به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در نشستی بیان داشت: "حيات اختصاصي دارای حریم محافظت شده " پیش شرط "حيات عمومي سالم و پویا" است.
وی افزود: در صورت فقدان حریم جدی و تضمین شده برای افراد، حیات عمومی جامعه به شدت از نظر معنوی، اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و ... دچار اختلال و اضطراب بنیان سوز می گردد.
تکامل اراده عقل، به حریم خصوصی نیازمندند
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به این که تكامل انسان در درگاه خداوند موكول به اراده و عقل او است اظهار داشت: باید زمينه های لازم اعمال اراده و به‌كار گيري عقل را فراهم آورد و بخشی از مهمترین زمینه های آن در حیات اختصاصی معنا و عینیت می یابد.
استاد حوزه علمیه قم یادآورشد: اگر انسان از حريم خصوصي برخوردار نباشد و عيان و پنهان زندگي وی يكي باشد، همه رفتارهاي او براساس جبر و اکراه اجتماعي شكل مي‌گيرد، در اين صورت فاقد زمينه لازم براي اعمال اراده در جهت تكامل خواهد بود .
وی بیان داشت: از طرف دیگر فرصت بازاندیشی توسط عقل را برای ساختن روح خود و ارتباط گیری با خداوند و بازگشت به او را نیز از دست خواهد داد. فردی اینچنین بیشتر به دنبال آن است که به رفتارهای ظاهر سازانه خالی از محتوا و نفاق گونه رو آورد و به هم رنگ سازی شخصیت خود با وضعیت های مطابق با اجبارهای اجتماعی و نه برآمده از روح و روان خویش دست زند.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی گفت: در حقیقت شخص در چنين وضعيتي مجبور و دستخوش وضعيت‌هاي موجود جامعه است و نمي‌تواند ارتباط نهاني با خداوند برقرار كند.
وی افزود: يكي از مهمترین راه های تكامل توبه است. انسان فاقد حريم خصوصي، فاقد فرصت خلوت است و انسان فاقد فرصت خلوت، فاقد فرصت بازاندیشی است و انسان فاقد بازاندیشی دستخوش امیال مواج در وضعيت های اجتماعي است و چون امكان توبه به‌عنوان امر نهاني براي او فراهم نيست، نمي‌تواند از اين فرصت استفاده نمايد.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: به بیان دیگر خلوت انسان با خداوند عمدتا در شرائط داشتن "حیات اختصاصی بدور از دخالت دیگران" معنی و عینیت می یابد. گرفتن این حیات از فرد محروم کردن او از فرصت خلوت کردن با خداوند و اندیشیدن برای بازگشت مدام او به سوی پروردگار است.
خاستگاه بودن حیات خصوصی برای دو کارکرد مهم
وی گفت حريم خصوصي در منطق اسلام داراي دو نقش است؛ .یکی جایگاه بودن برای "خود بازاندیشی معنوی" جهت تکامل دینی، و دیگری خاستگاه بودن برای "خود بازسازی شخصیتی" جهت حضوریابی مستقل در جامعه است. با حذف حريم خصوصي، انسان به "موجود منفعل اجتماعي" بدل مي‌شود كه تنها صورتی از اراده را با خود حمل می کند و از روحیه مستقل و اندیشه الهی مناسب جهت شركت در حیات عمومی بی بهره است.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی خاطرنشان کرد: بنابر آنچه گفته شد، حريم خصوصي اهميت مضاعف مي‌يابد و رعايت آن براي افراد به‌عنوان اصل قرار مي‌گيرد. اين نكته در ارتباط با حريم خصوصي فراتر از آن چيزي است كه دراين‌باره در حقوق بشر مطرح است.
وی گفت: انسان های فاقد حریم خصوصی در یک جامعه رفتار میکانیکی دارند تا دینامیکی، و استقرار ارزش های اسلامی و انسانی در جامعه از رهگذر حضور دینامیکی افراد و البته در یک "نظم اجتماعی قانون محور" قابل تحصیل است و انسان های متحرک به حرکت میکانیکی بعد از مدتی ارزش ها را به سمت توخالی شدن به پیش می برند.
اصطلاح حریم خصوصی جدید ولی قابل پی گیری در فقه است
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی یادآورشد: اصطلاح حريم خصوصي در فقه به‌كار نرفته و واژه جديدي است كه به‌تازگي در ادبيات حقوق بشري مطرح شده است و امروزه به‌مثابه يك حق مهم براي انسان تلقي مي‌شود.
