به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، حجتالاسلام محمدرضا مختاری عضو حلقه اجتهادی فقه الاجتماع مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد(علیهمالسلام) در نشست تخصصی «بررسی نظریات فقه الاجتماع امام خمینی(ره)» که روز دوشنبه ۱۲ خردادماه در مدرسه عالی فقاهت حرم مطهر رضوی برگزار شد، به تبیین رسالت اجتماعی فقه در منظومه فکری امام خمینی(ره) پرداخت.
حجت الاسلام مختاری بر ضرورت بازخوانی اندیشه اجتماعی امام خمینی(ره) تأکید کرد و اظهار داشت: اگر بخواهیم به تحلیل رسالت فقه از منظر امام خمینی(ره) بپردازیم، ابتدا باید زمینههای اجتماعی، سیاسی و معرفتی شکلگیری این اندیشه را بررسی کنیم.
وی افزود: شناخت فضای تاریخی، علمی و سیاسی که امام خمینی(ره) در آن رشد یافتند، برای فهم جایگاه فقه در منظومه فکری ایشان ضروری است.
وی ادامه داد: امام خمینی(ره) در فضای عشایری به دنیا آمدند و از آغازین سالهای زندگی، در کنار پدر و بزرگان خانواده، در مبارزات سیاسی و اجتماعی حضور داشتند، ایشان علاوه بر فعالیتهای حوزوی و علمی، مطالعات متنوعی در حوزههای مختلف از جمله تاریخ ایران، بهویژه تاریخ مشروطه، داشتهاند.
وی اضافه کرد: این مطالعات در کنار تجربه زیست در دو حوزه علمی بزرگ قم و نجف، نقش مهمی در تکوین اندیشه اجتماعی ایشان ایفا کرده است.
عضو حلقه اجتهادی فقه الاجتماع مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد(ع) با دستهبندی مبادی اندیشه اجتماعی امام خمینی(ره) به سه شاخه اساسی شامل «فضای زیستی و اجتماعی»، «مطالعات نظری» و «اعتقادات بنیادین» اشاره کرد و یادآور شد: چهار رکن اساسی در اندیشه اجتماعی امام خمینی (ره) خداباوری، خودباوری، اسلامباوری و مردمباوری است.
وی تصریح کرد: خداباوری به عنوان اصل توحیدی، نگاهی فراگیر در تمام عرصههای علمی و اجتماعی امام خمینی(ره) دارد، اسلامباوری بدین معناست که تنها مسیر رسیدن به کمال دنیوی و اخروی، از مجرای اسلام میگذرد.
حجت الاسلام مختاری با بیان اینکه فقهباوری نیز در بستر اسلامباوری تعریف میشود، ابراز کرد: مردمباوری که معتقد است تنها با اتکا به مردم میتوان جامعه را ساخت و احکام دین را پیادهسازی کرد.
حجتالاسلام مختاری، با بیان اینکه «فقهباوری» نیز در بستر «اسلامباوری» معنا مییابد، اظهار کرد: در نهایت، «مردمباوری» بر این اصل استوار است که تنها با اتکا به مردم میتوان جامعه را ساخت و احکام دین را در آن پیادهسازی کرد.
عضو حلقه اجتهادی فقه الاجتماع مدرسه عالی فقاهت با تأکید بر نگاه متفاوت امام خمینی(ره) به مسائل اجتماعی، بیان کرد: دغدغه اصلی امام خمینی (ره) نه تنها اجرای احکام و رفع ظلم، بلکه بازگرداندن اعتماد به نفس به امت اسلامی بود، ایشان رنج میبردند از اینکه مسلمانان خود را ناتوان میپندارند و باور کردهاند که تنها با تقلید از غرب میتوان پیشرفت کرد.
وی ادامه داد: یکی از مهمترین سیاستهایی که امام خمینی (ره) برای تحقق انقلاب اسلامی بهکار بردند، القای این باور به مردم بود که «میتوانند». به تعبیر دیگر، مردم وقتی دریافتند که قادر به ایجاد تغییر هستند، انقلاب کردند.
حجتالاسلام مختاری به تبیین سه ضلع اساسی فقه در نگاه امام خمینی(ره) اشاره کرد و افزود: مبانی فقه، روششناسی فقه و رسالت فقه است.
وی با اشاره به مبانی فقهی امام خمینی(ره) تصریح کرد: فقه امام خمینی(ره) بر «توحید اجتماعی» استوار است، توحیدی که نه صرفاً یک اصل فردی یا عبادی باشد، بلکه نیروی محرکهای برای پویایی و تحول جامعه است، لذا همین نگاه اجتماعی به توحید، فقه امام را به فقهی محرک، پویا و انقلابی تبدیل کرده است.
وی تأکید کرد: مبنای دیگر فقه امام خمینی(ره)، حکمت صدرایی است، ایشان با بهرهگیری از اصول اساسی حکمت متعالیه همچون فطرت، عقل و حرکت جوهری، فقهی را بنیان نهادند که نهتنها به مسائل فردی، بلکه به مسائل اجتماعی، تمدنی و حکمرانی نیز میپردازد.
حجتالاسلام مختاری، روششناسی فقه امام خمینی(ره) را نیز برخاسته از همین اندیشه اجتماعی دانست و گفت: در روششناسی امام خمینی(ره)، مفاهیمی چون خطابات قانونی، سیره عقلایی و فقه جواهری نقش محوری دارند.
وی خاطرنشان کرد: امامخمینی(ره) با دید اجتماعی به فقه مینگرند و به همین جهت، نظریاتی همچون «خطابات قانونی» را مطرح میکنند که ناظر به جامعه، قانونگذاری و مخاطب عمومی است.
وی ابراز کرد: فقه جواهری که پایه و اساس سنتی فقه امام خمینی(ره) است، در نگاه ایشان پویا، منعطف و مبتنی بر ثابتات و متغیرات زمان است؛ یعنی بدون خروج از اصول فقهی به اقتضائات روز نیز پاسخ میدهد.
رسالت فقه از منظر امام خمینی(ره)
عضو حلقه اجتهادی فقه الاجتماع مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد(ع) به تبیین رسالت فقه از منظر امام خمینی(ره) پرداخت و بیان کرد: رسالت فقه در نگاه امام خمینی(ره) محدود به هدایت فرد به سوی سعادت اخروی نیست.
وی سه کارکرد اساسی برای فقه تعریف کرد و یادآور شد: هدایت فردی به سوی سعادت دنیوی و اخروی، ساخت جامعه بر اساس ارزشهای الهی، تحقق حکومت اسلامی و تمدنسازی دینی است.
وی تأکید کرد: امام خمینی(ره) فقه را به مثابه ابزاری برای اداره جامعه و شکلدهی تمدن اسلامی میدیدند، از نگاه ایشان، فقه فقط برای «حل مسأله» نیست، بلکه برای هدایت اجتماعی، برنامهریزی حکومتی و نهادسازی تمدنی نیز نقش ایفا میکند.
حجتالاسلام مختاری یادآور شد: امام خمینی(ره)، فقه را نه صرفاً دانشی فردی، بلکه نهادی اجتماعی، تمدنی و سیاسی میدانست، نهادی که رسالت آن فراتر از تنظیم مناسبات عبادی و فردی است و تا عرصه ساخت تمدن نوین اسلامی امتداد مییابد.
انتهای پیام. /
نظر شما