به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، غلامعلی حدادعادل امروز در نشست علمی «عقلانیت دینی گران‌بهاترین یادگار شهید مطهری» از مجموعه نشست‌های همایش بین‌المللی بازاندیشی آراء شهید مطهری در مواجهه با مسائل روز که به صورت وبینار برگزار شد، اظهارکرد: انقلاب اسلامی چالش بزرگی در برابر سکولاریسم ایجاد کرده است؛ سکولارها همواره تلاش کرده‌اند تا از اجرای شریعت در عرصه سیاسی و اجتماعی بپرهیزند. آنها دین را امری سازگار با عقل نمی‌شناسند؛ در هستی و معرفت‌شناسی دینی نگاه غیرعقلانی دارند.

وی اضافه کرد: کانت تعبیر معروفی دارد که «من سعی کرده‌ام شناخت را محدود کنم تا برای ایمان جا باز کنم»؛ یعنی سعی کرده‌ام عقل را از دین جدا کنم تا ایمان بتواند خودش را نشان دهد؛ دین را از قبیل هنر، عشق و علاقه می‌دانند که می‌توان به آن ایمان داشت، اما نمی‌توان برای آن استدلال عقلی کرد. مثلاً سخن از فلسفه حرمت شراب در نزد سکولارها جایگاهی ندارد.

استاد دانشگاه تهران اظهار کرد: شهید مطهری هم در اخلاق، هم در اصول اعتقادات دینی و تبیین احکام شرع، براساس موازین عقلانی رفتار می‌کند؛ او اجتهاد را ساز و کاری برای پویایی دین و شرع و شریعت را حکیمانه و عقلانی می‌داند. لذا ما هم به تبعیت از ایشان باید نگاه عقلانی داشته باشیم تا از خرافات و انحرافات بپرهیزیم و در این بستر بتوانیم با دیگران گفت‌وگو کنیم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: استاد مطهری روحانی و فقیه تربیت شده حوزه علمیه است، اما در مجموع بیشتر به عنوان فیلسوف شناخته شده است؛ یعنی آنچه ایشان را از دیگران متمایز می‌کند جنبه فلسفی او است.

وی افزود: استاد مطهری مشرب عقلی داشت، به این معنا که عقل حرف اول و آخر را می‌زند و ترازو برای تشخیص حقیقت، عقل است؛ برای دفع شبهه باید این نکته را بگویم که نباید تصور کرد که عقل‌گرایی ملازمه منطقی با بی‌اعتقادی به خدا، وحی و نبوت و عالم غیب دارد و نباید تصور کرد راه عقل لزوما به الحاد و مادی‌گری منتهی می‌شود.

حداد عادل بیان کرد: استاد مطهری بر پایه براهین عقلی به عالمی وسیعتر از ساحت مادی معتقد ست؛ هستی‌شناسی مورد قبول او تنها در ساحت مادی خلاصه نمی‌شود؛ معرفت‌شناسی او هم بر پایه استدلال‌های عقلی و فلسفی فراتر از تجربه حسی است؛ در نظر استاد مطهری، اصول فکر، فطری است و استاد معتقد است که اصول فکر ما که ابزار اصلی انسان برای شناخت حقیقت است، در فطرت او وجود دارد.

استاد دانشگاه تهران اظهار کرد: البته فطری بودن در نزد او با دکارت و کانت و ... تفاوت دارد؛ این عقلانیت دینی در تمامی ابعاد زندگی مطهری از جمله فقاهت هویداست؛ دفاع شهید از اصولین و نقد اخباریون کاملا مبتنی بر نگاه عقلانی به فقه است.

حدادعادل تصریح کرد: در کلام هم بر مبنای عقل‌گرایی از شیعه دفاع کرده است؛ در مقدمه سودمندی که بر عدل الهی نوشته، کلام اشاعره و معتزله را نقد می‌کند، ولی نقد بر اشاعره شدیدتر است؛ استاد مطهری در مستقلات عقلیه به معتزلی‌ها نزدیکتر است؛ در نگاه به عدل الهی  و تبیین عدل اجتماعی هم نگاه عقلانی دارد.

دانشیار دانشگاه تهران با بیان اینکه رفتار و گفتار شهید مطهری بر پایه عقل بود، اضافه کرد: ایشان با روشنفکران، جوانان، دانشگاهیان و حوزویان بر اساس زبان عقلانیت سخن می‌گفت، حتی در تبلیغ دین برای توده مردم، نگاه و زبان عقلانی داشت و معتقد بود مبلغ دین نباید خود را تا سطح توده پایین بیاورد، بلکه باید توده مردم را بالا بیاورد. لذا دشمن خرافات بود و با تحریفات عزاداری‌های عاشورا به شدت و شجاعانه و مستدل برخورد می‌کرد.

وی افزود: اگر روایتی سند درستی نداشت، ولو اینکه جاذبه داشت، با آن مقابله می‌کرد؛ با تهجر و خشکه مقدسی مقابله می‌کرد که نمونه این مقابله در کتاب حجاب وجود دارد؛ ایشان در برابر سختگیری دینی مقاومت شجاعانه داشت و تا جایی به اعتبار و حجیت عقل اعتقاد داشت که از عوام‌فریبی‌ها و تهمت‌ها نمی‌هراسید و آنها را تحمل می‌کرد.

انتهای پیام  ۳۱۳/۱۷