به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از هرمزگان، خانم احمدی معاون پژوهش حوزه علمیه خواهران استان هرمزگان در چهارمین اجلاس مدیران و معاونان استانی حوزه های علمیه خواهران در کرمان به تشریح «نقش و جایگاه پژوهشگران در قوامیت نظام تعلیم و تربیت با خلق آثار و تولیدات در پژوهشهای عمومی» پرداخت و اظهار داشت: از آنجا که ابعاد وجودی انسان در هم تنیده‌اند و مرز قائل شدن بین آنها بسیار دشوار است؛ از سوی دیگر، اساس پدیده «یادگیری» عنصر بسیار مهمِّ «توجّه» است. به هر میزان، توجّه به موضوع یادگیری بیشتر و آگاهانه‌تر شود، فراگیری نیز به میزان و عمقی بیشتر صورت خواهد گرفت.
وی افزود: امام علی علیه السّلام می فرمایند: «الْعِلْمُ عِلْمَانِ مَطْبُوعٌ وَ مَسْمُوعٌ وَ لَایَنْفَعُ الْمَسْمُوعُ إِذَا لَمْ یَکُنِ الْمَطْبُوعُ» علم دو گونه است: علمی که بر جان نقش بندد و در قلب و روح، احساس می‌شود و علمی که فقط شنیده شده است؛ در ذهن جای دارد و اگر علم مسموع یا همان فهم حافظه ای به درون نفوذ نکند، فایده ای ندارد. بلکه باید با استفاده از قوای دیگر در آموزش، علم‌آموزی را به‌گونه‌ای انجام داد که دانش، علاوه بر ذهن، بر قلب و جان هم نقش بندد.
معاون پژوهش حوزه علمیه خواهران استان هرمزگان ادامه داد: با نگاهی کوتاه به آموزه های اسلامی، در باب تعلیم و تربیت، آنچه که روشن است این است که؛ آموزشِ گسیخته از واقعیّت، یا بریدهِ از کاربرد و عمل، در اسلام پذیرفته نیست؛ که در این باره حضرت علی (علیه‌السّلام) می‌فرمایند: «حِفْظُ العِلْمِ الفَحْصُ» جست‌وجوی مطلب، موجب تثبیت آن خواهد شد. و همچنین می فرمایند: «کُونُوا نَقَّادَ الکَلامِ» نقاط ضعف و قوت مطالب را به‌دست آورید و فقط شنونده نباشید. «اضربُوا بَعضَ الرَّأیِ بِبَعْضٍ یَتَوَلّدُ مِنهُ الصَّوابُ» نظرات را با یکدیگر مقایسه کنید تا زمینه تصمیم‌گیری صحیح، ایجاد شود. روایات مذکور و موارد بسیار، در هدایت به سوی روش حلّ مسئله، تفکّر نقّادانه و بها دادن به بررسی و پژوهش در فرآیند علم‌آموزی، اشاره دارند.
وی خاطرنشان کرد: با نگاه به کارنمای پربار حوزه های علمیه خواهران، گرچه پیشرفت‌های مهمّی در دو دهه گذشته رخ داده و رشد انکارناپذیری داشته است، لکن این مقدار برای تحقّق رسالت، ماموریت و اهداف کلان حوزه علمیه و پیش روی انقلاب اسلامی در حرکت به سمت برپایی تمدّنی نوین اسلامی، کافی نیست.
خانم احمدی با بیان این که آموزشی که به مدد پژوهش حرکت نکند، حرکتی بدون پشتوانه است، گفت: پژوهش، موتور محرّک آموزش است. مشکل بسیاری از نهادهای تعلیم و تربیت موجود، گسست «عرصه علم» از «میدان عمل» و «ساحت دانش»، از «پهنه کاربرد» است. مهم‌ترین علت کاهش اثربخشی و کارآمدی آنها، آموزش‌محوری صرف و بی‌توجّهی به نقش و جایگاه پژوهش در فرآیند آموزش است.
وی با اشاره به این که امروزه یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین نیازهای انقلاب اسلامی، تولید علم و درنوردیدن مرزهای دانش بر اساس مبانی وحیانی و تعالیم برگرفته از قرآن و عترت علیهم السّلام است، بیان داشت: تحقّق این امر بستگی به عوامل متعدّدی دارد که یکی از مهم‌ترین آنها تربیت عالِم است؛ به‌عبارت دیگر تولید علم مساوی است با تولید عالم؛ تحقّق این امر، تنها در یک نظام آموزشی پویا، فعّال و زنده ممکن است.
معاون پژوهش حوزه علمیه خواهران استان هرمزگان ادامه داد: اگر بخواهیم نظام تعلیم و تربیتی خلاّق و فعّال داشته و شاهد تولید اندیشه و علم باشیم، یکی از اساسی ترین تمهیداتی که باید به‌کار بست، توجّه به نقش پژوهش در فرآیند آموزش است که عامل تحرّک نظام تعلیم و تربیت است. اگر فراگیر، در طول دوران تحصیلش به‌صورت هدفمند با منابع و روش‌های تحقیقی دانش خود آشنا شود و بتواند مطالب نو بیافریند و به نگارش، تألیف، نقد و بررسی دست بزند؛ در پایان دوره آموزش، فردی کارآمد و مؤثّر شود که در هر محیطی، میتواند به تولید اندیشه و دانش بپردازد.
وی تصریح کرد: فراگیران در دوران تحصیل حداقل دو چیز را بایستی یاد بگیرند: اول، محتوای پایه علمی خود را تأمین کنند و دوم با روش‌های تحقیق حوزه دانشی آشنا شوند و بتوانند آنها را به‌کارگیرند تا در پایان دوران تحصیل، بتوانند محتواهای علمی برگرفته از منابع دانش را در قالب روش‌ها ریخته و به تولید دانش بپردازند.
احمدی افزود: بنابراین، پژوهش مبنای پیشرفت و تعالی است و تضمینی برای استمرار آن به شمار میآید؛ ازاینرو «اخلاق و تربیت»، روحِ «آموزش و پژوهش» است و «پژوهش»، محور «آموزش و سایر خرده نظام‌های نظام تعلیم و تربیت» است و «آموزش»، «شاخ و برگ و ثمره» آن است.
وی گفت: پژوهش محور و قوام آموزش است و یکی از خروجی های این سیستم پژوهشگران و محققان عرصه علوم انسانی اسلامی هستندکه با خلق آثار در ۲ عرصه کلان «روش‌های خلاقانه» و «تولید محتوا» متناسب با رده‌های مختلف سنی با راهبرد شخصی سازی محتوا، می توانند در کارآمد و به روز رسانی نظام تعلیم و تربیت نقش مؤثری ایفا نمایند.
معاون پژوهش حوزه علمیه خواهران استان هرمزگان در پایان با بیان این که اصالت یک درخت به ریشه آن است، اظهار کرد: پژوهش به مثابه ریشه و شاخ و برگ و ثمره آن آموزش در حوزه های دانشی مختلف است، اگر ریشه خشک شود دیگر رمقی برای آموزش باقی نخواهد ماند؛ از این رو بقای آموزش پویا و با نشاط، در گرو روش و محتوای تولید شده توسط پژوهش است.
