حجت الاسلام والمسلمین حسین احمدی شاهرودی از اساتید سطوح عالی وخارج حوزه علمیه قم در گفت و گو با خبرگزاری حوزه، به تبیین فعالیت های صورت گرفته در مرکز فقهی علمی تربیتی الامام امیرالمومنین پرداخته که در ادامه می خوانید:
درباره تاسیس مرکز فقهی علمی تربیتی الامام امیرالمومنین(ع) توضیح فرمائید.
علومی که در حوزه ها دائر است ریشه در علوم وحیانی دارد و قدمت آنها به تاریخ رسالت بر می گردد. محل ابتلای این علوم در زمان امام باقر و صادق(ع) است. همه علوم مربوط به ابعاد مختلف حیات انسان اعم از ابعاد (فردی ـ عبادی ـ فرهنگی ـ اجتماعی و سیاسی) در علوم حوزوی وجود دارد و به تعبیر امام خمینی(ره) علم فقه، علم اداره جامعه است.
مباحث فقه، حدیث، تفسیر، رجال، فلسفه، هیئت و ریاضی و طب همه و همه این علوم در حوزه های علمیه بوده اند و سابقه آنها به ۱۴۰۰ سال پیش می رسد. با وجود این گستردگی علوم حوزوی، وقتی به شخص گفته می شود «فقیه »یعنی آن فرد حداقل تا قریب به ۱۰ رشته علمی را باید متخصص باشد و در غیر این صورت به قوّه فقاهت نمی رسد.
در جامعه ای که افراد می کوشند تا وظایف خود را در هر زمینه، آن گونه که بایسته و شایسته است انجام دهند و در این میدان که افراد در جستجوی وظیفه اند، سوالات فراوانی متوجه عالمان فقه می شود و به خصوص تبیین مسائل مستحدثه، تلاش بیشتری را از حوزه فقاهت می طلبد.
مرکز فقهی علمی تربیتی الامام امیرالمومنین(ع) در سال ۱۳۹۹ و با پشتوانه پژوهش و مطالعه چندین ساله در موضوع حوزه و روحانیت به منظور راه اندازی مدرسه ای سنتی و کارآمد در تربیت طلاب علوم دینی و با هدف زمینه سازی تربیت مجتهد فقیه در شهر مقدس قم ویژه طلاب پایه ۷ تا ۱۰ فعلا با داشتن هیئت علمی که افرادی متضلع در فقه و اصول هستند تاسیس گردید.
این مدرسه با هدف شناسائی و جذب استعدادهای برتر حوزه و احیای سبک سنتی سلف حوزه علمیه، ایجاد خلاقیت و کشف راه های نو، اقدام به فعالیت نموده است. از آنجا که طلاب در مسیر رسیدن به سطوح عالی علمی، نیازمندیهای دیگری (به جز آموزش فقه و اصول دارند) تلاش شده است تا با برنامه ریزی و مطالعه دقیق و کوشش اساتید و کادر، نیازهای آنها از جمله موضوعات علمی، مهارتهای فردی، تهذیب و معنویت، آگاهی های سیاسی و بصیرت و مسائل معیشتی و خانوادگی تامین گردد.
بخش های مختلف این مرکز فقهی را معاونت آموزش، معاونت پژوهش، معاونت تهذیب و تبلیغ، مدیریت تشکیل می دهد.
آموزش یکی از مهمترین بخشها و فعالیت های این مرکز فقهی، بخش آموزش است که فعلاً در مقطع سطح عالی (پایه ۷) فعالیت می شود. در بخش آموزش تلاش شده است که فضلا نسبت به رموز اصلی اجتهاد و فقاهت و گذراندن مباحث مشکل فقهی و مباحث تاثیرگذار اصولی در علم فقه همراه مباحث مستحدثه فقه که مورد احتیاج نظام اسلامی است، آشنا شده و همینطور نسبت به فراگیری مباحث آیات الاحکام و قواعد فقه و تاریخ فقه و فقاهت، تدبیر جامعی اندیشیده شده است.
مباحث روش شناسی
برای اینکه طلبه به سمت اجتهاد حرکت کند و مجتهد شود باید یک سری لوازم را از ابتدای سطح دو داشته باشد.برای این کار یکی از اهداف آموزشی خود را مباحث «روش شناسی » قرار دادیم. یعنی این که طلاب ممکن است در درس های عمومی فقط رسائل و مکاسب را بخوانند و مسائل آن را بفهمند و از آن عبور کنند، ولی این مرکز آمده است در این دوره، از اساتید خواهش کردیم که دردرس،روش استنباطی مرحوم شیخ انصاری را مطرح کنند و تلاش کنند طلبه آرام آرام با روش استنباطی شیخ انصاری آشنا شود و در ادامه با روش استنباطی مرحوم آخوند آشنا شود. چون اجتهاد یعنی طلبه به مرحله ای برسد که از میان ادلّه آیات و روایات احکام را استنباط کند. یکی از راه ها این است که ببیند علمای گذشته چطور به این احکام رسیده ا ند.
یکی دیگر از مسائل که در اجتهاد دخیل است علوم پایه است. نقش ادبیات و منطق و بلاغت و فلسفه و تفسیر و کلام در استنباط مهم است. نقش اینها در استنباط به مرور به طلاب تذکّر داده می شود و آماده می شوند که چطور از این در مسیر استنباط باید استفاده کرد.
