دکتر رقیه جاویدی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه،با اشاره به دعای ۴۴ امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه مبنی بر این که ماه مبارک رمضان، ماه پاکیزگی از آلودگی ها و رهایی از گناهان است، اظهار داشت: یکی از امور بسیار مهم که اتفاقاً در این ماه عزیز، جلوه و نمود بیشتری هم دارد، توجه به مقوله معنویت و اخلاق است که اتفاقاً در بیانیه راهبردی گام دوم انقلاب، یکی از توصیه های کلیدی مقام معظم رهبری به شمار می رود.

وی افزود: رهبر معظم انقلاب در همین زمینه تأکید می کنند: "معنویت و اخلاق، جهت‌دهنده همه ی حرکت‌ها و فعالیت‌های فردی و اجتماعی و نیاز اصلی جامعه است؛ بودن آن ها، محیط زندگی را حتی با کمبودهای مادی، بهشت می‌سازد و نبودن آن حتی با برخورداری مادی، جهنم می‌آفریند. "

ماه رمضان بهترین فرصت برای خودسازی فردی و اجتماعی است

این محقق و پژوهشگر حوزوی، همچنین با اشاره به اینکه یکی از عواملی که معنویت را در جامعه افزون می سازد و سبب خودسازی فردی و اجتماعی می شود، ماه مبارک رمضان است، گفت: ماه مبارک رمضان که ماه برکات و رحمات الهی است، فرصت بسیار مغتنمی است برای تقویت رابطه انسان با خدا و خودسازی فردی و شست و شوی دل ها و جان ها، غبارزدایی از قلب ها و محل بروز ایمان و نیز تمرین نوع دوستی، انفاق در راه خدا و برای خدا کار کردن و خدا را در نظر داشتن در همه امور فردی و اجتماعی.

وی اضافه کرد: در واقع، در این ماه هم خودسازی فردی شکل می گیرد و هم نوع دوستی اجتماعی و نوعی از کنشگری اجتماعی-معنوی و هم تمرین و هم ذخیره سازی معنویِ ذهن و قلب و روح است برای سایر ماه های سال.

شب قدر، قلب ماه رمضان است

جاویدی همچنین با اشاره به حدیثی از امام صادق(ع) مبنی بر این که شب قدر، قلب ماه رمضان است، گفت: در شب قدر بهترین و عزیزترین فرصت برای انسان فراهم است که ضمن توبه و استغفار به درگاه الهی، بهترین سرنوشت و مقدرات را برای خود به اذن الهی رقم بزند و واقعاً حیف است که آدمی این فرصت بی نظیر را از دست بدهد.

وی بیان داشت: واقعیت آن است که در حال حاضر شرایط زمانه و زندگی ماشینی به نحوی است که گرفتاری ها زیاد شده و مردم شبانه روز مشغولیت های گوناگونی دارند که فرصت و فراغت خلوت با خدا و انس با معنویات را ندارند، اما به برکت ماه رمضان و به خصوص شب قدر، همه مردم به صورت یک جریان واحدی در می آیند و هر کدام به نحوی با خدای خود خلوت می کنند و سعی می نمایند که حداقل هایی از ساعت شبانه روز را به عبادت و خواندن قرآن و ادعیه اختصاص دهند، چرا که ماه رمضان ماه تعبد و تقرب و فرصت ویژه برای طراوت بخشیدن به روح ایمان و تقوا و معنویت درونی است.

کاهش معنادار آمار جرم و جنایت در ماه رمضان

وی ادامه داد: همان طور که بزرگان گفته اند که اگر می خواهید جامعه تان اصلاح شود از اصلاح خود شروع کنید، همه به صورت محسوسی دریافته اند که در ماه رمضان که مردم به روزه گرفتن و تلاوت قرآن و دعا و مناجات و شنیدن مواعظ و بیداری در سحر و ... بیشتر همت دارند، فضای جامعه نیز معنوی و روحانی می شود و هر سال می شنویم که مراجع رسمی و انتظامی از رسانه های رسمی اعلام می کنند که جرایم در ماه مبارک رمضان کاهش محسوسی می یابد.

این مدرس دانشگاه همچنین گفت: پایه جامعه و حکومت ما بر دین اسلام استوار است و بالاتر از این ها، مشروعیت نظام ما از اسلام ناب محمدی سرچشمه می گیرد، لذا اگر جامعه اسلامی و انقلابی ما از خودسازی و معنویت و ذکر و یاد خدا و از تعبد و تقوای الهی غافل شود، یقیناً ضربه جبران ناپذیری خواهد خورد و در دستیابی به اهداف والا و خواسته های مطلوب خود و نیز تشکیل تمدن اسلامی ناکام خواهد شد.

اهمیت توجه به معنویت و اخلاق در بیانیه گام دوم

وی تأکید کرد: از این رو، توصیه به اخلاق و معنویت، دومین توصیه رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم از هفت عرصه ای است که در واقع، هفت پایه و اساس و بنیان و شالوده تمدن اسلامی می باشد و این نشانگر اهمیت سازنده و بنیانی این عرصه است و اساس معنویت از لحاظ زمانی در ماه رمضان است که نورانیت و معنویت کسب شده در این ماه و در مقدرات شب های قدر، ذخیره ای برای همه سال خواهد بود.

