به گزارش خبرگزاری «حوزه» از تهران، حجت الاسلام والمسلمین محمد حسین مختاری، رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی، در یادداشتی به تبیین معنا شناسی اقتصاد تولیدی در پیام نوروزی مقام معظم رهبری و تحقق عقلانیت تولیدی در گرو حمایت از کالای ایرانی، موانع و راهکارهای تحقق آن پرداخته است.

رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در این یادداشت  آورده است: وقتی سخن از تولید ملی و حمایت از آن به میان می آید بحث عقلانیت به شدت خود نمایی می کند زیرا معنازایی و استمرار تولید در گرو «تبیین عقلانیت تولید در عرصه های اقتصادی» است. لذا ضرورت تبیین سیر عقلانی نامگذاری سال جدید از سوی رهبر معظم انقلاب، مبنی بر سال حمایت از کالای ایرانی، در حالی که سایۀ سنگین اقتصاد نفتی، شریان های حیاتی کشور را به تسخیر خود درآورده و از این رهگذر، اقتصاد تولیدی در بدترین وضعیت ممکن گرفته است بسیار حائز اهمیت و راهبردی است.

ضرورت این نامگذاری وقتی آشکار می شود که بدانیم قدرت های غربی در قالب جهانی شدن و اقتصاد تجاری، کمر به نابودی عنصر حیاتی تولید و ایجاد سونامی مصرف در کشورهای در حال توسعه بسته اندکه نظام اسلامی نیز از پیامدهای آن بی نصیب نمانده است.

تولید ملی و حمایت از کالای ایرانی در گرو تحول در علوم انسانی

بی شک تحقق اقتصاد تولید محور و حمایت از تولیدات داخلی و پویایی صنعت و حوزۀ مهندسی بر مبنای رفع نیازها و دغدغه های جامعۀ اسلامی؛ در گرو بهره گیری از تولید فکر و دانش و تحول اساسی در علوم انسانی است. از این رو نقش حوزه و دانشگاه در ترسیم نقشۀ راه اقتصاد تولیدی کشور و ارائۀ الگوی ایرانی_اسلامی پیشرفت از اهمیت فراوانی برخوردار است.

با این تفاسیر برای رقابت با بازارهای جهانی باید بر مبنای معرفتی «و اما الحوادث الواقعه»، حمایت فراگیر مادی و معنوی از نهادهای مرتبط با علوم انسانی، به عنوان بستر واقعی تولید ملی مورد توجه قرار گیرد.

از سوی دیگر بر نهادهای علمی کشور نیز لازم است تا در راستای موضوع شناسی دقیق جامعه و ترسیم مشکلات و نیازهای واقعی مردم، عقلانیت تولیدی کشور و فرهنگ سازی در اصلاح الگوی مصرف بیش از پیش مورد اهتمام واقع شود. لذا در فرازی از بیانات نوروزی مقام معظم رهبری می خوانیم: «حمایت، یکی انطباق با نیازها و سلیقه‌ها و مزیّتهای روز است؛ این هم حمایت است؛ این‌جور نباشد که نگاه نکنید که مردم چه میخواهند. تولید کالای ایرانی به این معنا است که باید چیزی تولید بشود که مطابق با سلیقه‌ی مردم و میل مردم [باشد]، همراه با ظرافتهای لازم».

اقتصاد مردم گرا؛ اصل کلیدی در تولید و مصرف کالای ایرانی

اقتصاد لیبرالی با محوریت آزادی (بخوانید اقتصاد آزاد و تعدیل اقتصادی) و اصالت منفعت وسود، در بستر تقلیل مفهوم عدالت به آزادی، اقتصاد سرمایه داری را رقم زده است و اینگونه با نفی نقش آفرینی مردم از چرخۀ تولید؛ مصرف گرایی را در جوامع بشری را شدت بخشیده است.

در تبیین این مهم باید گفت از آنجا که عقلانیت ابزاری غرب، تولید را در اقتصاد نخبگانی و غیر مردمی و بر مبنای تعدیل عرضه و تقاضا (تعدیل اقتصادی) دنبال می کند؛ لذا اقتصاد انسانی به اقتصاد مکانیکی و ماشینی تنزل می یابد و ارزش های انسانی به قهقرا رفته و فقر فرهنگی تشدید می شود؛ لذا نهیلیسم به عنوان شاکلۀ ذاتی مدرنیسم و پسامدرنیسم با تضعیف ارزش های اجتماعی (سنت) به مصرف گرایی (مدرنیسم) دامن می زند و اینگونه تحقق پیشرفت بدون عدالت، اخلاق و معنویت در اقتصاد جهانی در مصرف گرایی به منصۀ ظهور می رسد و اینچنین تولیدات قدرت های بزرگ اقتصادی به بهای نابودی تولیدات بومی و ملی کشورهای دیگر تمام می شود.

