به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، آیت الله اعرافی پیش از ظهر امروز در اختتامیه جشنواره ادبی سیدعلی خان مدنی که در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)  قم برگزار شد گفت: زبان همه هویت فکری و فرهنگی و اجتماعی بشر است؛ اینکه انسان، حیوان ناطق بیان شده است با حساب و فکر قبلی این واژه برگزیده شده است؛ زیرا این نطق با قدرت اندیشه ورزی گره خورده است.

وی افزود: در دنیای امروز نیز برخی از نظریات مدعی است که اصلا نمی توان جز در قالب واژگان و ساختارهای زبانی اندیشید، البته شاید این نظریه درست نباشد، ولی این بحث به این جهت مطرح شد که توسعه این نظریات را بیان کنیم.

آیت الله اعرافی بیان کرد: نظریاتی نیز در خصوص لفظ و معنا وجود دارند که در سنت خود ما نیز برخی به علاقه های ذاتی و حقیقی معتقد بودند و در غرب نیز مباحثی در عرصه ساختارهای زبانی ژنتیکی مطرح شده است؛ مقوله گویایی و زبان مقوله حاشیه ای در زندگی بشر نیست، بلکه در متن زندگی فکری بشر دارای جایگاه است.

مدیر حوزه‎های علمیه تصریح کرد: در پیشینه تاریخی مدارس دینی حوزه علوم زبان شناختی و علوم ادبی را بسیار غنی و قوی می یابیم؛ علوم ادبی و زبان شناختی ما و حوزه علمیه یک فصل تابناک و دارای پیشینه درخشان در تاریخ مدارس و حوزه های علمیه است.

آیت‎الله  اعرافی اظهارکرد: اصول فقه نیازمند ساماندهی پیرایش و افزایش است، زیرا سرچشمه جوشانی است که به عرصه های مختلف فقه گره می خورد.

وی گفت: هنوز نتوانستیم میراث خود را در قالب های جدیدی و نظم های جدید و ترجمه های جدید مورد استفاده قراردهیم؛ در اصول، منطق و فقه نیز به این مباحث زبان شناسی پرداخته می شود.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه عنوان کرد:تحولاتی که در دنیای جدید رقم خورده است را نباید دست کم بگیریم؛ در حوزه باید فرزند منطق و پایبند استدلال باشیم؛ هرگز دریچه ذهن عالمان بزرگ و اندیشه ورزان حکیم ما در طول تاریخ به روی هیچ اندیشه ای بسته نبوده است.

آیت الله اعرافی بیان کرد: نکته دیگر آن است که نقش زبان در استنباط به معنای عام و خاص باید مورد توجه قرار دهیم؛ در اجتهاد به معنی خاص به علوم ادبی نیازمند هستیم؛ وقتی به اصول و رجال می رسیم این ارتباط بسیار نمایان و روشن است؛ نباید در این ارتباط مبالغه کنیم و همچنین چشم را به روی این بحث ببنیدیم.

وی گفت: در اجتهاد به معنی عام نیز استنباطی که در حوزه گزاره های توصیفی و کلامی و اخلاقی فعال می شود، این ارتباط وجود دارد و این ارتباط در حوزه های اعم معارفی قوی تر است؛ در حوزه معانی و بیان،  زمانی که وارد تفسیر و علوم معارف غیر فقهی می شویم این ارتباط وسیع تر است.

مدیر حوزه‎های علمیه کشور تصریح کرد: مهم این است که در نظریات و تئوری ها اجتهاد به معنی عام و خاص قلمروهای دانشی را تفکیک کنیم و در هرکدام این مباحث زبان شناختی را لحاظ کنیم و ارتباط آنها را مشخص کنیم.

آیت‎الله اعرافی اظهارکرد: برای تعیین میزان نیاز فقیه و متفکر اسلامی به علوم ادبی سه ضلع وجود دارد؛ نخست اینکه مبانی اصولی فقهی و رجالی چیست و اینکه علوم ادبی را چگونه تحلیل می کنیم و سوم اینکه یک مبانی اصولی مستقیم ناظر به این نیاز وجود دارد که باید آن را بررسی کرد.

