به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، حجت‎الاسلام والمسلمین احمد واعظی امشب در کنفرانس بین‎المللی گفتگوهای فرهنگی ایران و جهان عرب در عرصه اعتدلال و عقلانیت در پژوهشگاه دفتر تبلیغات اسلامی با اشاره به معانی اعتدال گفت: اعتدلال از واژه های است که در عرصه نظر و عمل و کنش و رفتار معنی دارد.

وی افزود: اعتقاد و باور و گرایشات فکری، مبنی و ریشه هرگونه عمل و کنش افراطی و نامتعادل و غیر عقلانی است ولی حقیقت آن است که تا زمانی که افراط گرایی خود را در کنش اجتماعی و رفتارها نشان دهد کمتر حساسیت برانگیز می شود.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی بیان کرد: حساسیت ها زمانی نسبت به مقوله عقلانیت جلب می شود که کنش اجتماعی و رفتارهای نامتعال و افراطی و به دور از عقلانیت بروز و ظهور پیدا می کند.

وی گفت: منشا و ریشه کنش های بدور از اعتدلال باورمندی ها و اعتقادها و گرایشات معرفتی است که به دور از عقلانیت و اعتدال شکل می گیرد.

حجت‎الاسلام والمسلمین واعظی اظهارکرد: آنچه مقوله عقلانیت را با دشواری روبرو می کند آن است که فاعلان عرصه افراط گرایی و رفتارهای نامتعادل و به دور از عقلانیت در چشم و دید خود افراط گرا نیستند.

وی افزود: واقعیت این است که با رژیم های عقلانیت گرا روبرو هستیم؛ کما اینکه مقوله اعتدال نیز تفسیر بردار است و آن کنشگرانی که از منظر دیگران، رفتار و کنش آنها نامعقول است از نظر خود، رفتار آنها عین اعتدال و عقلانیت است البته از منظر خود آنها اینگونه است.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی بیان کرد: واقعیت امروز جهان اسلام دل هر مسلمانی را به درد می آورد و صحنه، صحنه تلخی است که با درگیری ها وواگرایی ها و چالش ها در جهان اسلام روبرو هستیم و خشونت مذهبی و برادر کشی بیداد می‏کند و برادرکشی حقیقت تلخی است که جهان اسلام با تمام توان آن را حس می‏ کنند.

وی گفت: این مساله را باید بدانیم که این امر، امر نوپدید و نوظهوری نیست؛ اگر تاریخ معاصر اروپا را مطالعه کنیم، مشاهده می کنیم به مقیاسی عظیم تر از آنچه در جهان اسلام مشاهده می شود با این امور غیر عقلانی روبرو بوده ایم.

حجت‎الاسلام والمسلمین واعظی اظهارکرد: در قرن 16 و 17 گرایشات مذهبی در اروپا جنگ های عظیمی داشتند و جنگ های داخلی در برخی از کشورها مثال جنگ های صد ساله در انگلیس بین طرفداران پارلمان و نظام پادشاهی که به حکومت مشروطه ختم شد در گرفته است.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی بیان کرد: اوج بی خردی و فقدان عقلانیت را در قرن بیستم و جنگ جهانی اول و دوم می بینیم که رقم تلفات آن به ده ها میلیون می رسد.

وی گفت: نکته مهم آن است که غرب چگونه توانست بر این امر نامطلوب فایق بیاید؛ در این زمینه سه عامل به نظر می‎رسد؛ اولین راه حل، به رسمیت شناختن تکثرگرایی معرفتی و دینی است که به تضعیف خشونت گرایی کمک کرد.

حجت‎الاسلام والمسلمین واعظی اظهارکرد: ترویج سکولاریسم مذهبی و اخلاقی به معنای جداسازی حوزه سیاست از هرگونه مکتب اخلاقی خاص و نظام مذهبی خاص تلاش دوم غربیان در این مسیر بود؛ آنها دین را به عرصه خصوصی بردند.

وی افزود: اقدام سومی کلانی که غربیان در این مسیر انجام دادند، نهادسازی بین‏ المللی است؛ این نهادها مجالی به گفتگو و تعامل می داد تا این واگرایی‎ها را خاتمه دهند.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی بیان کرد:نکته این است که آیا می توان عقلانیت شکل گرفته در جهان غرب را شکل دهیم در بین جامعه اسلامی یا یک نسخه بومی در این زمینه ترسیم کنیم.

وی گفت: نکته ای که در اینجا قابل تاکید است آن است که باید به دنبال تاسیس و تکوین عقلانیت اسلامی و عقلانیت نوپدید باشیم.

حجت‎الاسلام والمسلمین واعظی اظهارکرد: این عقلانیت دارای اضلاع مختلفی است که یک ضلع آن به قدرت سیاسی و دول اسلامی باز می‎گردد، ولی نقش نخبگان و فرهنگیان جهان اسلام را نباید فراموش کرد.

وی افزود: در این مسیر چند اقدام کلی در فرهنگ باید رخ دهد؛ اولین اقدام آن است که باید هرگونه تفسیر از اسلام که بخواهد ستیزه جویانه و انحصار طلبانه، خود را حق مطلق بداند و دیگران را به عنوان کافر معرفی کند، باید در جهان اسلام منزوی شوند.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی بیان کرد: اگر عناصر فرهنگی در سطح جهان اسلامی موفق شوند که افراط گرایان را به انزوا بکشانند امید می رود که به سمت عقلانیت جامعه اسلامی گام برداریم.

وی گفت: گام دوم، تقویت گفتگوهای تقریبی است؛ در این عرصه لازم است که جریان های مختلف اسلامی و تفاسیر مختلف از اسلام به گفتگوی تقریبی با هم بنشینند که خصوصیت آنها برجسته کردن وجود اشتراک و آشنایی عمیق نسبت به هم است.

حجت‎الاسلام والمسلمین واعظی اظهارکرد: گام سوم، لزوم فرهنگ سازی و گفتمان سازی عمومی و نخبگانی نسبت به آموزه ها و ظرفیت های اسلامی است که می تواند عقلانیت و اعتدلال و وحدت را در جامعه اسلامی تشدید کند.

وی افزود: عمده رنج امروز ما، این است که برخی تفاسیر اشتباه آموزه جهاد را به شکل نادرستی برجسته کرده اند تا جهاد علیه دشمنان، جهاد علیه عدو قریب معنی و تفسیر شود.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی بیان کرد: در این عرصه عناصر فرهنگی باید آن دسته از آموزه های اسلامی را که می تواند معنی تمدن سازی اسلامی قرار گیرد از جمله حبل الله، رحمابینهم، علم سازی، تولید علم، وحدت، رعایت حقوق دیگران، معنویت و اخلاق اسلامی و... را برجسته کنیم.

وی گفت: عناصر فرهنگی در جهان اسلام وظیفه تشویق، ترغیب و تحت فشار فکری قراردادن دولت مردان نسبت به همگرایی اسلامی را دارند.

حجت‎الاسلام والمسلمین واعظی اظهارکرد: قدرت‎های منطقه‎ای تمایل زیادی به واگرایی دارند و این تمایل باید توسط عناصر فرهنگی با بالابردن مطالبات در جامعه مردم و آگاهی بخشی کنترل و هدایت شود و به سمت همگرایی حرکت کند.