم این عرصه را به وجود می‌آورد که همچنان ادامه دارد.
نکته دیگری که ژانر مذهبی را از ابتدای انقلاب تاکنون با مشکل مواجه ساخته، نبود برنامه‌ریزی برای نگارش فیلمنامه و تولید مناسب است؛ به نحوی که به تمام مسایل و موضوع‌های مختلف مذهبی پرداخته شود. همین مسئله باعث شده با وجود اهمیت ماه محرم و واقعه کربلا، طی سالهای گذشته اندک آثاری در این‌باره تولید شود. به ویژه اینکه برای تولید فیلمهای ماندگار و پرهزینه طی چند سال اخیر تقریبا هیچ کاری که منجر به نتیجه شود، انجام نشده‌است.