پژوهش
موفقیت و پیشرفت امروز حوزه های علمیه مرهون زحمات و تلاشهای سلف صالحی است که با عدم وسائل و امکانات، تحقیقات و تالیفات ارزنده آنها به عنوان ذخائر علمی گرانبها به دست ما رسیده است لکن نیازهای کنونی جامعه و ضرورت های موجود تلاش بیشتری را از دانشمندان و فقهای امروز در عصری که به عنوان عصر فناوری اطلاعات شناخته شده است، می طلبد.
پژوهشگران این عصر با احساس مسئولیت سنگین‌تری می بایست راه گذشتگان را با بهره گیری از امکانات و شیوه های نوین ادامه داده و به نصرت دین بپردازند. با چنین احساسی این مرکز فقهی به امر پژوهش توجه ویژه ای دارد. از این رو یکی از برنامه های ابداعی این مرکز، بررسی حواشی و تعلیقات کتاب درسی است و این امر زمینه ساز دید عمیق طلبه می شود برای ورود به بحث های عمیق خارج. نسبت به کتب درسی مانند مکاسب ـ کفایه و رسائل اگر کسی با تعلیقه ها و حواشی توضیحی و تحقیق شاگردان مرحوم شیخ و آخوند آشنا باشد، بهتر در فضای بحث این کتب قرار خواهد گرفت. آموزش اگر در کنار پژوهش نباشد، ما هیچ وقت به تولید علم نمی رسیم و وقتی ما به تولید علم می‌رسیم که همیشه در کنار آموزش، پژوهش باشد.
تقریر نویسی
یکی از کارهای خوب این مرکز فقهی، تقریر نویسی است. مسئله تقریر نویسی که از قدیم الایام رسم بوده حالا یا سر کلاس می نوشتند یا بعد از گرفتن درس از استاد می نوشتند و همین نوشته ها سرمایه ای برای طلبه خواهد بود به همراه نوشتن تعدادی از فکرها و نوآوری ها به ذهن می آید اما خود این نوشتن در واقع در ایجاد خلاقیت در ذهن آن طلبه و دانشجو تاثیر بسیار روشنی دارد و در نتیجه طلبه بعد از فارغ التحصیل شدن از این مرکز خودش بتواند راه را ادامه دهد یا با این قدرت که مسلط بر احکام شده یا اگر فاصله ای هم با استنباط دارد چون راهکار را به دست آورده و روش را یاد گرفته است ولو در این موسسه هم نباشد، این راه را با پیروزی ادامه بدهد و بر آن غایت نهائی برسد.
مرحوم امام(ره)، کمپانی، نائینی و خوئی همه این ها از مراجع بزرگواری بودندکه قبل از مرجعیت، مقرِّر شایسته و برجسته ای بوده اند، لذا دانش پژوهان باید به مسئله تقریر و تحقیق نویسی بیشتر توجه کنند.
بخش تفسیر مرکز فقهی
قرآن کریم راهنمایی است بی بدیل که دلهای قابل را به راست ترین، استوارترین و نیکو ترین مقصد می رساند و به فرموده امیرالمومنین(ع) هرکس هدایت را در غیر آن بجوید، خداوند او را به ضلالت می کشاند. با توجه به این مهم برای آشنایی طلاب با مباحث تفسیری و علوم قرآنی، بخش تفسیر این مرکز فقهی فعالیت خویش را در دو محور زیر آغاز می نماید:
الف: تفسیر ترتیبی
ب: تفسیر موضوعی
اهداف
هدف اصلی این مرکز، تربیت فقیه به معنی الاخص بر محور فقه سنتی و اجتهاد جواهری است. در این مرکز فقهی هم فقه عمومی (سنتی) و هم فقه های تخصصی و مضاف را کار می کنیم البته فقه های تخصصی از پایه ۱۰ به بعد شروع میشود. ما می‌خواهیم برای آینده حوزه اساتیدی حاذق و انقلابی و مبلغینی خطیب تربیت کنیم. هدف این است که مبلغانی که مجتهدند را به جامعه معرفی و ارائه کنیم.
بحث تربیت مدیران اجرایی است یعنی تربیت مجتهد مدیر که در عرصه های مختلف نیاز جامعه اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی و حوزه را پاسخ دهد.
مجتهدی که توان مدیریتی بالایی هم داشته باشد می تواند بسیار اثر گذار باشد. این فرد در جامعه امام جمعه، مدیر حوزه و ... اثر گذار خواهد بود.
پاسخ گویی به شبهات اعتقادی و دینی به صورت آثار مکتوب و یا از طریق شبکه های مجازی (واتساپ ـ سروش و ...) که چندین سال است که فعالیت می نماید. البته کتابی هم به نام پاسخ به سوالات اعتقادی از سوی این مرکز فقهی به چاپ رسیده است.
شرایط پذیرش
یکی از ملاکها، معدل دروس فقه و اصول در دوره مقدمات است، مصاحبه علمی است که اساتید، علمیت طلاب را بررسی کرده و نمره می دهند، داشتن پژوهش هایی از دروس قبل، مهارت های فردی طلاب از جمله مهارت کار با کامپیوتر و ... از دیگر ملاک های لحاظ شده است، اتمام پایه ششم حوزه علمیه، داشتن صلاحیت اخلاقی و تعهد مبنی بر رعایت قوانین آموزشی و انضباطی از دیگر شرایط است.
علاقه مندانمی‌توانندسؤالات و مطالب خود را درباره این مرکز از طریق شماره‌های ۰۲۵۳۷۷۱۳۷۶۵ یا ۰۹۱۱۱۵۴۷۵۵۸ با مسؤلان در میان بگذارند.
