حجت الاسلام والمسلمین سید محمود مدنی مدیر سابق جامعة الزهراء سلام الله علیها در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، به بررسی دلایل اعطای حق طلاق به مردان در دین مبین اسلام از دو منظر درون دینی و برون دینی پرداخت و گفت: برای ما به عنوان افراد مسلمان پذیرش این مسئله و سایر مسائل اینچنینی با یک استدلال منطقی کاملاً قابل قبول بوده و موجب آرامش قلب و زندگی ما می شود؛ در این استدلال قائلیم به این که خدای خالق ما آگاه به تمام رموز تسکین وجود ماست و به هزارتوی شخصیت زن و مرد آگاهی کامل دارد برای ما قوانینی طراحی کرده است تا این آرامش را برای ما به ارمغان آوردند.
وی افزود: از قوانین آرامش بخش اسلام اعطای حق طلاق به مرد و وجوب پرداخت نفقه از جانب وی می باشد.
استاد درس خارج حوزه خاطرنشان کرد: از منظر اسلام حق حضانت فرزند تا سنینی در اختیار مادر و تا سنینی دیگر در اختیار پدر است؛ این هم یکی دیگر از قوانینی می باشد که خداوند برای ایجاد نظم و آرامش در زندگی ما انسان ها فرستاده است.
وی این قوانین را از دید یک مسلمان بر اساس مصالح و حقایق موجود در فطرت و خلقت مادر دانست و گفت: به این دلیل است که پذیرش این مسائل برای ما مسلمانان آسان خواهد بود؛ البته این تمام مسئله نیست اما من تأکید دارم که این دیدگاه هم مطرح شود.
حجت الاسلام والمسلمین مدنی تصریح کرد: از دیدگاه برون دینی منهای اینکه ما به عنوان یک متدین این حکم را پذیرفته ایم باید دید چه فلسفه ای پشت آن است؛ قوانینی که از سوی خداوند برای انسان ها طراحی می شوند مبتنی بر شخصیت، خلقت و فطرت آنان هستند.
وی با اشاره به اینکه ما انسان ها شخصیت خودمان را حتی در بعد جسمی و فیزیکی به طور کامل نشناخته ایم افزود: بر اساس شناختی که تاکنون در مورد انسان به دست آمده می بینیم برخی خصال در مرد و برخی دیگر در شخصیت زن قوی تر است.
مدیر سابق جامعة الزهراء سلام الله علیها بیان داشت: مادر به لحاظ اینکه فطرتاً یک مسئولیت مهم به نام مادری به او واگذار شده است از لحاظ فیزیکی امکاناتی دارد؛ اوست که می تواند فرزند را در رحِمش پرورش دهد؛ اوست که می تواند فرزند را تا دو سالگی شیر دهد و او را به رشد برساند.
وی گفت: خدای متعال از لحاظ روحی هم احساس و مهری را در وجود مادر گذاشته که هر وقت ما می خواهیم از محبت مثال بزنیم عنوان مهر مادری را بر زبان می آوریم.
حجت الاسلام والمسلمین مدنی اظهار کرد: طبیعتاً این مهر، عاطفه و احساس شدید ممکن است باعث شود برخی مسئولیت ها را هم زن نتواند انجام دهد.
وی با تأکید بر دلیل احتمالی حق طلاق که برای مرد است عنوان داشت: شاید اگر طلاق بر عهده زن بود بخاطر احساسات و عواطف شدیدی که دارد با هر بی مهری احساس می کرد به پایان راه زندگی مشترک رسیده است و در شرایط احساسی تصمیم به انجام طلاق می گرفت؛ این موضوع می توانست برای نظام خانواده آسیب زا باشد؛ خداوند متعال مهر را برای مأموریت مهم هستی که ادامه و تربیت نسل بشر است در وجود مادران گذاشته است.
استاد درس خارج حوزه گفت: خداوند مرد را برای مسئولیت های دیگری گذاشته است؛ زیرا تصمیم گیری های مرد ممکن است در شرایط سخت و بحران ها کمتر تحت تأثیر احساسات او باشد.
وی ادامه داد: آنچه گفته شد به عنوان یک سخن قطعی و صد در صد نیست؛ زیرا همانطور که گفته شد آشنایی ما با ابعاد وجودی انسان کامل نیست؛ اما به نظر می رسد با مجموع تجربیاتی که داریم این می تواند یک توجیه منطقی برای اعطای حق طلاق به مرد باشد.
