به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» از مشهد، دکتر محمد نعمتی، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)، در نشست «مفهوم شناسی اقتصاد» از سلسله جلسات پژوهشی دوره پودمانی اقتصاد، در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد، گفت: اقتصاد و به معنای وضاح تر اقتصاد اسلامی در دوره های مختلف نامهای مختلفی همچون حکمت عملی، تدبیر مدن و .... داشته است.

وی با بیان اینکه در میان اصطلاحات ارائه شده در تبیین مقهوم اقتصاد واژه Pplitic economy  می تواند ما را در راستای رسیدن به مقصود رهنمون کند، تصریح کرد: این واژه به معنای ارائه ساز و کارهای بهره مندی جامعه از خیرات و مواهب بوده و معادل تعریف و تحدید نهاد مالکیت و تعریف و تحدید بسته های حقوقی است.

عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه اصل 45 قانون اساسی چنین اعتقاد دارد که باید مالکیت منابعی همچون نفت با حکومت اسلامی باشد و از سوی دیگر اصل 48 نیز بیان می کند که میزان بهره مندی از منابع عمومی نباید تبعیض آمیز باشد، عنوان کرد: این دو اصل قانون اساسی اشاره به ساماندهی میزان بهره مندی از منابع عمومی دارد و هر دو می تواند تعریفی در راستای تبیین هر چه بهتر واژه Pplitic economy   در تبیین مفهوم اقتصاد باشد.

معضلات اجتماعی و ارتباط آنها با حیطه های حکمرانی

نعمتی با بیان اینکه بیکاری، فقر، تبعیض، اختلاف طبقاتی، طلاق و ... همه از جمله برخی از معضلات اجتماعی است، بیان کرد: باید دید ریشه این معضلات چیست؛ چراکه اگر ریشه معضلات شناخته شود، درمان نیز ممکن نخواهد بود.

وی با بیان اینکه امروز در ایران 24 میلیون نفر شاغل وجود دارند که نیاز خود و بخشی از جامعه را تامین می کنند، ابراز کرد: در زندگی اجتماعی در ایران گریزی از تقسیم کار وجود ندارد و تقسیم کار صورت گرفته نیز برای رفع نیازهاست که این نیازها بر اساس مکاتب مختلف با هم تفاوت هایی دارند اما سوال این این است که نزاع در اجتماع بر چه نوع نیازهایی است.

عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) خدمات خصوصی همچون خوراک، پوشاک و مسکن، خدمات عمومی همچون امنیت، آموزش، سلامت و قضاوت، انواع ثروت های عمومی و منابع طبیعی همچون جنگل، نفت، گاز، زمین و آب به همراه پول و منابع مالی را از جمله نیازهای امروز بشریت دانست و بیان کرد: امروز نزاع انسان ها در جوامع مختلف بر همین چهار دسته نیاز متمرکز است و در مورد این چهار دسته نیز تولید، توزیع و مصرف حاکم است.

نعمتی با بیان اینکه اگر تولید، توزیع و مصرف این چهاردسته عادلانه باشد، قطعا معضلات اجتماعی نیز وجود نخواهد داشت، گفت: عادلانه بودن تولید، توزیع و مصرف در این حیطه های چهارگانه نیز چیزی است که دانش حکمرانی آن را تعیین می کند.

 نیاز حکمرانی اسلامی به فقیه اجتماعی

وی با بیان اینکه امروز در کنار فضای کف سیستم اقتصادی که مردم در مشاغل مختلف نیازهای یکدیگر را تامین می کنند فضای دیگری تحت عنوان فضای حکمرانی فضای کسب و کار نیز وجود دارد، بیان کرد: تصمیم گیری حکمرانان وابسته به آن است که آنان بر اساس چه مکتبی می اندیشند و آنان بر اساس مکتبی که اتخاذ می کنند، تعیین می کنند که روابط در چه چارچوب هایی باشد.

عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) با بیان این که حاکمی که مقلد مکتب کمونیسم است حکومتش را به سبک کمونیستی پیش می برد، افزود: در اسلام نیز اگر فقه تعاملات اجتماعی به این برسد که خدمت سربازی حرام است، آن گاه تعاملات سامان یافته را به هم می ریزد و اینجاست که معنای «الناس على دین ملوكهم» روشن می شود.

نعمتی با بیان اینکه روابطی که حاکمان تنظیم می کنند، روابط میان مردم را نیز تحت تاثیر قرار می دهد، ابراز کرد: مثلا اگر حکمرانان قاعده زمین در خرید و فروش مسکن را تغییر می دهند، می توانند سبب شوند قیمت مسکن به شدت کاهش یابد اما این کار بر خلاف منافع کسانی است که از طریق وام های کلان برای خرید خانه، مردم را تا پایان عمر بدهکار خویش می کنند؛ بنابراین یک تغییر رویکرد می تواند اینگونه روابط میان مردم را تحت تاثیر قرار داده و این نشان دهنده شان دانش حکمرانی است.  

انتهای پیام ۳۱۳/۴۹