به گزارش خبرگزاری حوزه دکتر مسعود کوثری درباره اهمیت و ضرورت توجه به ارتقای سواد رسانه ‌ای در بین مردم، مسئولان و نیز رسانه‌های جمعی در مواجهه با اخبار کرونا اظهار داشت: علی رغم تجربه های متعددی که مسئولان و مردم در زمینه بحران های طبیعی  همچون زلزله و سیل طی سال های اخیر داشته اند، این نخستین بار است که با یک بیماری واگیر گسترده و خطرناک روبرو می شویم، از این رو، توجه به ابعاد آن و نقشی که رسانه ها در آن دارند بسیار حایز اهمیت است.

وی در تشریح لطمات بی توجهی به مولفه های سواد رسانه‌ا ی به عنوان مهارت مواجهه هوشمندانه با محتواهای رسانه‌ا ی افزود: در زمانه ای به سر می بریم که به آرامی قدرت شبکه های اجتماعی از رسانه های جمعی سنتی مثل مطبوعات و رادیو و تلویزیون در حال بیشتر شدن است. به عبارت دیگر، منبع خبر بسیاری از مردم و حتی مسئولان، شبکه های اجتماعی هستند که در آنها گردش اخبار بسیار سریعتر از گردش اخبار در شبکه های خبری سنتی است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: با توجه به عدم اعتماد به مطبوعات و رسانه های جمعی دیگر نظیر رادیو و تلویزیون، روز به روز اقبال مردم به شبکه های اجتماعی یا رسانه های اجتماعی افزایش پیدا می کند و این مساله البته ضمن فوایدی که دارد، خطراتی را نیز به همراه دارد، ضمن آن که نتیجه این امر افزایش اضطراب اجتماعی در نتیجه گردش سریع خبر و اشباع بیش از حد اخبار در زندگی روزمره مردم است.

وی افزود: اشباع بیش از حد و غرق شدن مردم در اخبار و گزارش های مختلف نه تنها قدرت قضاوت را از آنها می گیرد، بلکه آنها را دچار نوعی فلج خبری می کند، مانند وضعیت بوکسوری که در رینگ بوکس دائم در حال مشت خوردن است و دیگر توان واکنش نشان دادن هم ندارد.

وی اضافه کرد: در این وضعیت سواد رسانه ای نه تنها برای مردم که حتی برای مسئولان هم ضروری و لازم است، چرا که استراتژی های سنتی مسئولان در ایران چندان در این موارد کارا نیستند؛ استراتژی هایی مثل نفی خبر، تکذیب، تأخیر در اعلام یا استراتژی های دیگری که وجود دارد گاه ممکن است هزینه های زیادی را برای جامعه به بار آورد.

رییس شورای علمی سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی، نقش رسانه‌های جریان اصلی در ورود به هنگام و تولید محتوای موثر در خنثی سازی شایعات و اخبار جعلی رسانه‌های خارج از کشور را حائز اهمیت دانست و گفت: اگر رسانه های جمعی به درستی بتوانند وارد معرکه شوند و نقش معیار و میزان خبر درست شوند، می توانند نه تنها به مردم معیارهایی برای قضاوت درست در مورد اخبار و گزارشات بدهند، بلکه به آنها اطمینان خاطر هم بدهند. طبیعتاً در چنین مواردی حجم اخبار بیش از توان مردم است و می تواند کاسه صبر آنان را لبریز کند.

وی همچنین یادآور شد: ضروری نیست هر آن چه از شبکه های خارجی پخش می شود، شایعه باشد یا شایعه تلقی شود، حتی اگر خبر درست هم پخش شود، به هر حال ظرفیت تحمل مردم را پایین می آورد و آنان را نگران می سازد. بنابراین، باید فکری برای چنین شرایطی کرد.

وی افزود: توضیحات درست و قانع کننده، راهنمایی های خوب که مورد اعتماد مردم باشد و حتی مشاوره های روانشناختی در چنین وضعیتی می تواند بسیار مؤثر باشد. فراموش نکنیم که مردم فقط به خبر و گزارش در چنین وضعیتی نیاز ندارند، بلکه حتی به مشاوره های روانشناختی برای کاهش اضطراب یا آموزش شیوه های مدیریت زندگی روزمره در چنین شرایطی لازم دارند. بنابراین، هم شایعات برای مردم زیان آور است و آنان را نگران می کند و هم سردرگمی درباره این که در چنین شرایطی چه باید بکنند.

کوثری، داشتن سواد رسانه ای را موجب افزایش قدرت تشخیص مردم در برابر شایعات و اخبار نادرست که به ویژه در چنین شرایطی در شبکه های تلویزیونی خارجی یا شبکه های اجتماعی گسترش پیدا می کنند، دانست و گفت: البته سواد رسانه ای باید با یک استراتژی درست اطلاع رسانی همراه شود تا بتواند اعتماد مردم را به آن چه از طریق رسانه های جریان اصلی پخش می شود، جلب کند.

وی، استراتژی تکذیب یا ناچیز شمردن مساله در چنین مواردی را چندان کارآمد ندانست و افزود: این رویه حتی ممکن است با رشد مشکلاتی که مردم نیز آن را شاهد هستند یا از آن خبردار می شوند، کلاً به بی اعتباری رسانه های جریان اصلی منجر شود. رسانه های خارجی یا شبکه های اجتماعی نیز از این منفذ استفاده می کنند و نقش اصلی اطلاع رسانی را برعهده می گیرند و به اعتبارزدایی از رسانه های جریان اصلی دامن می زنند.

وی ابراز داشت: هرگونه سیاستی در این زمینه باید با توجه به مصالح حکومت و مصالح و خیر عموم مردم شکل بگیرد، به طوری که نه به منافع و مصالح ملی ضربه بزند و نه مردم را در بی خبری بگذارد، لذا حتماً باید سیاستی دوجانبه همراه با قدرت انتقادی قائل شدن برای مطبوعات و رسانه ها که مراقب جریان امور هستند در نظر گرفته شود، ضمن آن که باید برای چنین شرایطی علاوه بر خبررسانی به فکر دیگر نیازهای آموزشی و روانی مردم نیز بود.

۳۱۳/۸