خدایا! من را وامگذار که در پى نافرمانیت بروم؛ و مرا با تازیانه كيفرت مجازات نكن؛ و از اسباب و عوامل خشمت دورم كن؛ به حق احسان و نعمتهايت ای نهایت اشتیاق مشتاقان.

در دعای روز ششم محورهای زیر مورد توجه است:

1.         دورماندن از صحنه گناه و معصیت؛

2.         دور ماندن از خشم الهی؛

3.         شناخت عوامل خشم الهی.

*دوری از زمینه های ایجاد گناه

در دعای روز ششم تکیه بر این جهت است که انسان از خداوند بخواهد که در معرض گناه و معصیت قرار نگیرد؛ بدان معنا که از همان اول دعا کنیم زمینه برای گناه مهیا نشود، چرا که هنگامی که انسان در موقعیت قرار می گیرد حفظ نفس مشکل است. زمینه گناه انسان را در معرض سقوط قرار می دهد و این جا نقش گناه در سقوط انسان روشن می شود.

گناه چه علنی بشود و چه نشود نمی توان آن را کوچک حساب کنیم، چرا که گناه کوچک با اصرار بر آن تبدیل به یک گناه بزرگ می شود.

در حقیقت باید زمینه های گناه از بین برود؛ در این جا نقش بایدها و نبایدهای دین آشکار می شود. حفظ حدود محرم و نامحرم؛ به عنوان نمونه: جداسازی سفره های غذا در مهمانی ها، تفکیک جنسیتی در محیط های آموزشی، دوری از اختلاط، تنها نبودن زن و مرد نامحرم در یک جا، از جمله اموری است که از همان اول باعث می شود که حد و حدود حفظ شود و زمینه گناه پیش نیاید.

جلوه گری زنان در بیرون از خانه و نگاه ناسالم مردان باعث می شود تا حریم محرم و نامحرم رعایت نشود و حرمت و حریم خانواده شکسته بشود و اساس و بنیان خانواده ها در هم شکند. پس از آن جامعه با پدیده افزایش طلاق و کودکان بی سرپرست مواجه می شود.

امام رضا(ع) فرمود: «کسی که معصیتی را از ترس خدا ترک کند، خداوند در روز قیامت وی را راضی می کند.»

حضرت عیسی(ع) خطاب به حواریون خویش فرمود: «کسانی را که اهل معصیت هستند دوست نداشته باشید که اگر این گونه عمل کنید به خدا نزدیک می شوید. بگذارید اینها که اهل معصیت هستند شما را دوست نداشته باشند و این گونه خود را به خدا نزدیک کنید.» 

*گناه عامل ایجاد آسیب های اجتماعی و خانوادگی

از این رو زمینه گناه را نباید دست کم گرفت، چرا که منجر به ایجاد آسیب های فراوان خانوادگی و اجتماعی می شود؛ بازتاب های منفی اخلاقی، اقتصادی و اجتماعی به همراه خواهد داشت که به تدریج رشد یافته و دامنگیر فرد و جامعه خواهد شد.

اسلام نگاهی همه سونگرانه دارد، از سویی به لزوم حجاب برای خانم ها تکیه می کند، و از سویی دیگر به مردان دستور می دهد که از نامحرمان چشم فرو بندند، از سویی آرایش را برای خانم ها در محیط خانه و برای همسر می پسندد و از سویی دیگر به مردان می گوید که مواظب سمت و سوی چشمشان باشند، مبادا که تیری زهرآگین از شیطان گردد، ولی افسوس که دچار اُفت فرهنگی شدیم، در آغاز چادر سیاه به چادر توری، و سپس به مانتو مبدل شد، و آن هم به تدریج تنگ و کوتاه و کوتاه تر گردید، آرایش خانم ها در بیرون خانه عادی جلوه شد، حریم محرم و نامحرم شکسته شد، اگر حد و مرز الهی شکسته شود نتیجه اش عذاب فراگیری است که دامنگیر مردم خواهد شد و تَر و خشک را با هم خواهد سوزاند.

زمینه گناه استارت غوطه ور شدن انسان در گرداب سقوط و تباهی است، و دامنه سقوط در زوایای گوناگون زندگی بشری خود را نشان می دهد.