جاویدی همچنین افزود: رهبر معظم انقلاب خردادماه سال ۹۶ در دیدار مسئولان نظام می فرمایند: "ما به آن اهداف والا، به آن خواسته‌های مطلوب، در صورتی می رسیم که بتوانیم یک تلاش مؤمنانه و صادقانه‌ای را دنبال بکنیم و آن جز با توجّه به خدای متعال و افزایش نورانیّت دل و ارتباط دل با خدای متعال ممکن نیست"

فرصتی بی نظیر برای ذخیره سازی معنوی

وی گفت: نسبت ماه مبارک رمضان به دوازده ماه سال، مانند نسبت یکی دوساعت سحر است به ۲۴ ساعت شبانه روز. ساعات سحر در ایام شبانه روز، خصوصیت و ویژگی خاصی از لحاظ معنویت انسان و صفای باطن دارد که بقیه ساعات و لحظات شب و روز ندارد و لذا آیات و روایاتی زیادی بر بیداری سحر و یاد و ذکر خدا تأکید کرده اند و آن ساعات را ذخیره معنوی برای بقیه ایام روز دانسته اند که چتر معنوی آن ساعات، بقیه شبانه روز را سایه می گستراند.

پژوهشگر مسایل فرهنگی و اجتماعی همچنین بیان داشت: توجه به این بحث نیز خالی از فایده نیست که جامعه یک هویت مستقلی دارد که غیر از افراد است هر چند افراد به آن اعتبار می دهند. لذا کار خیر یا شر انسان ها در آن تأثیر می گذارد. مرحوم علامه طباطبایی(ره) در تفسیر آیه‌ شریفه‌ ۷۹ سوره‌ نساء که «مآ اَصابَکَ مِن حَسَنَةٍ فَمِنَ اللهِ وَ مآ اَصابَکَ مِن سَیِّئَةٍ فَمِن نَفسِکَ» می فرمایند که جوامع بشری، یک هویت مستقل و وحدانی دارند غیر از هویت افراد؛ یعنی جامعه‌ یک کشور با یک نگاه مثل یک انسان واحد است، همچنان که در انسان واحد یک عضو ممکن است عملی انجام دهد که بقیه‌ اعضا را درگیر کند، در جامعه نیز این گونه است، یک عضو ممکن است کاری کند که همه را درگیر کند. لذا گاهی یک حادثه برای جامعه پیش می‌آید، که همه درگیر می شوند با اینکه عده‌ای در رخداد آن حادثه بی‌گناه هستند و این که آیه شریفه می فرماید: «مآ اَصابَکَ مِن سَیِّئَةٍ فَمِن نَفسِکَ»، به همین دلیل است که جامعه با همه افرادش یک نفس و هویت مستقل دارد پس تعبیر «فَمِن نَفسِکَ» به کار رفته و در آن حادثه، نفْس یک موجود وسیعی به نام جامعه است که یک جزئی از او گناهی کرده و همه را درگیر کرده است.

تمرین خودسازی و نوع دوستی را از ماه رمضان شروع کنیم

وی گفت: با توجه به این بحث، که سرنوشت همه افراد یک جامعه از آنجا که در یک جمع واحد هستیم و زندگی می کنیم به هم گره خورده، لذا باید خیلی مراقب اعمال و رفتار خود باشیم و اگر می خواهیم جامعه اسلامی مطلوب و پیشرفته ای داشته باشیم که زمینه ساز تمدن اسلامی و ان شاء الله ظهور آقا و مولایمان امام زمان (عج) باشد، بسیار ضروری است که تمرین خودسازی و نوع دوستی را از ماه مبارک رمضان شروع کنیم و فضای ماه رمضان باید این را به ما تعلیم دهید و سپس به همه ماه های سال سرایت دهیم.

وی افزود: از این رو لازم است هم تک تک افراد بر مراقبت و خودسازی شخصی و اجتماعی و یادگیری فضایل اخلاقی در ماه مبارک رمضان همت داشته باشند و سعی نمایند بهره وافی معنوی از این ماه ببرند تا از رزق معنوی آن در ماه های دیگر تنعم نمایند و در ماه های دیگر سال نیز سعی کنند با بکارگیری فضایل اخلاقی، این حال معنوی و صفا و صمیمت و مجاهده با نفس و مناجات با خدا را حفظ و تقویت کنند و هم مبلغین مذهبی و مسئولان امر با برنامه سازی فرهنگی- معنوی و رسانه ای اشتیاق و آگاهی مردم را در بهره مندی هر چه بیشتر از اغتنام ماه رمضان در مردم ایجاد کنند و هم با زمینه سازی های فرهنگی و برنامه ای، فضای معنوی حاکم بر ماه رمضان را به ماه های دیگر سال سرایت دهند تا در این فضای معنوی همه مردم و جامعه بتوانند تنفس کنند و رشد نمایند.

جاویدی در خاتمه سخنان خود ابراز امیدواری کرد: در این ماه مبارک که ضیافت الهی گسترده شده و درهای رحمت و مغفرت الهی گشوده شده و اجر و ثواب اعمال خیر مضاعف گردیده به خصوص در شب قدر، همه بتوانیم بهترین استفاده معنوی را از این فرصت ویژه ببریم.