به گزارش خبرگزاری حوزه، ۲۵ محرم سالروز شهادت حضرت امام علی بن الحسین زین العابدین علیهالسلام است که به نقل مورخین به دستور ولید بن عبدالملک مسموم شده و به شهادت رسیدند.
مشهورترین سال شهادت را ۹۴ قمری نوشتند که آن را به مناسبت ارتحال فقهای بیشماری از اهل مدینه، سنة الفقهاء نامیدهاند.
مدفن ایشان در قبرستان بقیع کنار قبور مطهر امام حسن مجتبی علیهالسلام، امام محمدباقر علیهالسلام و امام جعفر صادق علیهالسلام قرار دارد.
هفت مصیبت جانسوز شام از زبان امام سجاد علیه السلام
در روایت آمده، از امام سجاد علیه السلام پرسیدند: سخت ترین مصائب شما در سفر کربلا کجا بود؟
در پاسخ سه بار فرمودند: الشّام، الشّام، الشّام! امان از شام !
طبق روایت دیگر امام سجاد علیه السلام به نعمان بن منذر مدائنی فرمود: در شام هفت مصیبت بر ما وارد آوردند که از آغاز اسیری تا آخر ، چنین مصیبتی بر ما وارد نشده بود:
۱. ستمگران در شام اطراف ما را به شمشیرهای برهنه و استوار کردن نیزهها احاطه کردند و بر ما حمله مینمودند و در میان جمعیت بسیار نگه داشتند و ساز و طبل میزدند .
۲. سرهای شهداء را در میان هودجهای زنهای ما قرار دادند. سر پدرم و سر عمویم عباس(ع) را در برابر چشم عمههایم زینب و ام کلثوم(ع) نگهداشتند و سر برادرم علی اکبر و پسر عمویم قاسم(ع) را در برابر چشمان خواهرانم سکینه(س) و فاطمه(س) میآوردند و با سرها بازی میکردند و گاهی سرها به زمین میافتاد و زیر سم سُتوران قرار میگرفت.
۳. زنهای شامی از بالای بامها، آب و آتش بر سر ما می ریختند، آتش به عمامهام افتاد و چون دستهایم را به گردنم بسته بودند نتوانستم آن را خاموش کنم. عمامهام سوخت و آتش به سرم رسید و سرم را نیز سوزاند.
۴. از طلوع خورشید تا نزدیک غروب در کوچه و بازار با ساز و آواز ما را در برابر تماشای مردم در کوچه و بازار گردش دادند و میگفتند: «ای مردم! بکُشید اینها را که در اسلام هیچ گونه احترامی ندارند؟!»
۵. ما را به یک ریسمان بستند و با این حال ما را در خانه یهود و نصاری عبور دادند و به آن ها میگفتند: اینها همان افرادی هستند که پدرانشان، پدران شما را (در خیبر و خندق و ...) کشتند و خانههای آنها را ویران کردند . امروز شما انتقام آنها را از اینها بگیرید.
۶. ما را به بازار برده فروشان بردند و خواستند ما را به جای غلام و کنیز بفروشند ولی خداوند این موضوع را برای آن ها مقدور نساخت.
۷. ما را در مکانی جای دادند که سقف نداشت و روزها از گرما و شبها از سرما، آرامش نداشتیم و از تشنگی و گرسنگی و خوف کشته شدن، همواره در وحشت و اضطراب به سر میبردیم.
آخرین لحظات عمر مبارک امام
درباره کیفیت گذران آخرین لحظات حیات طیبه حضرت امام سجاد علیهالسلام چند روایت وجود دارد:
۱- ابوحمزه ثمالی از حضرت ابیجعفر امام باقر علیهالسلام نقل میکند که فرمودند: چون هنگامه وفات حضرت امام علی بن حسین فرا رسید مرا به سینه خود چسبانید، و فرمود: ای پسر عزیزم!! تو را به چیزی وصیت میکنم که پدرم به هنگام وفاتش مرا بدان وصیت فرمود و از آن چیزهایی که پدرشان ایشان را بدان وصیت کرده بودند این بود که فرمود: ای پسرم از ظلم به کسی که علیه تو یاوری جز خداوند ندارد، بپرهیز و هرگز خود را به آن آلوده مساز.
