به گزارش خبرگزاری حوزه، نشست علمی «قصر و اتمام از دیدگاه فریقین» به همت معاونت پژوهش مجتمع آموزش عالی فقه به صورت مجازی و برخط با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین رحمانی سبزواری برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین رحمانی سبزواری در این نشست با اشاره به شرایط قصر و اتمام نماز در مواقع گوناگون، قصر را گاهی در کمیت نماز و گاهی در کیفیت آن دانست و گفت: منظور از قصر در کمیت، کاهش رکعات نماز و منظور از قصر در کیفیت، نحوه به جای آوردن آن (ایستاده، نشسته، خوابیده و...) است.
وی افزود: ممکن است قصر نماز مسافر، شامل هر دو معنای قصر شود. این مباحث در فقه اللغه مطرح می گردد.
استاد حوزه علمیه در ادامه به چند نکته اشاره کرد و اظهار داشت: از نگاه عامه و اهل تسنن، قصر الصلاة فی السفر جایز و مورد اتفاق فقهای اهل تسنن است؛ شافعی معتقد است که نماز مسافر دو رکعتی است و این از باب رخصت است، نه عزیمت. با این حال، بیان می دارد که قصر افضل است و از سوی دیگر، اصحاب وی بیان می‌نمایند که اتمام نماز افضل است.
حجت‌الاسلام والمسلمین رحمانی سبزواری، در ادامه، به نظر امامیه در شرایط قصر نماز در سفر اشاره کرد و خاطرنشان ساخت: قصر در سفر از نگاه امامیه، معلق به مسافت است و باید مسافت شرعی محقق شود، ولی بعضی از عالمان اهل تسنن، احکام سفر را معلق بر قصد مسافت نمی دانند، بلکه قائل اند که قصر معلق است بر طویل و قصیر بودن سفر. اگر طولانی بود، قصر است ولی اگر سفر کوتاه است، باید تمام بخواند.
وی با اشاره به اختلاف آرای فقهای اهل تسنن در مصداق سفر کوتاه و طولانی، درباره ادله قائلین به رخصت ابراز داشت: فقهای شیعه قائل اند که سفربه قصد مسافت، موضوع قصر است؛ کسی که آهنگ هشت فرسخ دارد، پس از خروج از منزل مسافر به شمار می رود و پس از عبور از حد ترخص، نمازش را باید دو رکعتی بخواند.
سخنران نشست با بیان اینکه برخی از فقهای اهل تسنن قائل رخصت هستند، نه عزیمت، به کلام پیامبر(ص) اشاره نمود که کوتاه کردن نماز مسافر را صدقه ای از جانب خدا توصیف فرمودند و تصریح کرد: برخی از فقهای عامه به سخن پیامبر(ص) استناد کردند که پذیرش صدقه واجب نیست و می توان قبول نکرد، در حالی که پذیرش صدقه ای که از جانب خدا باشد، واجب است.
وی ادامه داد: دلیل دیگر اهل تسنن به رخصت بودن قصر نماز مسافر، عمل صحابه است؛ از نظر آنان، صحابه در مسافرت، نمازشان را هم تمام می خواندند و هم قصر، در حالی که عمل صحابه بدون استناد به قول یا عمل پیامبر(ص) نمی تواند حجیت داشته باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین رحمانی سبزواری، در بخش دیگری از سخنانش، به نظر چند تن از فقهای امامیه اشاره کرد و گفت: در این باره، فقهایی مانند شیخ صدوق، شیخ طوسی، سیدمرتضی و علامه حلی تقصیر در نماز را فریضه می دانند و مسافر باید نمازش را قصر بخواند تا زمانی که قصد ده روز نماید. در مجموع فقهای امامیه معتقدند هر جایی که روزه باید افطار شود، نماز هم قصر است و در هر جایی که نماز قصر است، روزه نیز باید افطار شود.
