به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» آیت‌الله مصباح یزدی شامگاه چهارشنبه در دوره جدید دروس اخلاق که در دفتر مقام معظم رهبری در قم برگزار شد، با بیان مباحث پیرامون اخلاق در جوامع مختلف گفت: معیارهای اخلاقی در بین اندیشمندان و جوامع بسیار متفاوت است بنابراین باید یک معیار کلی و اصولی برای تبیین مباحث اخلاقی درست، مشخص کرد.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تصریح کرد: در مکتب اسلام اعمال اخلاقی باید دارای دو جنبه حسن فعلی و حسن فاعلی باشد که در بسیاری از مکاتب غربی مورد غفلت واقع‌شده است.
آیت‌الله مصباح یزدی تأکید کرد: در دیدگاه اسلام نفس کار باید دارای حسن فعلی باشد، اما برای نیل به کمال کافی نیست، بلکه باید نیت و حسن فاعلی آن نیز الهی باشد.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) بابیان نزاع‌های تاریخی مبحث حسن و قبح خاطرنشان کرد: اشاعره معتقدند که تشخیص حسن و قبح بر عهده دین و شارع مقدس است که در مقابل آن‌ها معتزله به حسن و قبح عقلی معتقد است که در مکتب کلام رشته این مطلب طولانی است و نظیر این نکته در درباره حسن فاعلی و نیت نیز مترتب است که تبیین آن‌ها نیازمند بحث‌های عمیق علمی است.
آیت‌الله مصباح یزدی ابراز کرد: نوع بشر کاری را خوب می‌داند که به نتیجه مطلوب یا هدف مطلوبی ختم شود که هنوز در مرتبه حسن فعلی عمل است اما حسن فاعلی کارها بستگی به نیت انجام کارها دارد چراکه هر کاری تابع نیت آن است و ازاین‌رو حجم زیاد کار بدون داشتن حسن فاعلی الهی مطلوبیت ندارد.
این استاد حوزه، حسن فاعلی انجام کارها را موردتوجه قرارداد و گفت: انجام اعمال اختیاری بدون داشتن یک هدف الهی یا عقلایی زیبنده نیست که در منطق قرآن کریم نیز از این قبیل کارها به‌عنوان لهو، لعب و عبث یادشده است چراکه انسان بدون هدف و بیهوده خلق نشده است.
آیت‌الله مصباح یزدی عنوان کرد: اگر اعمالی که انسان انجام می‌دهد دارای یک هدف الهی یا عقلایی باشد، حق است؛ چراکه خداوند انسان را بر حق خلق کرده است در غیر این صورت اعمال و کارهای انسان نتیجه‌ای نخواهد داد و در حکم لهو و لعب خواهد بود.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تصریح کرد: زندگی دنیا مرگ تدریجی است وزندگی واقعی و جاودان برای سرای آخرت است اما اگر اعمال انسان با نیت الهی انجام بگیرد می‌تواند انسان را به این زندگی واقعی برساند.
آیت‌الله مصباح یزدی اضافه کرد: هر عملی جز علت سوری به علت غایی و فاعلی نیز نیازمند است تا ارزشمند شود؛ حقیقت انجام کار رسیدن به امری است که فاقد آن هستیم تا به‌وسیله آن به تنوع ،آرامش و لذتی نصیبمان شود و دامنه آن تمام ابعاد انجام امور را در برمی‌گیرد.
ایشان گفت: داشتن هدف غایی در مورد خداوند متعال در انجام اعمال برای رسیدن به یک امر مطلوب محال است، چراکه خداوند متعال صاحب تمام کمالات وجودی است و تمام اعمال خداوند نیز حکیمانه است و به حق است و هیچ باطلی در آن وجود ندارد.
آیت‌الله مصباح یزدی در پایان شرط رسیدن به کمال را عبودیت دانست و تأکید کرد: انسان صرفاً زمانی می‌تواند به کمالات وجودی ممکن نائل شود که در راه بندگی و اطاعت ثابت‌قدم و استوار باشد.
