به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، حجت الاسلام والمسلمین محمد قائنی، در همایش «مسائل مستحدثه و حوزه علمیه؛ چالش ها و رویکردها» در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد، گفت: اگر تاریخ پیدایش مسائل مستحدثه را دنبال کنید، باید آن را از زمان شیخ طوسی آغاز و پیدایش آن را حداقل به صورت رسمی از آن زمان مطرح کرد.
وی با بیان این که از هزاران سال قبل مسائل مستحدثه وجود داشته و طرح این مسأله به سبب ضعفی است که در برخی موارد احساس شده و گویا بنای بر احیای مجدد و دنبال کردن تاکید بر آنچه سابقا وجود داشته بوده است، تصریح کرد: عنوان مسأله مستحدثه موضوع حکم شرعی خاصی نیست که در تحقیق این اصطلاح کنکاش کنید و آنچه اهمیت دارد کنکاش از اصطلاحات به اعتبار موضوعیت آنان در احکام شریعت و عناوین مطرح شده در ادله لفظیه از ایات و روایات است.
حجت الاسلام والمسلمین قائنی با بیان این که دو تعریف از مسائل مستحدثه قابل طرح است، عنوان کرد: یک تعریف به این مساله مستحدثه یعنی مساله ای که در کلمات فقها مطرح نیست گفته می شود جز آنچه در کلمات متاخرین به عوان فتوا و نه به صورت تحقیق و بیان استنباط حکم عنوان شده و هر مساله ای که تا به امروز مطرح نبوده نمی توان مساله مستحدثه نامید.
وی ادامه داد: تعریف دوم از مسائل مستحدثه این است که شامل مسائلی بوده که در کلمات شیخ عنوان شده و مساله مستحدثه نام می گیرد. مساله مستحدثه به این اصطلاح یعنی مسائلی که در کلمات قدما و به صورت متلقی از متون روایات بوده است.
استاد حوزه علمیه قم با بیان این که نسبت زیادی از آنچه شیخ طوسی آورده و مقدار زیادی از آنچه در کلمات علامه آمده مسأله مستحدثه نام می گیرد، تصریح کرد: مسأله مستحدثه مسائلی است که در کلمات قدما و مرحوم شیخ عنوان نشده و از مبسوط به بعد شیخ این مسائل را به عنوان تفریعاتی که نه از کلمات سابق بلکه وارداتی از کتب اهل سنت و فقه اهل سنت است استخراج کرده و این مفهوم مسائل مستحدثه است که البته در اینجا فقه ما تلقی از فقه اهل سنت نیست، بلکه پاسخگویی را بر اساس روش سنتی استنباطی به فعل وارد کرده که هنر فقه شیعی اینجاست.
حجت الاسلام والمسلمین قائنی با بیان این که عده ای در توجیه مسائل وارد بر مبسوط این را مطرح کردند که فقه ما تا قبل از تدوین کتابی، محدود به مسائل خاص بوده و خرده گرفته می شد که فقه شما فقه بسته ای است که توانایی پاسخگویی به مسائل مستحدثه را ندارد و اگر در ان تفریعاتی وجود دارد به جد مختصر است، افزود: شیخ فرموده این را بر ما خرده گرفتند و بر اساس احاطه بر مبانی فقه شیعی و توانایی مبانی در پاسخگویی به جدیدترین مساله، باید توانایی فقه شیعه در پاسخگویی را نشان داد.
وی با بیان این که تعریف اول از مسائل مستحدثه مسائلی است که در کلمات فقها عنوان نشده همچون مسائل سفر با وسائل امروز که از مساله مستحدثه خارج شد، ابراز کرد: مساله سفر با وسائل جدید نه هواپیما بلکه ماشین جزو مسائل مستحدثه بوده و در هفتاد سال پیش به مساله سفر با وسائل نقلیه ای همچون ماشین نظر مستحدثه را داشتند و تعریف دیگر مساله مستحدثه مساله ای است که در کلمات قدما مطرح نیست ولو در کلمات فقهای طول هزاران سال گذشته ورز خورده و منشا آثاری باشد.
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه خراسان با بیان این که انچه از قبیل مستحدثه به معنای اول یعنی مسائلی که تا به حال عنوان نشده مطرح است، مسائلی است که برای استنباط ساز و کارهای خاصی علاوه بر ساز و کار های عمومی مورد نیاز است.
حجت الاسلام والمسلمین قائنی با بیان این که در مسائل مستحدثه با روشی نوین، استنباط جدید ترین مساله بر مبنای فقه سنتی و قدیمی ترین مساله است، ابراز کرد: تفاوتش این است که در مسائل جدید توجه به برخی مسائل اصولی که مورد نیاز در مسائل سنتی نیست ضروری است از جمله بحث سیره های متجدد و بحث سیره از قدیم و جدید مورد نظر است.
وی ادامه داد: ورود اشخاص مبتدی در مسائل مستحدثه امر میسری نیست و در این گونه مسائل حتی برخی اساتید نیز به سهولت ورود در مسائل نمی توانند پیدا کنند چراکه در اینگونه مسائل پس از پختگی در فقه سنتی بعد از آن تازه زمینه برای ورود پیدا می شود همان طور که در این مسائل مرحوم شیخ طوسی نیز می فرماید بعد از تدوین فقه وارد مسائل مستحدثه به این معنا شدیم.
استاد حوزه علمیه قم با بیان این که حتی برای اساتید ورزیده در فقه سنتی نیز ورود در این گونه مسائل زحمت و دشواری دارد و در سنتی ترین مسائل برای فقیه حرف جدید قابل تصور است ولو برخلاف نظر مشهور سابق باشد، افزود: در حقیقت همانطور که مرحوم آقای بروجردی برای شهرت قدما قداست و خط قرمز قائل بود در عین حال برخی مسائل جدیدی را به نظر خود مطرح می کرد اما در عین انکه در اینگونه مسائل یعنی قدیم و غیر مستحدثه زمینه کار دارد عمده کار فقیه مسائل مستحدثه ای خواهد بود که ابتدا می خواهد مطرح شود و اینگونه مسائل طرح ان در مجامع عمومی به خاطر نبود منابع مناسب برای طلاب مبتدی و کسانی که جدید الورود به درس خارج هستند مناسب نیست.
حجت الاسلام والمسلمین قائنی ادامه داد: اگر بناست ورود به مسائل مستحدثه برای اساتید باشد، باید اساتید مجرب که در مسائل سنتی تجربه خود را داده اند ورود کنند و طرح مسائل مستحدثه در جلسات عمومی مبتدی صلاح نیست، چراکه حتما باید مسائل مستحدثه مطرح شود و از اساتید مجرب و خبره و ورزیده نیز استفاده شود که مشهد نیز چهره هایی برجسته را دارد.
انتهای پیام ۳۱۳/۴۹
