به گزارش خبرگزاری حوزه، آقای حسن عبدیپور، عضو گروه تفسیر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن در یادداشتی با موضوع «مبانی فقهی-سیاسی مواجهه با تهدید علیه مرجعیت شیعه» به بررسی فتوای حضرت آیتالله مکارم شیرازی پرداخت و نوشت:
نظام مرجعیت شیعه، به عنوان ریشهدارترین ساختار رهبری دینی و اجتماعی در جهان اسلام، جایگاهی بیهمتا و نقشی محور در انسجام هویتی، وحدت امت و صیانت از شریعت محمدی (ص) داشته است.
مرجعیت، نه تنها در فتوا و تعلیم فقه و تفسیر و حفظ معارف اصیل اسلامی، بلکه بهویژه در مواقع تهاجم، بحران و تهدیدات خارجی، مهمترین نقطه اتکای ملتهای مسلمان و قطب الهامبخش مقاومت و پایداری بوده است.
در اندیشه سیاسی شیعه، مرجعیت و رهبری دینی فراتر از یک منصب فردی یا علمی، نماد هویت دینی، استقلال اجتماعی و اقتدار معنوی امت تلقی میشود. تعرض به جایگاه مرجعیت در واقع تعرض به هویت، استقلال و کیان دین و امت است. این حقیقت، مستظهر به منابع قرآنی، سنت نبوی و سیره اهلبیت(ع)، در مبانی فقه سیاسی شیعه به صراحت استحکام یافته است.
قرآن کریم میفرماید:
﴿إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِینَ یُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَیَسْعَوْنَ فِی الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ یُقَتَّلُوا أَوْ یُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَیْدِیهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ یُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ…﴾ (مائده، ۳۳)
«همانا جزای کسانی که با خدا و پیامبر او میجنگند و در زمین به فساد میکوشند، فقط این است که کشته شوند یا به دار آویخته شوند یا دستها و پاهایشان به صورت مخالف یکدیگر بریده شود یا از زمین تبعید گردند…»
در سایه این مبنا، تهدید و تعرض به مرجعیت دینی، محاربه با دین و جامعه اسلامی است و مقابله و صیانت از آن، هم تکلیف شرعی و هم وظیفه راهبردی امت اسلامی به شمار میرود. این رویکرد، کارویژه هویتی و امنیتی مرجعیت را در برابر چالشهای نوظهور جهانی بهویژه در قبال دولتهای استکباری و رژیم صهیونیستی پررنگتر مینماید.
بازخوانی فتوای آیتالله العظمی مکارم شیرازی
در پی تکرار تهـدیدات خصمانه رئیسجمهور وقت ایالات متحده آمریکا و سران رژیم غاصب صهیونیستی نسبت به مقام شامخ رهبر معظم انقلاب اسلامی و شماری از مراجع عالیقدر شیعه، گروهی از مؤمنان و متدینین، با ارسال استفتائی دقیق از حضرت آیتالله العظمی مکارم شیرازی (مدظلهالعالی) در خصوص تبیین حکم شرعی اینگونه اقدامات و وظیفه خطیر مسلمانان جهان در قبال چنین رویدادهایی کسب تکلیف نمودند.
متن استفتاء:
«با عنایت به تشدید تهدیدهای مکرر و بیپرده قدرتهای استکباری و رژیم صهیونیستی علیه جایگاه رفیع مرجعیت و رهبری اسلامی که ستون فقرات هویت دینی و سیاسی امت است، حکم شرعی مترتب بر این اعمال خصمانه چیست و وظیفه آحاد مسلمانان جهان، اعم از مردم و دولتها، در قبال چنین پدیدهای که کیان اسلام را هدف گرفته، چگونه تعریف میشود؟»
پاسخ معظمله:
«هر شخص، گروه یا رژیمی که به هر نحو و با هر انگیزهای، به تهدید، توهین، یا هرگونه تعرضی نسبت به جایگاه والای مرجعیت و رهبری جامعه اسلامی مبادرت ورزد، مشمول حکم قطعی “محارب” است. هرگونه همکاری، پشتیبانی، یا مماشات با چنین عناصر و جریانی، برای عموم مسلمانان و تمامی دولتهای اسلامی، شرعاً حرام مؤکد میباشد. بر همگان واجب شرعی است که دشمنان اسلام و حامیان تهدیدکنندگان مرجعیت را از اقدامات خصمانهشان قاطعانه پشیمان سازند و در این مسیر، اگر دچار مشقت، سختی یا خسارتی شوند، از پاداش عظیم “مجاهد فی سبیلالله” بهرهمند خواهند شد، إنشاءالله.»
