نگاهی به تورات و قرآن؛ چه کسی باعث گناه نخستین شد؟

برای بررسی دقیق این مطلب خوب است که به آیات قرآن نگاهی بیندازیم که آیا در بحث خلقت بیشتر خطاب ها زنان هستند یا مردان؟

آیا در بحث هبوط از بهشت مقصر حوا بوده است؟ آیا در بیان مشکلات ابتدای خلقت همیشه پای یک زن در میان بوده است؟ آیا فقط مردان می توانند به مراتب بالای معنویت دست پیدا کنند و زنان این توانایی را ندارند؟

اگر به آیات قرآن در خصوص خلقت اولیه که خداوند انسان را «مِّن تُرَابࣲ» آفرید و به ابلیس گفت سجده کن نگاه کنیم: «یَا آدَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَزَوْجُکَ الْجَنَّةَ وَکُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَیْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَکُونَا مِنَ الظَّالِمِینَ، فَأَزَلَّهُمَا الشَّیْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا کَانَا فِیهِ؛ ای آدم! تو و همسرت در این بهشت سکونت گیرید و از هر جای آنکه خواستید فراوان و گوارا بخورید، و به این درخت نزدیک نشوید که [اگر نزدیک شوید] از ستمکاران خواهید شد. پس شیطان، هر دو را از [طریق] آن درخت لغزانید و آنان را از آنچه در آن بودند [چه مقام و مرتبه معنوی، و چه منزلت و جایگاه ظاهری] بیرون کرد.»

این آیات نشان می دهد که همه خطاب ها مثنی است و خطاب ها در هم در صعودها و سقوط ها به هر دو جنس است.

خداوند در برخی موارد حضرت آدم را به تنهایی مورد خطاب قرار می دهد که بر عهده او به عنوان پیامبر خدا تکلیفی نسبت به حضرت حوا به عنوان امت او قرار داده است.

در این آیه خداوند از کلمه ٱسۡکُنۡ به معنی «سکنی گزیدن» استفاده کرده است نه سکونت. با استفاده از کلمه «ٱسۡکُنۡ» خداوند به یکی از ضروری ترین نیازهای آدم که نیاز به سرپناه است اشاره دارد، سرپناهی که محل آرامش است.

خداوند از سکنی استفاده می‌کند نه از سکونت و این وظیفه را بر عهده آدم می‌گذارد و مخاطب خود را در این آیه آدم قرار می دهد.

این نشان می دهد تدارک سرپناه وظیفه مردان است و بعد می‌فرماید: آدم و حوا در کجا سکنی گزیدند در «ٱلۡجَنَّةَ». سوالی که اینجا مطرح می شود این است که آیا این «ٱلۡجَنَّةَ» بهشت اخروی بود؟

امام صادق (ع) در تفسیر نورالثقلین می فرمایند که این بهشت، بهشت اخروی نبود؛ زیرا بهشت اخروی را «بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ» به عمل می دهند. آدم و حوا به عنوان اولین مخلوقات هنوز عملی انجام نداده بودند که مستحق بهشت باشند.

خداوند در قرآن می‌فرماید: بهشت اخروی زمانی محقق می شود که «إِذَا ٱلشَّمۡسُ کُوِّرَتۡ» و «إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا» رخ دهد. یعنی باید قیامت شود تا بهشت اخروی برای کسانی که استحقاق آن را دارند محقق شود. پس این بهشت اخروی نبوده است. البته در بعضی تفاسیر گفته می شود که منظور بهشت برزخی بوده است که ادله کافی برای اثبات این ادعا نیز موجود نیست.

در اینجا این سوال پیش می آید که خداوند که انسان را این قدر عزیز کرده بود و در نعمت و آرامش قرار داده بود. پس چرا شیطان را خلق کرد و به او اجازه داد تا آنها را وسوسه کند؟

در پایان باید گفت که بنا برآیات قرآن، خداوند هر جا که مطلبی را مطرح می کند هر دو جنس، زن و مرد با هم مورد خطاب قرار می دهد و آنجا که آدم را مورد خطاب قرار داده از زوج او نیز کنار او نام برده است مگر آنجایی که یک وظیفه بر دوش آدم می‌گذارد؛ در سایر افعال، ضمیر به صورت مثنی استفاده شده است و چه در خوبی‌ها و رشدها و چه در بدی ها هر دو نفر باهم هستند.