خبرگزاری حوزه | عیار و مقدار پایداری و استقامت هر کشوری را باید در طوفان حوادث و برهه‌های حساس سنجید.

در سه هفتۀ گذشته که ایران عزیزمان درگیر ویروس منحوس کرونا بود، مسائل ریز و درشت فراوانی برای صاحب‌نظران آشکار شد.

در این یادداشت تنها به چند مورد از این مسائل به‌صورت گذرا اشاره می‌کنیم و دلایل وقوع این مشکلات و راهکارهای برطرف شدنشان را به متخصصان امر می‌سپاریم.

این بیماری فراگیر، سلامتی بسیاری از هم‌وطنان عزیز ما را به خطر انداخته، و تاکنون جان چندین نفر از آنان را گرفته است. برای ما مرگ یک هم‌وطن نیز دردآور است؛ چه رسد به اینکه اکنون پس از کشور بزرگ و پرجمعیت چین متأسفانه ایران دومین کشور ازنظر تلفات انسانی این بیماری در جهان است؛ البته باید در نظر گرفت که برخی از کشورها هیچ آماری از تعداد مبتلایان به این بیماری و تلفات انسانی آن هیچ اخباری منتشر نمی‌کنند! به ‌هر روی به‌نظر می‌رسد که دلایل این حادثه در کشورمان را باید در ضعف سیستم ایمنی بدن ایرانیان، فقر غذایی و درکل ناتوانی دستگاه بهداشت و درمان کشور جست‌وجو کرد.

به‌گفتۀ کارشناسان، کرونای جدید ویروسی است که بسیار سریع منتقل می‌شود؛ اما در ایران، همه‌گیر شدن آن حتی از کشورهای متراکم شرق آسیا نیز بیشتر و سریع‌تر بود. دلیل آن نیز شاید تأخیر در اطلاع‌رسانی و آگاه کردن جامعه و همچنین ناتوانی در آموزش بهنگام راه‌های پیشگیری از این بیماری باشد.

یکی از بزرگ‌ترین معضلات اجتماعی در ایران که لازم است جامعه‌شناسان با جدّیت به آن بپردازند، بازار داغ شایعات است. برای کشوری که قرار است به قله‌های علم و دانش دست یابد و تمدن‌ساز باشد، این‌همه عوام‌زدگی و پرداختن به حرف‌های غیرعلمی، غیرمستند و حتی غیرعقلایی، ضعفی بسیار بزرگ محسوب می‌شود. کرونا به ما نشان داد که سرعت انتقال شایعه در ایران به‌برکت فضای مجازی و شبکه‌های بی‌دروپیکر اجتماعی، بسیار بیشتر از سرعت انتقال هر ویروسی است، و پیش از آنکه این بیماری ما را از پای درآورد، شایعات ما را زمین‌گیر کردند.

بازار شایعات در کشور ما آن‌چنان رونق دارد که رهبر حکیم انقلاب در نوزدهم دی‌ماه ۱۳۹۶ در دیدار مردم قم با تذکر دربارۀ این موضوع گفتند : "امروز یکی از مهم‌ترین تدابیر دشمنان ما شایعه‌پراکنی است. همین‌طور که عرض کردم، افکار عمومی مردم، مایۀ اقتدار ملی است. برای اینکه این افکار عمومی را عوض کنند چه‌کار می‌کنند؟ دروغ شایع می‌کنند؛ شایعه‌پراکنی می‌کنند.

شما اولاً شایعه‌های دشمن را اشاعه ندهید که یک حرف بی‌مبنایی را از یکی بشنویم، بعد این را پنج جا، شش جا نقل کنیم؛ خب، این همان کاری است که دشمن می‌خواهد؛ [پس] این کار را نکنید؛ شایعه‌های پراکنده‌شدۀ به‌وسیلۀ دشمن را ما تکرار نکنیم.

بعد هم [شایعات را] باور نکنیم؛ تا مادامی‌که یک سند درستی، یک مطلب منطقی معقولی وجود نداشته باشد، حرف دشمن را که نباید باور کرد".

از این بیان حکیمانۀ رهبر انقلاب می‌توان نتیجه گرفت که پرداختن به شایعات دربارۀ این بیماری علاوه‌بر کاهش امنیت روانی جامعه، به اقتدار ملی ما نیز آسیب جدی وارد می‌کند.

