به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، چهارمین نشست از سلسله نشست های جشنواره ملی مهدویت به همت جهاددانشگاهی واحد استان قم در ساختمان ستاد این نهاد در قم برگزار و با حضور فعالان علمی و رسانه ای برگزار شد.
در این نشست علمی که با هدف ارایه نقش و جایگاه زنان در عصر غیبت صغری برگزار شد، سیده مهین میرافضلی، محقق و پژوهشگر جامعه الزهراء(س) به ارایه مباحث علمی و نظری پیرامون جایگاه و فعالیت های زنان ولایت محور در دوران غیبت صغری پرداخت.
وی در این نشست علمی با ذکر این مطلب که زنان نیمی از پیکره اجتماع انسانی هستند که همیشه در طول تاریخ اسلام، نقش‌آفرین بوده اند گفت: آنها با تمام تلاش و نقش آفرینی که در این عرصه داشته اند همواره مورد بی مهری از سوی تاریخ‌نگاران قرار گرفته‌اند؛ زیرا نقش زنان جزء دغدغه تاریخ‌نگاران نبوده لذا گزارشات کمی در مورد بانوان حتی مادران ائمه(ع) داریم.
این پژوهشگر افزود: تاریخ‌نگاری گذشته عمدتا راس هرم یعنی پادشاهان و در امور دینی، رهبران دینی و ائمه(ع) را مورد توجه و محور قرار می‌دادند و نوع نگاه آنان به زن حتی در تاریخ اسلام باعث مظلومیت زنان بوده است.
میرافضلی با بیان اینکه در صدر اسلام و دوره‌های بعدی زن عنصر بیگانه از اجتماع نبوده که تنها به مسئولیت‌های خانوادگی خود بپردازد اظهار کرد: نقش هر کسی در بستر اجتماعی زمان خود مشخص می‌شود؛ هرقدر ما به غیبت صغری نزدیک می‌شویم خفقان بیشتر شده و عباسیان به شدت بیت امام عسکری(ع) را رصد می‌کنند و هرقدر به غیبت نزدیک می‌شویم نام هادی و مهدی بیشتر استفاده می شود تا این نام‌ها مصادره شده و به نفع خود استفاده کنند.
این پژوهشگر عنوان کرد: خلفای عباسی به شدت در آستانه غیبت در مقابل اهل‌بیت(ع) ایستاده بودند و خفقان شدیدی نسبت به شیعه به خصوص در دوره امام عسکری وجود داشت و ارتباطات با امام از طریق نامه‌نگاری و به صورت مخفیانه بوده است.
میرافضلی بیان کرد: بعد از رحلت امام عسکری(ع)، به شدت شیعیان در تحیر بودند زیرا امام، اعلام عمومی نسبت به جانشین خود نکرد و تولد امام را مخفی نگه داشت و وجود رقبا و مدعیان امامت شرائط را برای شیعیان سخت تر کرده بود؛ در کتاب فرق نوبختی و ...بیان شده که شیعه فرقه فرقه شده و عده‌ای به امامت امام عسکری متوقف و یا آن را انکار کردند و یا به جعفر ایمان آوردند.
این محقق با بیان اینکه تاریخ اسلام مدیون نقش برخی از بانوان است گفت: دو دسته از بانوان در بحث مهدویت و اثبات امامت امام نقش دارند؛ دسته‌ای از بانوان بیت امام، جده امام زمان، حکیمه و عده‌ای نیز بانوانی هستند که با بیت امام رفت و آمد داشتند و یا به عنوان خدمه کار می‌کردند که رسانه اصلی در انتقال پیام تولد به شیعیان بودند.
وی افزود: د زمان امام حسن عسکری(ع)، شبکه وکالت تبدیل به شبکه نیابتی شد و برخی مدعی نیابت شدند و زنان برای برون رفت امام زمان از چالش تولد تا غیبت کمک خوبی کردند لذا بیشترین روایت از حکیمه در بحث تولد امام مطرح شده است؛ کافی گفته که حکیمه کسی است که شب تولد امام را دیده است و ایشان جزئیات تولد را نقل کرده است؛ روایاتی در کمال الدین و الغیبت نعمانی نیز بیان شده است که ما به تواتر معنوی در مورد به دنیا آمدن امام می رسیم.
