به گزارش خبرگزاری حوزه از سمنان، حجت الاسلام حمید عبداللهیان، امام جمعه موقت شاهرود، استاد سطوح عالی حوزه علمیه در یادداشتی کوتاه به مناسبت آغاز سال تحصیلی حوزه‌ها، با اشاره به اصالت علم و عالم در مکتب انبیاء و اولیای الهی، الگوهای طلبگی و بایسته‌های طریق طلبگی را تبیین کرد.

* اصالت و ارزش علم و عالم در مکتب انبیاء عظام

مبارزه با جهل و خرافه و ایمان مبتنی بر آگاهی و تسهیل زندگی انسان با استفاده از دانش و تولیدات علمی بشر مانند آنچه داود پیامبر علیه السلام در صنعت زره سازی «علمناه صنعة لبوس» (أنبیاء:٨٠) و ذو القرنین در صنعت سد سازی و بتن ریزی (کهف:٩٤) و ادریس نبی در خیاطی و دوزندگی، و سلیمان پیامبر در آموزش زنبیل‌بافی و به اصطلاح امروز صنایع دستی، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ اما از آنجا که سعی علمی جز در مسعای اخلاق و صعود به مروه و ذروه اقتدار جز به حلق وابستگی و ناپاکی از اقذار میسّر نمی‌شود. مبنای بعثت انبیاء تتمیم مکارم اخلاق و تطهیر و تهذیب اعراق و لایه‌روبی قلوب و اثاره عقول در جان انسان شده است.

لذا شالوده حوزه‌های علمیه براساس آیه مبارکه نفر «فلو لا نفر من کل فرقة منهم طائفة لیتفقهوا فی الدین و لینذروا قومهم اذا رجعوا الیهم لعلّهم یحذرون» (توبه:۱۲۲) بر سه محور دین‌شناسی، اخلاق عملی و مردم‌داری استوار گشته است.

این اهداف بلند در عهد معصومین علیهم السلام در قالب نقل و ضبط احادیث فقهی، کلامی، اخلاقی و تفسیری ارائه می‌شده و در دوره غیبت با پیش‌نیاز علم رجال و درایه دنبال گشته تا اینکه در زمانه شیخ طوسی رحمه الله، حوزه‌های علمیه به شکل نوین امروزی پایه‌گذاری گردید.

حوزه‌های علمیه به درازای بیش از هزار سال ممارست علمی و مشارطه، مراقبه و محاسبه عملی مهمترین قطب علمی جهان اسلام به شماره می‌رفته؛ بگونه ای که خیل مشتاقان نور و روشنایی که «جعلنا له نورا یمشی به فی الناس» ابتداء در قرن سوم به حوزه علمیه قم وحوزه علمیه بغداد در قرن چهارم و پنجم (وبا ورود طغرل و غارت منابع و مصادر علمی و هجرت شیخ طوسی به نجف) و به حوزه علمیه نجف با سبک و سیاق کنونی در قرن پنجم و ششم عزیمت نمودند و در بازگشت چلچراغی هدایت بشر تا دوره معاصر شدند.

* الگوهای طلبگی

در ساحت تربیت، هیچ کمالی بدون الگو و سر مشق عملی ثابت نمی‌شود. اهل بیت علیهم السلام در میان مردم، الگوهای در دسترس و مصادیق کامل تهذیب و دانایی بودند که راه دراز بندگی را پیموده و به قله عصمت رسیده اند. پس هر کس آن راه را به قدر استعداد و قابلیت‌های علمی و عملی خود بپیماید و به آن ذوات مقدسه نزدیک شود به هدف آفرینش رسیده است؛ همان که در واژه های دینی خود به ولایت پذیری تعبیر می‌کنیم.

اما در عصر غیبت هم حجت های فراوان و اسوه های گوناگونی در طریق عبودیت و بندگی خدا وجود دارد که اجمالا به برخی از آنان اشاره می‌شود:

سر آغاز این راه، مرحوم شیخ الطائفه شیعه مرحوم شیخ طوسی است. ایشان اسوه جامعیت و اعلمیت و پر کاری و نشاط علمی است. آن عالم بزرگ اولین مجتهدی است که با باز تعریف اجتهاد به معنای مصطلح یعنی استنباط از روایات با بهره گیری از عقل و استدلال به حل تعارض بین روایات پرداخته است.

در میان فقهای معاصر، سیره علمی و عملی بزرگانی مانند مرحوم مؤسس آیت الله العظمی حاج شیخ عبد الکریم حائری، آیت الله العظمی بروجردی و امام خمینی رضوان الله تعالی علیهم، سرمشق‌های درس آموزی برای حوزه های علمیه در توجه به نظامات اجتماعی و سیاست ورزی وجود دارد که نیاز به تحقیق و تحلیل بیشتر از سوی شاگردان مکتب آنها وجود دارد.

* بایسته‌های دوران طلبگی

_ یکی از شیرین‌ترین و مغتنم‌ترین دوره های زندگی، دوره جوانی محسوب می‌شود؛ زیرا سرشار از نیرو، انگیزه و امید و پوشیده از تلاش و مجاهدت مستمر علمی و عملی است و سرمایه تجدید ناپذیر عمر انسان محسوب می‌شود و باید با الهام از نورانیت بزرگانی که این راه دشوار را طی کرده و روشن کرده اند پشت سر گذاشت و آماده مدیریت دین و دنیای مردم شد؛ کما اینکه فرمود: «الإمامة زمام الدین و نظام المسلمین»

_حفظ محتوای دروس بجای مانده از سلف صالح و تدوین فنی آن با نظر محققان برجسته حوزه های علمیه و متناسب سازی با فرصت‌های محدود عمر در دوره معاصر.

_تدوین کتابهای درسی در زمینه عوامل تحقق انقلاب اسلامی و مبانی ولایت فقیه و پیشرفت‌های حاصل از آن و پاسخگویی به شبهات مطروحه برای پایه های سطح عالی.

_مهاجرت به شهرها و روستاها و حضور در میان مردم به عنوان سنت انبیاء بزرگ در ترویج و تبلیغ معارف اسلامی: «ما ارسلنا من رسول الا بلسان قومه لیبیّن لهم فیضلّ الله من یشاء و یهدی من یشاء و هو العزیز الحکیم» (ابراهیم:۴) هیچ پیامبری را به رسالت نفرستادیم مگر به زبان قومش تا بیان کند پیام حق را برای مردم؛ در نتیجه خدا هر کس را بخواهد گمراه و هر که را بخواهد هدایت می‌کند.

پس حضور و ارتباط مستمر با مردم و هم‌زبانی و قدرت تبیین احکام و معارف، مطالبه این کریمه از رواد علوم دینی است. خداوند همه ما را در مسیر طلبگی و جلب رضایت ولی نعمتمان حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف موفق بدارد.

انتهای پیام/