به گزارش خبرگزاری حوزه، هشتمین کرسی ترویجی ارائه و نقد علمی مقالات مرتبط با جشنواره بین المللی "دین و فضای مجازی" با موضوع «حدود حریم خصوصی در فضای مجازی» توسط خدیجه فولادی دهقی و نقد ناقدین حجج اسلام و المسلمین وحدتی شبیری، رئیس سابق دانشگاه علوم انسانی رضوی و کفشدار طوسی، مدرس حوزه و دانشگاه بررسی شد.
بر اساس این گزارش: خدیجه فولادی دهقی در ارائه این مقاله اظهار داشت: یکی از دغدغه‌های مهم متدینین بحث فضای مجازی است.
وی ادامه داد: حریم خصوصی در فضای مجازی دارای تعابیر و تعاریف مختلفی است که در تعبیری آمده است که هر کسی بنابر شخصیت خود ابا از افشای اطلاعات شخصی خویش دارد.
این ناقد، با اشاره به محدوده حریم خصوصی در فضای مجازی گفت: فضای مجازی، فضای حقیقی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و محدوده حریم خصوصی از مبانی فقهی تبعیت می‌کند.
وی افزود: انواع حریم خصوصی شامل فضای حقیقی و فضای مجازی است که این فضاها دارای قواعد فقهی است که شامل قاعده تسلط بر اساس روایت پیامبر که فرمودند: هر شخصی مسلط بر اموال خود دارد و قاعده لاضرر بر اساس آیه آیه ۲۳۳ سوره بقره لاتضار والدة بولدها است.
فولادی دهقی، اضافه کرد: حریم خصوصی در مصادیق فقه حریم نخل و مؤمن و معدن و خانه و سایر موارد آمده است و بسیاری از آموزه‌های دینی در حریم خصوصی بیان شده است که روایات و آیات زیادی در این زمینه وجود دارد و ارزش اهمیت حریم خصوصی افراد مشخص می‌شود. به گونه‌ای که حریم را برای انسان تعریف و محدوده آن مانند غیبت، تهمت، تجسس عیب جویی و افشا اسرار دیگران مشخص می‌کند.
وی با بیان اینکه حریم خصوصی افراد امانت در دست ماست گفت: نباید آنها را افشا کنیم و حریم خصوصی آنها را مورد تضرر قرار دهیم. آنچه که محدوده حریم خصوصی را مشخص می‌کند نه تنها در فضای حقیقی مطرح می‌شود بلکه در فضای مجازی با اهمیت بالاتری قابل طرح است.
فولادی دهقی، افزود: این فضا دارای محاسنی از جمله نزدیک تر و راحت تر کردن مسیر ارتباط و انتقال اطلاعات به دیگران و معایبی از جمله فراهم کردن زمینه غیبت، تهمت، شایعه پراکنی، تجسس، عیب جویی و افشای عیوب دیگران دارد.
وی بیان داشت: از جمله دلایل حرمت شرعی ورود به حریم خصوصی دیگران به خاطر علاقه نداشتن افراد برای ورود دیگران به فضای شخصی است که امام خمینی در فرمان هشت ماده‌ای نیز در خصوص حریم شخصی افراد مباحثی را مطرح کرده است.
ناقد این نشست علمی، با اشاره به اینکه محدوده حریم خصوصی در فضای مجازی هر چند شرعا مایملک فرد محسوب می‌شود حریمی است که سایر افراد برای ورود به آن می‌بایست اجازه بگیرند گفت: حریم خصوصی هر شیء بنا به مقتضای ماهیتی که دارد مشخص می‌شود در دو صورت می‌توانیم وارد حریم محدوده دیگران شویم، اجازه صاحب حریم و مصلحت اقوی است.
وی گفت: اجازه صاحب حریم شامل اشتراک گذاری مطالب توسط کاربران فضای مجازی، مدیران و سازندگان سایت‌ها و زن و شوهر نسبت به همدیگر است و وجود مصلحت اقوی ولایت پدر و مادر نسبت به فرزندان و نظارت نهادهای نظارتی و امنیتی است.
در ادامه این نشست، حجت الاسلام والمسلمین سید حسن وحدتی شبیری، رئیس سابق دانشگاه علوم انسانی رضوی در نقد این مقاله اظهار داشت: این خیلی خوب است که بانوان فاضله‌ای این شهامت را دارند که در جدیدترین موضوعاتی که در جامعه دینی قرار گرفته است ورود کنند و قلم بزنند تا بخشی از مسائل اجتماعی امروز را حل کنند.
وی ادامه داد: باید در چنین مقالاتی، یکی از مصادیق فضای مجازی را بررسی کنید و بحث‌های حقوقی را در کنار بحث‌های شرعی و فقهی مطرح کنید هر قدر مسائل به صورت جزئی مطرح شود قابل فهم در جامعه است.
این استاد حوزه، با بیان اینکه در بحث فضای مجازی احراز موضوع مشکل است گفت: واژه حریم خصوصی برای شناخت موضوع مهم است ولی در روایات به آن اشاره نشده است. اما واژه حرمت در روایات آمده و به آن پرداخته شده است.
وی تاکید کرد: گره‌های علمی را باید باز کنیم و همه مباحث را مطرح کنیم.
حجت الاسلام احسان، کفشدار طوسی مدرس حوزه و دانشگاه در ادامه این نشست اظهار داشت: در خلال مباحثی که مطرح شده است دائماً افراد با پیش فرض‌هایی که ثابت نشده است مواجه می‌شود.
وی بیان داشت: حریم خصوصی در مباحثی فقهی دارای پیش فرض است که از نظر حقوقی نیاز به بررسی دارد. قواعدی که مطرح شده است خوب است ولی به نظر می‌رسد که یکی از این قواعد اقدام نیاز به بیان داشت.
این مدرس حوزه، با بیان اینکه بخش عمده فضای مجازی و بحث اقدام بوده است که امروزه مطرح شده است گفت: این مساله باید بیشتر باز شود که اگر کسی اطلاعاتش را در فضای مجازی منتشر کرد آیا این اطلاعات قابلیت انتشار دارد یا خیر؟ باید این گونه مسائل بررسی شود.
وی گفت: همچنین گستره انتشار در فضای عمومی و فردی برای بانوان مطرح شود ضمن اینکه موضوع اینکه مرد می‌تواند به حریم خصوصی زن وارد شود در استفتائات علما مطرح نشده است.
۳۱۳/۶۱