وی گفت: نکته دیگر آن است که به شکل بالفعل بخش هایی داریم که باید در این زمینه کارهای اجتماعی انجام شود؛ معانی افعال در صرف باید بیشتر مورد توجه شود؛ مثلا در فقه فضیلت و رذیلت بحث توکل مورد بحث واقع شد و مشاهده کردیم که در چند معنا که در باب تفعل آمده است واژه توکل به خوبی بیان نشده است یعنی باید در این زمینه بحث اجتهادی انجام دهیم.

عضو شورای عالی حوزه عنوان کرد: لغت شناسی از موارد بسیار مهم است؛ اگر مشترک معنوی و لفظی را به خوبی مورد توجه قراردهیم در اصول مورد استفاده خواهد بود.

وی افزود: با این نگاه که باید باب اجتهاد را تسهیل کرد؛ نباید از اصل و میراث علمی خود دوری کنیم و غافل شویم؛ نباید در نظامات اجتهادی ساده انگاری کنیم.

آیت الله اعرافی بیان کرد: موسسات،مراکز و محققان حوزوی باید به نکات خاصی در این حوزه توجه کنند که از جمله آنها می توان به این نکته اشاره کرد که باید بین دو عنصر علوم ادبی به عنوان یک نظام عام هر حوزه ای و علوم ادبی برای رشته های مختلف تفکیک قائل شویم؛ نکته دیگر اینکه میراث گذشته را در قالب رشته های تخصصی پایه گذاری کنیم؛ باید چند نفر به قله های ادبیات برسند.

وی گفت: در میان ده ها ایده و طرحی که در قالب منشور در مدیریت حوزه مطرح گردید، 100 پروژه و طرح کلان مطرح شد که چهارده حوزه دانشی در نظام جامع رشته ای حوزه تنظیم شده است.

مدیر حوزه‎های علمیه کشور تصریح کرد: در حوزه 70 هزار نفری باید چندین نفر باشند که حرف اول را در علوم ادبی بزنند؛ باید این سطوح مختلف شود، زیرا نیازهای عمومی و تخصصی جایگاه خاص خود را دارند.

آیت‎الله اعرافی اظهارکرد: نکته دیگر این است که باید در حوزه علوم زبانشناختی جدید، مباحث تطبیقی جدی داشته باشیم؛ نکته دیگر آن است که در نظام آموزشی بر اساس مطالعات، جایگاه علوم ادبی را تعیین کنیم و در حوزه هایی چون لغت باید توجه بیشتری داشته باشیم.

وی گفت: مباحث پایه این نیاز ادبی در اصول باید برجسته تر شود؛ همچنین در حوزه علوم ادبی آشنایی حوزه و حوزوی با زبان عربی فصیح است که دنیای عرب امروز آن را بفهمد یک ضرورت است و حوزه نیز این امر را دنبال می کند؛ طلاب باید در پایه دو و سه یک درس را به شکل کامل با زبان دنبال کند.

عضو شورای عالی حوزه عنوان کرد: از نقایص بزرگ روحانیونی که در قم درس می خوانند این است که با جهان علمی عرب در ارتباط نیست که این مساله نیز به دلیل همین ضعف است؛ اگر طلبه ای انگلیسی ندانست، فقد کمال است ولی اگر یک طلبه زبان عربی نداند، یک نقص بزرگ است.

وی گفت: بهره گیری از روش ها و شیوه های نو در عین حفظ ریشه های دینی امر بسیار مهمی است؛ جامعه المصطفی با روش نوین خود در 4 ماه طلاب خارجی را با زبان فارسی آشنا می کند.

آیت الله اعرافی بیان کرد: مطالعات مناسب در حوزه زبان شناسی و علوم ادبی عنصری است که از حوزه انتظار می رود؛ راه اجتهاد را باید آسان کرد و آسانی را پذیرفت، ولی در عین حال باید به شکل جدی  مراقب بود که این آسانی به کنارگذاشتن مبانی و مبادی منجر نشود؛ همچنین تنوع نظام آموزشی وتکثر برنامه ها حوزه ما را پویاتر خواهد کرد.