از شایعات عجیب‌وغریب دربارۀ کرونا که بگذریم، این بیماری بار دیگر مطلوب نبودن حال روحی و روانی جامعۀ ایرانی را به رخمان کشید. سطح اعتمادبه‌نفس مردم بسیار پایین است، و در مشکلات و چالش‌های فردی و اجتماعی بسیار زود مضطرب می‌شوند و به‌اصطلاح روحیۀ خود را می‌بازند. بررسی و رفع این معضل اجتماعی بر عهدۀ روان‌شناسان اجتماعی است.

شوربختانه در این وضعیت تلخ کرونایی، محتکران و سودجویان نیز مثل همیشه از ضعف دستگاه‌های نظارتی و بازرسی استفاده کردند و کوشیدند که از گرفتاری هم‌وطنانشان برای خود کلاهی ببافند. انسان‌نماهایی که در هنگام زلزله چادر، در سیل پتو، و احتمالاً در زمان  تشنگی مردم، آب آشامیدنی را مایۀ کسب درآمد خود قرار می‌دهند و گویا راه فرار از مجازات را هم به‌خوبی می‌دانند، نمک بر زخم دردناک این بحران پاشیدند و با احتکار ماسک و مواد بهداشتی و ضدعفونی‌کننده بر آتش ناآرامی و دل‌نگرانی مردم عزیزمان دمیدند.

یکی دیگر از مباحثی که همیشه نخبگان جامعه از آن گلایه داشته‌اند و در گیرودار شیوع این بیماری مسری هم به‌شدت به چشم آمد، ناهماهنگی مسئولان و دستگاه‌های مختلف کشور است، که هرکدام به‌صورت جزیره‌ای اقدام می‌کنند و بر سردرگمی مردم می‌افزایند!

مدیریت بحران، یکی از بزرگ‌ترین مباحث ادارۀ کشور است که به‌صراحت و با تأسف باید بگوییم که ما در کشورمان از آن بی‌بهره‌ایم، و معمولاً در بحران‌های مختلف چون سیل، زلزله، آلودگی هوا و حتی بارش فراوان باران و برف نیز هم‌وطنانمان بیش از آنکه از بحران برنجند از ناکارآمدی و بی‌تدبیری مدیران رنج می‌برند.

بسیار روشن است که برشمردن این مشکلات، هرگز به‌این‌معنا نیست که دیگر کشورهای دنیا با این مشکلات روبه‌رو نیستند یا در مدیریت بحران بسیار پیشرفته و آماده‌اند؛ اما برای پیشرفت لازم است اول نقاط ضعف جامعه را بشناسیم و سپس در رفع آنها بکوشیم.

یکی دیگر از مسائلی که کرونا برای ما ملت ایران عیان کرد، نفرت‌پراکنی عده‌ای مرفه خارج‌نشین است که از زجر و رنج مردم کشورشان ذوق‌زده می‌شوند و برای ضربه زدن به این نظام و ملت و تسکین سینۀ پرکینۀ خود، از هیچ کاری فروگذار نمی‌کنند؛ همان تلویزیون‌های ماهواره‌ای و شبکه‌های اجتماعی که با پول هنگفت آل سعود، رژیم صهیونیستی، امریکا و انگلیس اداره می‌شوند و مدام با دروغ‌پردازی و سیاه‌نمایی در صدد ناامید کردن مردم‌اند و رزقشان را از زخم مردم مظلوم ایران می‌مکند.

درست است که ما در این مجال کوتاه در صدد اشاره به مشکلات بودیم، اما کرونا نقاط مثبت فراوانی را هم در کشور برای ما آشکار کرد.

از زحمات و خدمات شبانه‌روزی بسیاری از پزشکان و پرستاران عزیز و باوجدان و ایثارگر گرفته، تا همفکری و همیاری مردم برای شکست دادن این دشمن ناخوانده، تا بسیج شدن حکمای طب سنتی و استادان طب اسلامی که علاوه‌بر روحیه دادن به مردم و مقابله با کروناهراسی به تبیین این بیماری و راه‌های پیشگیری و درمان آن پرداختند. بین این نقاط قوت آنچه بیشتر به چشم می‌آید، قدرت هماهنگی و بسیج سریع نیروهای انقلابی و طلاب جهادی در امر خدمت‌رسانی در این بحران و همۀ مشکلات کشور است.

رهبر فرزانۀ انقلاب فرمودند: "ما هرجا انقلابی عمل کردیم، پیش رفتیم و هرجا از انقلابیگری و حرکت جهادی غفلت کردیم، عقب ماندیم و ناکام شدیم".

امیدواریم که در این عرصۀ مهم نیز با حرکت جهادی و تکیه بر نیروهای انقلابی بتوانیم پیروزمندانه پیش برویم و ایران عزیزمان را به وضعیت عادی برگردانیم.

محمد صادق ناطقی