غفلت از اندیشه‌های امام خمینی(ره)، حوزه‌های علمیه را از مسیر تمدن‌سازی دور می‌کند

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابوالفضل طباطبایی اشکذری، مدیر مؤسسه علمی فرهنگی جبل الصبر در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، در خصوص اهمیت پیام امام(ره) در سوم اسفند ۱۳۶۷ اظهار داشت: این پیام که از آن با عنوان «منشور روحانیت» یاد می‌شود، به‌وضوح جایگاه، وظایف و مسئولیت‌های روحانیت و حوزه‌های علمیه را در جامعه اسلامی ترسیم کرده است.

وی اضافه کرد: پیام امام(ره)، صرفا یک دستورالعمل ساده نیست، بلکه سند بالادستی حوزه‌های علمی و عملی جامعه روحانیون است. این پیام، خطاب به خواص دینی، مدرسان، طلاب، مراجع بزرگوار و رهبران دینی تنظیم ‌شده و مسئولیت خطیری را به آنان یادآوری می‌کند؛ چراکه این افراد، متولیان اصلی صلاح و اصلاح جامعه‌اند.

مدیر مؤسسه علمی فرهنگی جبل الصبر ادامه داد: بدون در نظر گرفتن محتوای این نامه، صرفا خطاب پیام، که به رهبران دینی و مصلحان جامعه است، بیانگر اهمیت فوق‌العاده آن است. از سوی دیگر، محتوای این پیام، روحانیت را هم از جنبه‌ای ارزشی و الهی به تصویر می‌کشد و هم به بیان خطرات و آسیب‌هایی می‌پردازد که روحانیت و حوزه‌های علمیه از آن مستثنا نیستند. همین دو بُعد، نشان‌دهنده جامعیت و عمق درخشان این پیام است.

اهمیت منشور روحانیت در چهارچوب اخلاقی، سیاسی و اجتماعی جامعه اسلامی

مدیر موسسه علمی فرهنگی جبل‌الصبر با تاکید بر اینکه منشور روحانیت سند بالادستی حوزه‌های علمیه محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: این پیام بی‌نظیر امام(ره)، چارچوبی است که طلاب، استادان، علما و روحانیون، همه باید به آن پایبند باشند و آن را برای هدایت مسیر خود مطالعه و اجرا کنند. این سند، در سه بُعد اخلاقی، سیاسی و اجتماعی، رهنمودهای اصولی و عمیقی ارائه داده که امروز، بیش از هر زمان دیگری، حوزه‌های علمیه به آن نیازمندند.

وی تاکید کرد: منشور روحانیت نمی‌تواند صرفا یک پیام برای زمان صدورش باشد. این پیام باید به‌عنوان‌ جهاد تبیین، چراغ راه آینده نظام اسلامی و روحانیون نگه داشته شود. امام در این پیام، به انحرافات، آسیب‌ها و آفت‌های موجود در روحانیت و جامعه هشدار داده و تاکید کرده‌اند که نباید در برخورد با انحرافات، ساده‌انگارانه یا سهل‌انگارانه عمل شود. تطهیر انحرافات، خطایی نابخشودنی است و روحانیت باید در مقابله با آن، از زبان گویای حقیقت و عمل انقلابی بهره بگیرد.

هشدارهای امام؛ راهی برای صیانت جامعه از انحرافات تاریخی

حجت‌الاسلام والمسلمین طباطبایی اشکذری با اشاره به بخش هشداردهنده پیام امام درباره خطر انحراف و سوءاستفاده از دین، بیان کرد: جمله‌هایی از منشور روحانیت هست که نباید آن را صرفا به زمان صدورش محدود کنیم. امام در این پیام درباره انحرافاتی سخن گفته‌اند که ریشه در تاریخ بشریت دارد و تا ابد نیز باقی خواهند ماند. سخنان ایشان را باید در هر زمان و عصری بازخوانی کرد. این پیام امام با کسانی که در طول تاریخ موجب انحراف و تحریف دین شدند و خون به دل امام زمان کردند، سازگار نیست. همان افرادی که امام، با نام بردن از آنان یا هشدار نسبت به رویکردهایشان، نشان دادند که اهتمام ایشان نسبت به تطهیر جامعه از هرگونه انحراف، امری حیاتی است. این هشدارها نه‌فقط برای زمان ایشان بلکه برای امروز، فردا و همه ادوار جامعه اسلامی است.

