به گزارش خبرگزاری حوزه، پخش سریال «مرهم» در ماه مبارک رمضان امسال از شبکه دوم سیما نشان داده که به تصویر کشیدن زوایای مختلف زندگی طلاب و روحانیون و خانواده های آنان هنوز هم می تواند برای مخاطب عام تلویزیون، جذابیت هایی به اندازه یک سریال ۳۰ قسمتی داشته باشد. البته مسلم است که این کار همچنان دارای حساسیت ها و به تبع آن درگیر شدن مصلحت هایی باشد اما نفس کار ارزشمند و بلکه لازم است.
از «زیر نور ماه» یا سریال «مرهم»
میثم شهردمی، کارشناس و منتقد سینما ابراز داشت: از سال های گذشته چه در حوزه تولید فیلم و چه در رابطه با ساخت سریال، آثاری ساخته شده با محوریت نشان دادن بخش هایی از سبک زندگی روحانیون و خانواده های آن ها که به طور خاص در دهه هفتاد می توان به فیلم سینمایی «زیر نور ماه» به کارگردانی سید رضا میرکریمی اشاره کرد.
وی افزود: در بحث سینما البته تولید آثاری همچون طلا و مس، گهوارهای برای مادر، مارمولک، کیمیا و خاک، رسوایی، فرشتهها با هم میآیند و ... که بازیگران شاخص و توانمندی نیز در آن ها به ایفای نقش می پرداختند، نشان داد که همچنان این سوژه جذابیت های زیادی دارد، منتهای مراتب مهم در این میان نوع پرداختن به این سوژه ها و زاویه دید سازندگان است.
نقطه قابل اتکایی به نام سریال«پرده نشین»
وی همچنین یادآور شد: در تلویزیون نیز ماه صفر در سال ۱۳۹۳ سریال «پرده نشین» به روی آنتن رفت که کارگردانی آن را بهروز شعیبی برعهده داشت که خودش پیشتر بازیگر فیلم معروف «طلا و مس» بود. در این سریال انصافاً آقای فرهاد آئیش به عنوان بازیگر مطرح و شناخته شده سینما و تلویزیون، نقش آفرینی بسیار خوبی از خود به عنوان یک روحانی فاضل و استاد حوزه داشت که همچنان این مساله در ذهن و نگاه مخاطبان جدی تلویزیون به عنوان یک اثر شاخص، ماندگار بوده است.
شهردمی گفت: در قیاس با سریال ماه رمضانی امسال تلویزیون یعنی سریال «مرهم»، انصافاً سریال «پرده نشین» کار بهتر و کیفی تری بود به خصوص در بحث بازی ها، منتهای مراتب روی سخن اینجاست که باید آثار بهتر و بیشتری با موضوع سبک زندگی روحانیون و به تبع آن نگاه به مسایل و زوایای مختلف زندگی خانواده های روحانی ساخته شود تا در قالب فرم جذاب بتوان پیام موردنظر را به درستی به مخاطب القا کرد.
نوع روایت سریال«مرهم» از سبک زندگی روحانیون و خانواده هایشان
توضیح بیشتر درباره سریال اخیر شبکه دوم سیما آن که به طور نسبی در جذب مخاطب موفق بود و البته توفیق آن به اندازه پایتخت و حتی سریال ذهن زیبا نبود. این سریال به کارگردانی محمدرضا آهنج در واقع یک ملودرام اجتماعی بود که به زندگی همسران روحانیون و چالشهای آنان در جامعه می پرداخت و می کوشید که در یک فضای دراماتیک، تصویری واقعگرایانه از زنانی ارائه دهد که در غیاب همسرانشان بار مسئولیت خانواده را بر دوش دارند.
انتظارات سنتی جامعه از خانواده روحانیون در کنار اقتضائات دنیای جدید باعث شکل گیری تحولاتی بر بستر قصه بود، به این حال این زنان در نبود همسرانشان با مشکلاتی همچون تنهایی، قضاوت اجتماعی، و فشارهای اقتصادی مواجه می شدند و رویکرد و نوع کنشگری شان برای مقابله با این مسایل باعث می شد که درام قصه به پیش برود.