در این میان تأمل در بیانات مهم نوروزی مقام معظم رهبری در حرم مطهر رضوی و تأکید ایشان بر ضرورت بهره گیری از نقش مردم در تحقق اقتصاد تولید محور و حمایت از کالای ایرانی، می توان به عمق نگاه دقیق رهبر معظم انقلاب در مقابله با اقتصاد اشرافی رهنمون شد؛ آنجا که فرمودند: «در حمایت از کالای ایرانی هم مردم نقش دارند به‌عنوان تولید‌کننده‌ی کالای ایرانی، هم مردم نقش دارند به‌عنوان مصرف‌کننده‌ی کالای ایرانی؛ هم باید تولید کنند، هم باید مصرف کنند؛ هم باید در تولید تلاش کنند هم باید در مصرف مراقبت بکنند که کالای ایرانی مصرف کنند»

افزایش تولید؛ رمز تحقق پیشرفت اقتصادی

تأسف آور است که اصرار بر اقتصاد نفتی و واردات بی رویه در عمل به ترویج فرهنگ مصرف گرایی و نابودی واحدهای تولیدی منجر شده است؛ در این میان تعطیلی 70 درصد واحدهای تولیدی در شهرک های صنعتی خود موید این حقیقت تلخ است.

این آسیب در حالی است که در عقلانیت اسلامی، واردات محوری جز در مواقع ضروری را بر نمی تابد بلکه افزایش تولید و لزوم خودکفایی و قطع وابستگی به بیگانگان و کنترل و مدیریت مصرف از جمله مولفه هایی است که به شدت در سیرۀ عملی اهل بیت (ع) به شدت مورد تأکید قرار گرفته است.

خوف در مقابل رجاء، منشأ زهد و مولفه ای عقلانی به شمار می رود که سعی و تلاش فراگیر و ترغیب آحاد مردم برای تولید بیشتر و مصرف کمتر و در نهایت تحقق پیشرفت اسلامی را رقم خواهد زد.

لذا نامگذاری سال 97 از سوی رهبر معظم انقلاب به سال «حمایت از کالای ایرانی»؛ اصل راهبردی افزایش تولید را هدف قرار داده است؛ همانگونه که فرمودند: «حمایت اوّلاً به‌‌صورت افزایش تولید است که به‌عهده‌ی مسئولین دولتی است تا برنامه‌ریزی کنند و همچنین به‌عهده‌ی خود مردم است تا تولید داخلی افزایش پیدا کند.»

بی‌تردید مطاللبۀ این مهم از سوی ولی فقیه جامعۀ اسلامی؛ راهکار بنیادین در حمایت از کار و سرمایۀ ایرانی، رفع بیکاری و مقابله با فاصلۀ طبقاتی و تحقق پیشرفت اقتصادی است.

افزایش کیفیت؛ ضامن حمایت از کالای ایرانی

بی شک افزایش قدرت رقابت و افزایش بهره وری عوامل تولید از طریق اصلاح و بازسازی ساختار تولید ملی؛ کاهش هزینه ها و بهبود کیفیت تولید بر مبنای بهره گیری از اقتصاد دانش بنیان؛ مولفه راهبردی است که مقوم عقلانیت تولید و مصرف کالای ایرانی است؛ همانگونه که رهبر معظم انقلاب در سال حمایت از کالای ایرانی «بهبود کیفیت تولیدات داخلی»  را مورد توجه قرار دادند.

لذا اهتمام به عنصر طراحی و تولید برخی محصولات و اهتمام به زیبایی شناسی و دیگر ظرافت های تولیدی نقش اساسی در ارتقای کیفیت تولیدات داخلی ایفا خواهد کرد.

لیکن باید دانست تحقق این مهم در گرو توانمندسازی و ارتقاء بهره وری نیروی کار با افزایش انگیزه، مهارت و خلاقیت و ایجاد تناسب بین مراکز آموزشی و پژوهشی با نیازهای بازار کار است.

هم چنین حمایت از محققان و سرمایه گذاری در بازار سرمایه و تمکیل ساختار های آن و اعمال سیاست‌های تشویقی برای حضور مردم و سرمایه گذاران داخلی و منطقه ای و جلوگیری از ایجاد انحصار در چرخه تولید و تجارت تا مصرف می تواند به ارتقای کیفیت کیفیت محوری در تولید ملی بیانجامد.

نقش رسانه ها در فرهنگ سازی مصرف کالای ایرانی

بی‌تردید نقش راهبردی ولی فقیه جامعۀ اسلامی در تبیین سیاست‌های کلان اقتصادی در مسیر پیشرفت و عدالت غیر قابل انکار است؛ لیکن تحقق کامل آن در گرو اهتمام مسئولان به ویژه دولتمردان و آحاد مردم به منویات صریح، شفاف و راهگشای مقام معظم رهبری است. در این میان نقش رسانه ها به ویژه رسانه ملی و اصحاب قلم و فکر نیز برای فرهنگ سازی مصرف کالای ایرانی انکار ناپذیر است