در اقوام گذشته به علت ارتکاب معصیت گاه امتی آن چنان گرفتار عذاب خداوندی می شدند که مسخ شده و از شکل و شمایل بشری خارج شده و سپس به کلی از دست می رفتند، از جمله آن می توان به اصحاب سبت می توان اشاره کرد. خداوند در سوره بقره به اصحاب سبت اشاره می کند که به علت نافرمانی به میمون ها و بوزینگان تبدیل شدند، می فرماید: «وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذینَ اعْتَدَوْا مِنْکمْ فِی السَّبْتِ فَقُلْنا لَهُمْ کونُوا قِرَدَةً خاسِئینَ فَجَعَلْناها نَکالاً لِما بَینَ یدَیها وَ ما خَلْفَها وَ مَوْعِظَةً لِلْمُتَّقینَ» ؛ «و هر آینه [حال ] کسانی را از شما که در روز شنبه از حدّ بگذشتند دانستید، پس به آنها گفتیم: بوزینگان شوید، و خوار و رانده باشید. پس آن (کیفر) را عبرتی برای حاضران و آیندگان و پندی برای پرهیزگاران کردیم.»

*سرنوشت اصحاب سبت

اصحاب سبت امتی بودند که به خاطر نافرمانی و دور زدن قانون به عذاب خداوندی دچار شدند و مسخ شدند و بیشتر از سه روز زنده نماندند و به هلاکت رسیدند. البته این گونه عذاب از امت رسول خدا(ص) که امت مرحومه است، برداشته شده است، اما خشم و غضب الهی در قالب های مختلف خودش را نشان می دهد.

*وفور امکانات مادی موجب سعادت آدمی نیست

همه سعادت و خوشبختی به امکانات مادی محصور نیست؛ ممکن است که کشوری و مردمی از امکانات مادی خوب برخوردار باشند، ولی باز سعادتمند نباشند. در بسیاری از کشورهای غربی زن و شوهری مانند دو کارگر از صبح تا به شب کار می کنند ولی از لذت درک محیط سالم خانواده کم بهره باشند. وجود بیماری های نوپدید و صعب العلاج، پدیده رو به گسترش بچه های خیابانی، گُسست بنیان خانواده، رخت بر بستن آداب و اخلاق از جامعه و... مگر خود عذاب نیست؟ عذاب و خشم خداوند تنها در حوادث به اصطلاح غیرطبیعی چون زلزله محدود نمی شود، بلکه گستره آن بسیار وسیع تر است.

بنابراین در این فراز از دعا از خداوند درخواست می کنیم: «اللهمّ لا تَخْذِلْنی فیهِ لِتَعَرّضِ مَعْصِیتِکَ، ولا تَضْرِبنی بِسیاطِ نَقْمَتِکَ، وزَحْزحْنی فیهِ من موجِباتِ سَخَطِکَ» خدایا من را وامگذار که در پی نافرمانیت بروم؛ و مرا با تازیانه کیفرت مجازات نکن؛ و از اسباب و عوامل خشمت دورم کن؛

مسخره کردن مردم، خودبرتربینی، مسخره مردم شدن از جمله گناهانی است که موجب نزول بلا است. مسأله خودبرتربینی موضوع مهمی است. چنانچه در دعای مکارم الاخلاق می خوانیم: «خدایا! مقام و موقعیتی از من پیش مردم نشان مده، مگر آن که به همان اندازه پیش خودم، خودم را پایین بیاوری.»

اگر خداوند یک عزت ظاهری به انسان می دهد که مردم احترام ویژه ای برای وی قائل می شوند این گونه نباشد که سبب سرکشی و طغیان انسان بشود.

«بِمَنّکَ وأیادیکَ یا مُنْتهی رَغْبـةَ الرّاغبین»

در پایان دعا می گوییم:«به حق احسان و نعمتهایت ای نهایت اشتیاق مشتاقان!» تمام کسانی که مشتاق هستند به سمت و سویی حرکت می کنند و آن نهایت قُرب است، اما نهایت رغبت زاهدان و اشتیاق مشتاقان این است که به حضرت حق برسند.

حجت‌الاسلام محمد امین پورامینی-نمی از یم رمضان