وی اظهار داشت: در حقیقت با سه سؤال مواجه هستیم که " آيا از نظر اسلام این حق که ذکری از متعلق آن در ادبيات ديني و فقهي به چشم نمی خورد قابل پی گیری استنباطی هست یا نه؟"، "آیا در صورت قابلیت برای پی گیری، قابل اثبات است یا نه؟ به بیان دیگر آيا اسلام حريم خصوصي را قبول دارد يا خير؟ و سؤال سوم این که در صورت اثبات، آيا به صورت مطلق آن را مي‌پذيرد يا مشروط؟".
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در پاسخ سؤال اول باید گفت حکم حریم خصوصی در شرع قابل پیگیری است؛ چراکه واضح است اگر شارع در زمینه ای ادبیات آن زمینه را ارائه نکرده باشد، می توان از احکام مرتبط به آن حوزه و مناطات آن ها به حکم آن دست یافت.
وی یادآورشد: به‌عبارتی با وجود جديد بودن اين اصطلاح، طرح آن در فقه معقول و ممكن به‌نظر مي‌رسد. در حقيقت با مطالعه روشمند مي‌توان ديدگاه شريعت را در ارتباط با این موضوع ( با اصطلاح ویژه آن) به دست آورد.
حقوق بشر اسلامی و حریم خصوصی
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی افزود: در مواجهه با نظرات اسلام در باب حقوق بشر مي‌توان گفت اسلام دو حق كلان براي انسان قائل است: .حقوقي كه كيان شخص وابسته به رعايت آن است و حقوقی که کیان شخصیتی شخص به آن وابسته می باشد. در خصوص اول می توان مثال به حق حيات زد؛ چراكه قوام شخص وابسته به رعايت این حق می‌باشد و برای دومی می توان به حريم خصوصي مثال زد؛ حقی كه برپادارنده شخصيت او می‌باشد. بنابراين این حق مربوط به شخصيت فرد است، نه شخص او. با فقدان این حريم، كيان شخصيت او از بين مي‌رود؛ چراكه شخصيت او منوط به کنترل اسرار خود در فضاي شخصي مي‌باشد.
وی افزود: بعد از پذيرش اين تقسيم باید اضافه کرد كه در زمینه کیان شخصیتی فرد، دو حيات خصوصي و عمومي برای او قابل تصور است. هريك از اين‌دو داراي حقوقي است كه رعايت آن در ارتباط تنگاتنگ با كيان شخصيتی اوست.
استاد حوزه گفت یکی از ادله تعبیه شدن منطق حرمت اسرار اشخاص در فقه ابتناء قضاوت بر بينات و اَيمان است. بينات و اَيمان به صورت نوعی متوجه به امور اجتماعي و نیمه اجتماعی است؛ يعني آنچه از حريم خصوصي عبور كرده است و در فضای ارتباط خارج از حریم اختصاصی میان دو نفر یا بیشتر رخ می دهد و به ویژه بینات که نوعی در مرئی دیگران رخ دادن یک عمل را نشان می دهد. در حقیقت اسلام اينجا دخالت قضايي و اجرایی مي‌كند. پيش از اين مرز، حريم اختصاصي افراد است كه حرمت دارد.
وی با اشاره به این که موارد ورود به حریم خصوصی به نفع مصالح جامعه، حداقلی است، گفت: استنباط فقهی مربوط به تعیین و ترسیم این موارد را نباید با شتابزدگی انجام داد؛ استنباط این موارد با حساسیت و دقت و به صورت حد اقلی جدی باید انجام بگیرد؛ چون اصل در اسلام حرمت به حیات اختصاصی افراد است.
چالش حریم خصوصی
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی ادامه داد: با انفجار رسانه و اطلاعات رسانه‌اي و ممکن شدن دستيابي به وضعيت های شخصي در فضاي مجازي و رسانه‌اي، تعریف و یا حفظ اين حريم به‌نحوي به چالش هایی برخورده است و این چالش موجب شده است تا ديدگاه‌هايي در ارتباط با آن و ضرورت بازتعريف این مفهوم يا حتي تزلزل اين حق پديد آید.
وی گفت: منطق اسلام در زمینه حریم خصوصی بسیار جدی است و این در حالی است که رویکردهایی در میان غربیان روزی بیاید که به صورت جدی دیگر از حریم خصوصی سخن نگویند.