ارزش های سنتی و جامعه رو به گذار
به تعبیر مصطفی گودرزی، مستندساز و پژوهشگر حوزه سینما و تلویزیون، از جمله محورهای مهم سریال مرهم، تضاد ارزشهای سنتی با برخی مسایل اجتماعی ناشی از تحولات و تغییرات است. به هر حال جامعه ایران در حال گذار از سنت به مدرنیته است و این تغییرات در خانوادههای مذهبی نیز تأثیر نسبی خود را بر جای گذاشته است. حضور شخصیت منیژه، که نگاهی متفاوت از گذشته دارد، نمادی از این تضاد است. از سوی دیگر نشان دادن زندگی ساده و قانعانه برخی روحانیون با زندگی لاکچری برخی افراد که از عنوان های مذهبی و مورد احترام مردم به نحوی سوء استفاده کرده و به ثروت و قدرت دست یافته اند نیز از دیگر جذابیت های این قبیل سریال هاست که باید بیش از پیش به تحلیل زوایای آن پرداخت.
وی ادامه داد: سازندگان این سریال به سهم و وُسع خود کوشیده اند تا زمینهای به منظور گفتوگوهای بیشتر درباره نقش زنان در جامعه مذهبی، تغییرات فرهنگی در خانوادههای روحانی و نیز ناظر به مشکلات و چالشهای اجتماعی آنان باشد فراهم کند و هر چند ممکن است در برخی قسمت ها، دچار کلیشهپردازی یا سطحینگری شده باشد، اما تلاش صورت گرفته به منظور بازنمایی واقعیتهای موجود قابلتوجه است و می توان به بهانه پخش این قبیل سریال ها، بحث های مهمی در بین اندیشمندان و متفکران علوم انسانی اعم از حوزویان و یا دانشگاهیان شکل بگیرد.
بازنمایی مشکلات زندگی و روایت باورپذیر
گودرزی همچنین خاطرنشان کرد: به هر صورت نباید از نظر دور داشت که زندگی روحانیون و خانوادههایشان همچون هر قشر دیگری از جامعه، توأم با مسایل و چالشهایی است و از این منظر باید گفت که سریال مرهم خواسته نشان دهد که چگونه مسائل اجتماعی و فرهنگی بر زندگی طلاب و روحانیون و خانواده های آن ها در منطقه پردیسان قم تأثیر میگذارد و بالاخره این که آنها چگونه با این چالشها همچون مشکلات و فشارهای اقتصادی، انتظارات جامعه، مسائل مربوط به تبلیغ دین و نیز توع تأثیرگذاری کسوت روحانیت بر زندگی خانوادگی مواجه شده و رفتار می کنند.
وی افزود: با این حال به اعتقاد بنده، سریالی همچون پرده نشین، بهتر از سریال مرهم و حتی فیلم های سینمایی همچون زیرنورماه و طلا و مس توانسته به تبیین واقعیت های زندگی روحانیون نزدیک شود. به عبارت دیگر و برخلاف بسیاری از فیلمها و سریالها که افراد درون آن یا اصلا واقعیت بیرونی ندارند و یا اگر دارند بسیار تصنعی و غیرطبیعی به تصویر کشیده می شوند، در این سریال نقشها آنقدر به واقعیت نزدیک است که حتی بسیاری از طلاب و روحانیون بعد از تماشای پرده نشین نسبت به رویکرد واقعی به زندگی طلبه ها سخن گفته و از این بابت از سازندگان سریال تقدیر و تشکر کردند.
تلاش برای به تصویر کشیدن زیبایی های سبک زندگی اسلامی
گودرزی همچنین گفت: نکته حائز اهمیت راجع به سریال پرده نشین که تا حدی در سریال مرهم نیز مورد توجه قرار گرفته بود، بحث نشان دادن سبک زندگی اسلامی به روشی زیبا و البته غیرکلیشه ای است. این که در طول سریال، مخاطب، مجموعهای بسیار ارزشمند از آداب، رسوم، رفتارها، معاشرتها، ارتباطها و حتی جزئیاتی همچون نحوه رعایت حریم محرم و نامحرم، احترام به پدر و مادر، احترام به استاد، نحوه محبت ورزیدن به کودک، نوع رفتار با همسر، روش سخن گفتن با افراد دچار آسیب های اجتماعی و فرهنگی و ... را نظارهگر است که پیشتر در سریال های تلویزیونی و یا فیلم های سینمایی آن ها را ندیده یا کمتر به تماشایش نشسته بود.
نظر شما