میرافضلی با اشاره به نقش نسیم و ماریه و قابله‌‌ای ناصری مذهب در انتقال خبر تولد امام، بیان کرد: این زنان نیز شاهدان ولادت بوده و آن را نقل کرده‌اند لذا یقین و اطمینان برای تولد امام ایجاد می شود و در این بین بانوان مخصوصا کنیزان بیت امام، رسانه قوی بودند و ما مدیون تلاش آنان هستیم.
این محقق و پژوهشگر تصریح کرد: مخفی نگه داشتن تولد امام تا حدی صورت گرفت ولی وقتی قرار بود شیعیان مطلع شوند نقش بانوان بی‌بدیل بود؛ همچنین دومین نقش بانوان، اثبات امامت بود که بارزترین نقش را حکیمه ایفا کرده است؛ زمانی که دستگاه تبلیغی جریان امامت را به سمت امامت انحرافی می برد حکیمه از تولد و امامت امام زمان(عج) دفاع کرد.
این محقق بیان کرد: طبری نیز نقل کرده که عده‌ای از زنان علوی از حکیمه در مورد تولد امام پرسیدند؛ این روایت نشان می‌دهد همین که زنان علویه خدمت حکیمه می‌رسند نشان از دغدغه شیعه در مورد ولادت امام بوده است.
حفظ جان امام از جمله کارکردهای زنان ولایت مدار عصر غیبت بوده است
میرافضلی عنوان کرد: حفظ جان امام از دیگر مقولات مهم در این مسئله است؛ از دوره امام عسکری به بعد عباسیان بیت امام را به شدت زیر نظر و جاسوس در منزل امام داشتند؛ ولی نقش زنان باعث شد تا دشمن نتواند مسئله تولد امام و غیبت را مخدوش کنند.
میرافضلی با بیان اینکه بانوان وقتی می‌خواستند وجوهات به نواب امام بدهند آنان را آزمایش می کردند تا از راستگویی آنان اطمینان حاصل شود گفت: در دوره غیبت صغری به دلیل اختناق، شیعه مدیون رفتارهای سنجیده زنان است که هنوز هم نقششان مغفول مانده است لذا گرچه گزارشات در مورد نقش زنان کم است ولی نقش آنان در این دوره بسیار پررنگ است.
وی افزود: در سیره ائمه(ع) هم می بینیم که ائمه(ع)از بانوان مسئولیت خواسته و به آنان مسئولیت واگذار کردند و اگر بخواهیم الگوی مبارزاتی برای بانوان در دوره کنونی ارائه کنیم باید به این دوره رجوع کنیم؛ امام بانوان را فقط در وظایف فردی فقهی محدود نکرده است و زن واقعا در نگاه ائمه شخصیت بلندی دارد و هیچ تبعیضی در مسئولیت های اجتماعی برای آنان وجود ندارد.
محقق جامعه الزهراء(س) با اشاره به نقش یکی از زنان در این دوره گفت: ام کلثوم عمری، دختر اولین نائب امام زمان بود؛ شلمقانی که شخصی غالی بود و تبلیغات وسیعی در میان شیعیان برای خود داشت مدعیاتی مطرح کرد از جمله اینکه روح پیامبر در محمد بن عثمان (نائب خاص امام زمان) حلول کرده است یا روح حضرت زهرا در ام کلثوم حلول داشته است؛ ام کلثوم وقتی این مطلب را شنید که شلمقانی ترویج کرده، این مطلب را به عنوان فاجعه افشا کرد که درایت این زن را می رساند.
بانو مجتهده امین نقشی مهم در تشکیل حوزه های علمیه کنونی داشته است
وی با بیان اینکه در دوره بعد از غیبت هم زنان نقش‌آفرین بوده‌اند از جمله در دوره کنونی تصریح کرد: روند تشکیل حوزه‌های علمیه کنونی برای بانوان توسط مجتهده امین بوده که این نقش بزرگ را میرساند؛ شهید مطهری می گوید من وقتی با ایشان صحبت کردم گفتم باید دست و پایمان را در برابر این بانو جمع کنیم.
محقق جامعه الزهراء(س) گفت: بانو مجتهده امین بانویی بود که توان علمی زنان را در این عصر به منصه ظهور رساند؛ متاسفانه هنوز ارج و جایگاه این بانوی با فضیلت برای جامعه ما روشن نیست.