تحلیل فقهی و راهبردی فتوا
۱. جایگاه تهدید رهبران شیعه در فقه سیاسی و محاربه:
طبق مبانی عمیق فقه سیاسی شیعه، صیانت همهجانبه از جایگاه مرجعیت و رهبری، به مثابه رکن رکین انسجام ملی و امنیت عمومی امت اسلامی محسوب میگردد. در این چارچوب، هرگونه تعرض و تهدید نسبت به مقام شامخ رهبری و مرجعیت، مصداق بارز محاربه با دین، کیان جامعه اسلامی و وحدت امت اسلامی شمرده میشود. این موضوع نه تنها ریشه در متون صریح دینی و سنت مستحکم فقهی دارد، بلکه تأکید میکند که تهدید جایگاه مرجعیت، یک اقدام صرفاً سیاسی نیست، بلکه حملهای به اساس دین و مبانی شریعت است.
۲. شمول حرمت و مسئولیت عام در مقابله با محاربان:
آیتالله مکارم شیرازی با استناد مستقیم به آیه شریفه «إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِینَ یُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ …» (مائده، ۳۳)، هر نوع تهدید علیه رهبران دینی را مصداق محاربه قلمداد نموده و هرگونه همکاری یا پشتیبانی مستقیم یا غیرمستقیم با عاملان این تهدیدات را، هم از سوی آحاد مردم و هم از جانب دولتهای اسلامی، به شدت حرام و مردود اعلام میکنند. این رویکرد، پیام قاطع و بازدارندهای را برای تمامی بازیگران بینالمللی، سازمانهای جهانی و رسانهها ارسال میکند که مرجعیت شیعه در برابر اینگونه تهدیدات، هیچگونه تساهلی را برنمیتابد.
۳. فعلیت تکلیف «پشیمان نمودن» دشمنان و اجر مجاهد:
فتوای صادره، مسلمانان را به کنشگری فعال، هوشمندانه و مقابله همهجانبه با عوامل تهدید فرا میخواند. این مقابله شامل تمامی سطوح دیپلماتیک، رسانهای، فرهنگی، اقتصادی، و در صورت لزوم، نظامی (با رعایت ضوابط شرعی و عقلایی) میشود. تأکید ویژه بر «اجر مجاهد فی سبیلالله» در قبال تحمل سختیها، بُعد معنوی و قدسی این وظیفه را برجسته میسازد و به طور چشمگیری قدرت بسیج اجتماعی و مقاومت امت اسلامی را در مواجهه با چالشها تقویت مینماید.
۴. راهبرد مرجعیت شیعه در مصاف با تهدیدات خارجی:
در مواجهه با تهدیدات خارجی و فتنهانگیزیهای دشمنان، مرجعیت شیعه نه تنها رویکردی منفعلانه و محافظهکارانه اتخاذ نمیکند، بلکه با صلابت، هوشمندی و اتکا به پشتوانه عظیم مردمی و مبتنی بر اقتدار عمیق فقهی و مبانی شریعت، راهبردی فعال و بازدارنده را در پیش میگیرد. این رویکرد، قدرت بیبدیل مرجعیت را در بسیج اجتماعی و ایجاد جبهه واحد برای دفاع همهجانبه از کیان اسلام و امت در برابر قدرتهای معارض و نظام سلطه به وضوح یادآور میشود و برای آنان، هشداری جدی تلقی میگردد.
نظر شما