به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام طباخیان در نشست شب‌های بندگی که با موضوع نقش آفرینی خواص در دوران پس از شهادت امیر المومنین(ع) به صورت مجازی برگزار شد، با بیان اینکه قیاس جامعه کوفه آن زمان با ایران امروز متقن نیست، عنوان کرد: تحلیل‌هایی از این جمله که مردم کوفه امامت را می‌شناختند و قبول داشتند درست نیست؛ زیرا نگاه مردم کوفه به حضرت علی(ع) به عنوان یکی از صحابه‌ی باتقوا، فقیه، مجاهد و اهل سیاست بوده که می‌توانند پس از رسول(ص) خدا به او مراجعه کنند. نگاه آن‌ها نگاه به یک معصوم و رجل الهی نیست و اطاعت از او را واجب نمی‌دانستند.
وی با اشاره به اینکه کوفیان شیخین را قبول داشتند و نگاهشان چیزی شبیه نگاه ما به ولی فقیه بدون پیش زمینه‌های اعتقادی شیعی ما بود، اظهار کرد: در بین اصحاب بزرگ حضرت علی(ع) نیز گاهی شاهد انتقاد و اصرار تغییر تصمیم ایشان هستیم. این رفتارها به علت بی‌اعتقادی نیست، بلکه نتیجه ۲۵ سال تبلیغ علیه حضرت امیر است.
این پژوهشگر تاریخ اسلام ادامه داد: حکومت حضرت علی(ع) در روزهای پایانی دچار بحران‌های زیادی شده بود و این تصور که جامعه کوفه آن زمان آرمانی، بدون فقر، منظم و پر از شیفتگان حضرت بود کاملا اشتباه است.
حجت الاسلام طباخیان بیان کرد: مصر، یمن، الانبار و بخش‌هایی از سرزمین‌های اسلامی سقوط کرده بود و مسلمین درگیر جنگ بودند و به نوامیس مردم تعرض می‌شد و هم معاویه سرزمین‌های اسلامی را تهدید می‌کرد همچنین خوارج از دل جامعه به وجود آمده بودند و نخبگانی مثل مالک اشتر و... شهید شده بودند. جامعه دچار تشدد و دوگانگی بود.
وی با تاکید بر اینکه کوفه موضع درستی برای گرفتن درس‌های اخلاقی نیست، گفت: این شعار «ما اهل کوفه نیستیم، علی تنها بماند» شعار غلطی است؛ زیرا مردم کوفه در حیطه فرهنگی دچار بحران شده بودند و جامعه دچار دگرگونی‌ها و بحران‌های سیاسی، امنیتی، اجتماعی و... بوده است.
وی تصریح کرد: کوفه تنها جایی بود که حضرت امیرالمومنین(ع) توانستند بمانند و مردم کوفه در جنگ جمل و... همراه حضرت علی (ع) بودند. در قریش، حجاز و بصره مردم حامی حضرت نبودند. بخش زیادی از این بحران‌ها دست مردم کوفه نبود و باید اشکال را در رفتار نخبگان جامعه، چه خوب و چه بد، جستجو کرد. باید تمام زمینه‌ها را بررسی کرد.
حجت الاسلام والمسلمین طباخیان افزود: در سال‌های ۳۶ و ۳۷ هجری قمری در خطبه‌های امام علی(ع) جهاد و رشادت مردم کوفه مورد مدح قرار گرفته همچنین در جنگ صفین حدود ۱۰۰ هزار نفر از ۵۰۰ هزار نفر جمعیت کوفه در جنگ شرکت کردند و این تعداد تمام توان نظامی شهر بوده است.
وی گفت: در سال ۳۸ در خطبه‌های حضرت از بهانه جویی مردم می‌شنویم. درست است که در نهایت مردم کوفه مجرم‌اند و حضرت امیرالمومنین(ع) را تنها گذاشتند و شهادت ایشان رقم خورد.
وی با تاکید بر اینکه امام تنها مانده بودند و این بزرگترین بحران جامعه بود، تصریح کرد: در روزهای آخر قنبر در شهر و در میان سپاه همراه امام بودند تا از ایشان محافظت کنند. نفوذی‌ها نزدیک حضرت بودند. اگر بنا به حکومت تکوینی بود که پیامبر می‌توانستند. در همان ابتدا با یک اشاره همه را متحول کنند اما این راه رشد و توسعه نیست.
حجت الاسلام و المسلمین طباخیان بیان کرد: اعراب عادت دارند در مسجد پس از انجام مناسک یا پیش از آن استراحت می‌کنند. حجر بن عدی نقل کرده در شب نوزدهم پیش از نماز در مسجد صدای اشعث بن قیس، رئیس قبیله کنده، یکی از فرماندهان سپاه امام و پدر همسر امام حسن مجتبی(ع) را شنیده که ابن ملجم را صدا می‌زده و به او می‌گفته امشب باید کار را تمام کند.
وی گفت: حجر بن عدی می‌رود تا به امام خبر دهد، ولی دیر می‌رسد. روایات بسیاری درباره زمان و مکان سوء قصد به حضرت وجود دارد. بعضی می‌گویند بدو ورود و در صحن مسجد، برخی می‌گویند پیش از نماز، برخی می‌گویند در سجده و روایتی می‌گوید در هنگام خواندن حمد و سوره ضربت خوردند.
۶۲\۳۱۳
