به گزارش خبرگزاری حوزه، دکتر علی لاریجانی، ظهر امروز در همایش بین‎المللی اندیشه‎های فلسفی شهید مطهری، در مرکز همایش های دفتر تبلیغات اسلامی، در قم، گفت: شهید مطهری از جامعیت بالایی برخوردار بود و این مسئله کمک بسیاری به ماندگاری و عمق آثار ایشان داشته است.

وی با اشاره به این که سلوک اخلاقی، از شهید مطهری یک شخصیت جذاب اجتماعی از ایشان ساخته بود، ادامه داد: عمق دانش و جامعیت در کنار ارتباط وسیع با حوزه و دانشگاه و همچنین مردم، به پویایی و ماندگاری اندیشه های ایشان کمک بسیاری کرده است.

رئیس مجلس شورای اسلامی با تاکید بر این که استاد مطهری به دنبال پاسخ به نیازهای روز بود، یادآور شد: پاسخ استاد به نیاز های روز به دلیل حضور در بین مردم و آسیب شناسی جامعه و محیط‎های علمی بود.

وی با بیان این که شهید مطهری از استثنائات عصر حاضر جهان اسلام بودند، تصریح کرد: ایشان الگوی یک عالم جامع و عامل متصل به توده‎های مردم بودند.

لاریجانی، ژرف اندیشی و عقل گرایی استاد مطهری را زبانزد خواند و گفت: هرچند ایشان سلیقه فلسفی داشتند، ولی در فقه، اخلاق، سیاست و... این سلیقه را تسری نمی‎دادند.

رئیس مجلس شورای اسلامی با انتقاد از این دیدگاه که شهید مطهری فلسفه را اسلامی و اسلام را فلسفی کرد، افزود: ایشان خود هیچ گاه چنین ادعایی ندارد و بیان می‎کند که اسلام هم فلسفی نیست، زیرا ساحت‎های بسیاری دارد که بعضی از آنها ربطی به این مباحث ندارد؛ استاد همیشه تلاش می‎کردند خلاء‎ها را با اجتهاد نو و فراگیر و علمی بررسی کنند.

وی خاطرنشان کرد: شهید مطهری تأملات عقلانی داشتند، ولی تأملات عقلانی و فلسفی با هم متفاوت است، یعنی شالوده آثار ایشان عقلانی است که کلی‎تر و کامل و جامع‎تر از حوزه فلسفی است.

لاریجانی با اشاره به این که دغدغه شهید مطهری بیشتر کلامی بود، ابراز داشت: ایشانحوزه تحولات کلامی را به خوبی طی کرده و در این عرصه تاثیرگذار بود.

رئیس بنیاد علمی و فرهنگی شهید مطهری اضافه کرد: مرحله اول مباحث کلامی تا پیش از خواجه نصیر بیشتر جدلی بود و از ایشان به بعد رنگ فلسفی به خود گرفت و در دوران صدرالمتالهین و مکتب شیراز و اصفهان این رویکرد کاملا فلسفی شد، اگر چه افرادی چون غزالی و ابن تیمیه سعی کردند این روند را متوقف کنند که در مقاطعی نیز تاثیرگذار بودند.

وی با بیان این مطلب که مرحوم مطهری به درستی قائل به این بودند که کلام اسلامی به دنبال فلسفه رفت و نه فلسفه به سمت کلام، افزود: یکی از دوره‎های تخصصی فلسفی در اسلام، منطبق با دوره سوم و چهارم است که در این عصر فارابی خود نگاه فلسفی را فارغ از فلسفه یونان مطرح کرد. سپس غزالی با مقابله خود با فلاسفه، وضعیت سکون را در تفکر اسلامی تا سال های متمادی ایجاد کرد، پس از آن با ظهور مکتب شیراز و اصفهان و رویکرد مثبت شاهان صفوی، دوره نزج تفکرات فلسفی ایجاد شد؛ ابن عربی نیز در این بین تاثیرگذار بود تا قرن 10 که دوره تفوق مکتب اصفهان بود.

لاریجانی ادامه داد: در دنیای عرب نیز پس از ظهور سیدجمال نظراتش توسط عبد و شاگردانش دنبال شد، ولی یک کانون فلسفی در این بین بوجود نیامد؛ با ورود افکار فلسفی از غرب در 400 سال گذشته و مرگ تدریجی اندیشه فلسفی ایرانی، شهید مطهری جانی دوباره به این حوزه دادند.

رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به این که کانت، خدا را مسأله ای جدلی می داند، گفت: شهید مطهری با ریشه شناسی دقیق تفکرات کانتی، به خوبی این تفکر را نقد کرده و مدل اسلامی را ارایه کردند که بسیار جامع تر است؛ کانت می گفت "من مثل کپرنیک هستم که خورشید را محور قرار داد و من ذهن را نسبت به عین محور قرار می دهم".

وی بیان کرد: شهید مطهری نقش مهمی در ایجاد مباحث امکان استعدادی در فلسفه اسلامی داشتند و این مبحث را باز کردند؛ مبحثی که در تفکر صدرایی به شکلی خاص بیان شده است؛ این بحث بحث جدیدی بود که شهید مطهری آن را بیان کردند.

لاریجانی با اشاره به این که شهید مطهری بیان می کردند که بین امکان ذاتی و استعدادی تفاوت وجود دارد؛ اگر ما اصالت وجودی باشیم، اصالت ذاتی از شئونات وجود است، نه ماهیتی، ابراز داشت: ایشان توجه خاصی به مسأله فطرت داشتند و آن را ام المسایل مباحث انسانی و اسلامی می دانستند و تأسف می خوردند که با توجه به تاکیدات قرآنی چرا متفکران اسلامی تا کنون کمتر در حوزه فلسفی به این مبحث پرداخته اند.

رئیس بنیاد علمی و فرهنگی شهید مطهری اضافه کرد: استاد مطهری بیان می‎کردند که انسان دارای یک سری قوای بالقوه است که از آن جمله می توان به عشق، جاودانگی، پرستش و... اشاره کرد؛ ایشان در ادامه مباحث خود به صفات کمالیه این قوای استعدادی می پردازند.

لاریجانی خاطرنشان کرد: تعریف آزادی از دیگر حوزه های نظری مرتبط با نظرات ایشان است؛ زیرا غربی ها عنوان می کنند که مرز آزادی من، آزادی دیگران است، در حالی که ایشان نگاهی ارزشی به رفتار و آزادی داشتند و می گفتند که "مرز آزادی، سایر ارزش های انسانی است که نباید آن مرزها را قطع کند".

وی با اشاره به این که شهید مطهری بحث ارزش در علم اقتصاد، سیاست و... را نیز بیان کردند، افزود: ایشان این مباحث را به خوبی به فطرت گره می زدند؛ توجه ایشان به فلسفه های مضاف و بسط آنها را نیز می توان از جمله نوآوری های ایشان در این مسیر خواند.

رییس مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد:ا دبیات فلسفی شهید مطهری فراگیر و بسیار روان است که در بردارنده عمق نگاه و دانش فراوان ایشان می باشد؛ زیرا هر کسی نمی تواند مباحث فلسفی را این قدر روان بیان کند.