وی افزود: منشور روحانیت نشان می‌دهد که روحانیت نباید منفعل باشد. نباید در برخورد با تحریف‌ها و انحراف‌هایی که جامعه دینی و افکار مردم را آلوده می‌کند، کوتاه بیاید. این انحرافات، چه از خارج و چه از درون جامعه دینی باشد، وظیفه‌ای را برای روحانیت ترسیم می‌کند که همان جهاد تبیین است. این جهاد، تنها با بازخوانی، صیانت، و گسترش مطالعه و پژوهش درباره منشور روحانیت امکان‌پذیر است.

مطالعه مداوم منشور روحانیت؛ یک وظیفه الزامی برای حوزه‌های علمیه

مدیر موسسه علمی فرهنگی جبل‌الصبر با دعوت طلاب، مدرسان و بزرگان حوزه علمیه به مطالعه مداوم منشور روحانیت تاکید کرد: و افزود: من شخصا از طلاب، سروران و بزرگان حوزه علمیه درخواست می‌کنم که به مطالعه دوباره این پیام بپردازند. این پیام، نه‌تنها برای زمان صدورش، بلکه برای همه ادوار و شرایط راهنماست. پیشنهاد می‌کنم که هر یک از ما، حداقل سالی یک بار، این منشور را بخوانیم و درس‌های آن را مرور کنیم، برگزاری همایش‌ها، نوشتن پایان‌نامه‌ها، تحقیق‌های علمی و استخراج موضوعات مرتبط از منشور روحانیت، از بهترین راهکارها برای صیانت و گسترش مفاهیم آن است.

امام خمینی(ره)؛ تنها اسوه جاودان حوزه‌های علمیه

وی با اشاره به جایگاه بی‌بدیل امام خمینی(ره) در تاریخ حوزه‌های علمیه، بیان کرد: حوزه‌های علمیه، نمی‌توانند بدون رجوع به آثار و اندیشه‌های امام(ره) مسیر تمدن نوین اسلامی را ادامه دهند. در میان عالمان و مجتهدان، امام خمینی(ره)، به‌عنوان اسوه‌ای ماندگار در حوزه‌های علمیه، جایگاهی منحصر به فرد دارد. ایشان در بسیاری از عرصه‌ها، تنها الگوی موجود به شمار می‌روند. در این میان، خلف صالح ایشان، مقام معظم رهبری، نیز این مسیر را ادامه داده و به‌خوبی آموزه‌های امام را تبیین کرده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین طباطبایی اشکذری همچنین نسبت به دو اشتباه رایج در قبال امام، هشدار داد: گاه حوزه‌های علمیه نسبت به امام، دچار غفلت می‌شوند و یاد امام و درس‌های ایشان را از حوزه‌های پژوهشی و علمی حذف می‌کنند. گاه نیز تنها به اظهار توجهی سطحی می‌پردازند، اما در عمل تغافل پیشه می‌کنند و با این سبک، اصل مفاهیم را کم‌رنگ می‌سازند. غفلت و تغافل نسبت به اندیشه امام در شرایط کنونی، خطایی نابخشودنی است.

وی تاکید کرد: نام و یاد امام و افکار و اندیشه‌های ایشان باید در تمام ساحت‌های فقه، اصول، فلسفه، سیاست داخلی و سیاست خارجی زنده باشد. این زنده بودن به معنی تقلید ساده‌انگارانه نیست، بلکه باید در محیط‌های تخصصی علمی مورد بازخوانی و بحث و بررسی قرار گیرد. امامی که در سخنان مقام معظم رهبری، عظمت ایشان همواره یادآوری می‌شود، نباید از نگاه ما حوزه‌های علمیه دور بماند.

حجت‌الاسلام والمسلمین طباطبایی اشکذری با اشاره به اهمیت زنده نگه‌داشتن اندیشه‌های امام(ره) گفت: زنده بودن نام امام، به معنای توانایی ما در زندگی کردن با افکار و اندیشه‌های ایشان است. امامی که شهدا را زنده می‌دانست، ما را نیز دعوت کرد که با شهدا و راه آن‌ها زندگی کنیم. اگر روزی بیاید که نام و افکار امام، از زندگی ما حذف شود، آن روز، آغاز سقوط ما خواهد بود.

وی اظهار داشت: در این عصر ما باید با اندیشه‌های امام زندگی کنیم، چه در فقه، چه در اصول اخلاقی و حتی در سیاست‌گذاری‌های داخلی و خارجی. اگر این اندیشه‌ها زنده نباشند، حوزه‌های علمیه نیز از مسیر تمدن‌سازی فاصله می‌گیرند