برنامه اسلام برای مقابله با مردانی که ممکن است از این حق سوء استفاده نمایند چیست؟
حجت الاسلام والمسلمین مدنی اظهار داشت: در هر قانونی امکان سوء استفاده افراد از آن قانون وجود دارد؛ اما برای این قانون در شرع مقدس و اسلام عزیز قوانینی گذاشته شده که بتوانند جلوی این سوء استفاده را بگیرند.
وی گفت: اگر خانمی در آغاز زندگی نسبت به طرف مقابل اعتماد کامل ندارد می تواند حق طلاق را برای خودش لحاظ نماید.
مدیر سابق جامعة الزهراء سلام الله علیها تصریح کرد: در حال حاضر در تمام عقدنامه های مورد تأیید جمهوری اسلامی ده ها مورد هست که عروس و داماد می توانند در مورد آن ها توافق های ضمن عقد داشته باشند؛ مثلاً اگر داماد معتاد شد، اگر خرج خانه را نداد و یا اگر تا شش ماه متوالی در خانه حضور نیافت حق طلاق برای خانم باشد؛ این روش با عنوان شرط ضمن عقد یکی از راه های جلوگیری از سوء استفاده مردان از این حق است.
حجت الاسلام والمسلمین مدنی بیان داشت: راه دیگر و مهمتری که خداوند برای جلوگیری از این سوء استفاده قرار داده این است که یک فرد ناظر و عادلِ بی طرف، حق دارد در مواردی که مرد از این حق خودش سوء استفاده می کند زن را طلاق داده و او را از آن مرد جدا نماید؛ این ناظر بی طرف را ما به عنوان حاکم شرع می شناسیم.
وی ضمن بیان ویژگی های حاکم شرع افزود: حاکم شرع باید عادل، باتقوا و دارای خصوصیات علمی و فقهی باشد؛ حاکم شرع حق طلاق ولایی را دارد.
استاد درس خارج حوزه اظهار کرد: در حال حاضر دادگاه های جمهوری اسلامی حق دارند در صورت اثبات سوء استفاده از حق طلاق با اجازه ای که از جانب ولی فقیه به آنان اعطا شده است طلاق ولایی را اجرا کنند.
حجت الاسلام والمسلمین مدنی با تأکید بر لزوم ثابت شدن قصد سوء استفاده از جانب مرد عنوان داشت: شرط اجرا شدن طلاق ولایی اثبات قصد سوء استفاده از حق طلاق می باشد.
وی با اشاره به سومین برنامه اسلام در جلوگیری از سوء استفاده از حق طلاق ادامه داد: خداوند ابزارهای عاطفی و تکوینی را در اختیار خانم ها گذاشته است تا آنان بر زندگی مشترک مسلط باشند.
مدیر سابق جامعة الزهراء سلام الله علیها خاطرنشان کرد: خداوند به خانم ها این توفیق را داده است که می توانند فرزندآوری کنند؛ در بسیاری از موارد فرزندآوری باعث تحکیم بنیان خانواده است؛ به تعبیری می توان گفت زوج و زوجه آجرهای یک دیوار و فرزندان مَلات اتصال آنان به یکدیگرند.
وی افزود: با فرزندآوری، مهر و محبت و امثال این موارد خداوند قدرت تسلط بر قلب مردان را به زنان داده است و اگر از این ابزارهای تکوینی به درستی استفاده شود قطعاً جلوی بسیاری از سوء استفاده ها و متلاشی شدن بنیان مقدس خانواده گرفته خواهد شد.
سوء استفاده مرد از حق طلاق چگونه به اثبات می رسد؟
حجت الاسلام والمسلمین مدنی گفت: ازجهت حقوقی در قوانین خانواده به طور مفصل موارد طلاق عسر و حرج، راه اثبات آن ها و شیوه رسیدگی به آنها بیان شده است.
وی افزود: اما در بحث فقهی مانند همه موارد دیگر زن می تواند به حاکم شرع مراجعه کند و به بیان و اثبات ادعای خود بپردازد.
مدیر سابق جامعة الزهراء سلام الله علیها خاطرنشان کرد: حاکم شرع نیز پس از بررسی های لازم اگر به این نتیجه برسد که ادعای زن صحت دارد مهلتی به مرد می دهد تا کمبودها و کم کاری ها را جبران نماید.
وی گفت: اگر مرد کم کاری های خود را جبران نمود و زندگی سر و سامان گرفت طبیعتاً طلاق صورت نمی پذیرد؛ اما اگر مرد به جبران مشکلات نپرداخت حاکم شرع با اختیاراتی که دارد طلاق را اجرایی نموده و زن را از آن مرد جدا می کند.
