به گزارش خبرگزاری حوزه، میراث فرهنگی رضوی نقش مهمی در شکل‌گیری هنر ایرانی ایفا کرده است. از ادبیات و موسیقی گرفته تا نقاشی و آثار نمایشی، مفاهیم رضوی همواره در هنرهای مختلف تجلی یافته‌اند. حوزه نیوز پیرامون این موضوع با بابک خواجه پاشا کارگردان سینما گفت‌وگویی انجام شده که در ادامه با آن همراه می‌شویم.
جایگاه هنر رضوی در هنر این سرزمین تا چه حد جاری و ساری است؟
هنر ایرانی همواره با مفاهیم عمیق مذهبی و فرهنگی گره خورده است و میراث رضوی یکی از مهمترین ارکان این ارتباط است. امام رضا (ع) نه تنها در سیره و رفتار خود الگوهای تربیتی و انسانی متعددی ارائه داده، بلکه در هنرهای مختلفی چون شعر، موسیقی و نقاشی نیز جایگاهی ویژه دارد. اما در تولید آثار نمایشی مرتبط با شخصیت‌های مذهبی، همچنان چالش‌هایی چون نداشتن قصه‌پردازی مناسب و عدم تطابق زبان هنری با نیازهای نسل امروز وجود دارد. در این مصاحبه، هنرمند برجسته‌ای از این چالش‌ها سخن گفته و راهکارهایی برای حفظ اصالت مفاهیم رضوی در هنر معاصر ارائه کرده است.
میراث فرهنگی رضوی در هنر ایرانی چه جایگاهی دارد و چگونه در شاخه‌های مختلف هنری مانند شعر، موسیقی و نقاشی تجلی یافته است؟
میراث رضوی در هنر ایرانی به شدت نهادینه شده است. در ادبیات کلاسیک، اشعار زیادی در وصف امام رضا (ع) سروده شده است. در موسیقی سنتی، به‌ویژه در موسیقی خراسانی، مانند دوتار، نمونه‌هایی داریم که ریشه در این فرهنگ دارند. در نقاشی نیز آثار بزرگی مانند کارهای استاد فرشچیان داریم که به مفاهیم رضوی پرداخته‌اند. این فرهنگ به‌طور عمیق در لایه‌های هنری ما تنیده شده و جزئی از هویت فرهنگی‌مان شده است.
در تولید آثار نمایشی، چه آسیب‌هایی در پرداختن به شخصیت‌های مذهبی وجود دارد؟
یکی از آسیب‌های جدی در این حوزه، نداشتن قصه‌پردازی درست است. گاهی به جای اینکه مضمون در بستر یک داستان جذاب و ساختارمند منتقل شود، با شعار و نصیحت مستقیم روبه‌رو می‌شویم. نسل امروز بسیار آگاه است و اگر قصه جذاب باشد و به‌خوبی ساخته شده باشد، پیام به‌طور طبیعی به مخاطب منتقل می‌شود. اما اگر داستان ضعیف باشد و تنها پیام اهمیت داشته باشد، مخاطب آن را پس خواهد زد و اثر هنری شکست می‌خورد.
با توجه به سیره امام رضا (ع)، چه ژانرهایی برای روایت زندگی ایشان مناسب می‌دانید؟
برای روایت سیره امام رضا (ع)، می‌توان از ژانرهای مختلفی بهره برد، از مستند و تاریخی گرفته تا ملودرام و آثار کودک و نوجوان. سیره امام رضا (ع) پر از لحظات آموزنده‌ای است که می‌تواند برای کودکان به‌صورت داستانی روایت شود یا در قالب‌های احساسی‌تر درام اجتماعی نمایش داده شود. برخورد ایشان با جوانان، فقرا، افراد رنگین‌پوست، کودکان و حتی علما پر از درس‌های تربیتی است که در ژانرهای متنوع می‌توان به آن‌ها پرداخته و بیان کرد.
آیا می‌توان مفاهیم رضوی را با نیازهای نسل امروز تطبیق داد؟
بله، باید زبان امروزی را پیدا کنیم. نسل جدید با مفاهیم انسانی مانند رأفت، صبر، آزادگی و مهربانی ارتباط عمیق‌تری برقرار می‌کند، اگر این مفاهیم به درستی و در قالب‌های جذاب و مدرن ارائه شوند. هنرمندان باید این مفاهیم را به‌طور هوشمندانه و با زبانی که نسل امروز قادر به درک و ارتباط با آن باشد، بیان کنند. این همان همسان‌سازی محتوا با زبان و نیازهای روز است که باید در نظر گرفته شود.
آیا می‌توان الگوهای اخلاقی سیره رضوی را با شخصیت‌های ملی و اسطوره‌ای ایران مقایسه و در تولید آثار فرهنگی استفاده کرد؟
بله، در فرهنگ ایرانی ما الگوهای متعددی داریم؛ از شخصیت‌های مذهبی چون امام حسین (ع) و امام رضا (ع) گرفته تا قهرمانان ملی مانند ستارخان و باقرخان، و حتی شخصیت‌های اسطوره‌ای مانند رستم و سهراب. این شخصیت‌ها ظرفیت‌های بسیار بالایی دارند که می‌توانند پایه‌گذار آثار نمایشی و فرهنگی باشند. مفاهیمی مانند آزادگی، صبر، رأفت و مقاومت می‌توانند در هسته مرکزی بسیاری از آثار فرهنگی و اجتماعی امروز قرار گیرند.
اگر بخواهید جمع‌بندی کنید و پیام به اهالی هنر و فرهنگ بدهید، چه چیزی خواهید گفت؟
پیام من به هنرمندان این است که باید زبان امروزی برای بیان مفاهیم اصیل پیدا کنند. باید توانایی این را داشته باشیم که مفاهیمی مانند رأفت، همدلی، مهربانی، آزادگی و مقاومت را با زبان درست و هنرمندانه به نسل جدید منتقل کنیم. جامعه امروز نیاز به اخلاق، الگو و هنر دارد. هنر می‌تواند بهترین ابزار برای انتقال این مفاهیم باشد و اگر هنرمندان بتوانند آثار اثرگذار خلق کنند، قطعاً می‌توانند در ساختن فرهنگ جامعه نقش مؤثری داشته باشند. امیدوارم روزی برسد که جامعه ما از نظر فرهنگی هر روز بهتر از دیروز باشد.
انتهای پیام
نظر شما