۲- نقل شده است که چون موقع وفات حضرت علی بن حسین علیهالسلام فرا رسید بیهوش شد، سپس چشمان خود را گشود، سوره اذا وقعت الواقعة و انا فتحنا را قرائت کرد و بعد گفت: حمد خداوندی را که وعده خود به ما را راست گردانید و همه زمین (بهشت) را به ما میراث داد و ما از هر کجای بهشت که بخواهیم برای خود منزل اختیار میکنیم. پس چه خوب است اجر عاملین و کارکنندگان (اصل آیه: و قالوا الحمد لله الذی صدقنا وعده و اورثنا الارض نتبوء من الجنة حیث نشاء فنعم اجر العاملین) سپس در همان لحظه قبض روح شد و دیگر هیچ نفرمود.
حضرت امام زینالعابدین علیهالسلام که مظهر تام رحمت الهی نسبت به همه خلایق بودند، دایره محبت و عطوفتشان، حیوانات را نیز شامل میشد. حضرت شتری ماده داشتند که بر اساس بعضی از روایات بیست و دو مرتبه با آن به حج رفته بودند. اما در تمامی این مدت با وجود اینکه تازیانه مخصوصی را به رحل و محمل خود آویزان میکردند ولی حتی یک ضربه هم به او نزده بودند.در شب ارتحال، حضرت سفارش این شتر را نمودند که بعد از ایشان مورد رسیدگی قرار گیرد.
علامه مجلسی نقل نموده است که: پس از واقعه جانگداز ارتحال حضرت چیزی نگذشت که این شتر از چراگاه خود، یکسر به سوی قبر مطهر حضرت آمد در حالی که هرگز قبر را ندیده بود آنگاه خود را به روی قبر انداخت و گردن خود را بر آن میزد و چشمهایش از اشک سرازیر شده بود و مرتب ناله میکرد.خبر را به حضرت محمد بن علی، امام باقر علیهالسلام رساندند. حضرت آمده و به او گفتند: آرام باش، الان بلند شو، خدا تو را مبارک گرداند.بلند شد و به جای خود برگشت ولی پس از اندکی باز به قبر برگشت و کارهای قبل را تکرار کرد. این دفعه حضرت آمدند و به او آرام باش دادند و گفتند: برخیز ولی بلند نشد. و لذا فرمودند: او را رها کنید!! او وعده داده شده است. از از اینرو سه روز نگذشت که او از دنیا رفت.
ویژگیهای منحصربفرد امام سجاد علیه السلام
۱- همسر امام سجاد علیه السلام حضرت فاطمه خاتون مشهور به ام عبدالله دختر امام حسن مجتبی علیه السلام بودند و ایشان تنها بانویی هستند که هم دختر امام، هم همسر امام و هم مادر امام معصوم هستند.
۲. تنها امامی که در معرکه جنگ و عصر روز عاشورا به امامت رسیدند. نقل شده است که حضرت فرمود وقتی امامی به شهادت می رسد و امام بعدی به امامت منصوب می گردد حالتی خاص از خضوع و خشوع نسبت به خداوند متعال ایجاد می گردد که حاکی از عهده دار شدن امر امامت و ولایت الهی است.
۳. تنها امامی که ۳۵ سال در دوره امامت خود محزون و گریان بود و با ندبه و مرثیه،ضمن گرامیداشت شهادت حضرت سیدالشهدا و شهدای کربلا و ترویج فرهنگ ظلم ستیزی و عزاداری به حفظ و انتشار معارف الهی همت گماشت و روش مبارزه و تقیه را توامان به مردمان آموخت.
۴. عبادات خاص و زهد ویژه حضرت ایشان را به سید ساجدین، سجاد و زین العابدین معروف نمود. کلمه "ذوالثفنات" در لغت به معنای "صاحب پینهها" است. این لقب به امام سجاد (ع)، به دلیل کثرت سجدهها و پینه بستن پیشانی و مواضع سجدهاش در اثر عبادتهای طولانی داده شده است. بنابراین، ذوالثفنات به کسی اطلاق میشود که به دلیل سجدههای زیاد، بدنش پینه بسته باشد.
۵. صحیفه مبارکه سجادیه ایشان مجموعه ای از ادعیه نورانی که شامل معارف توحیدی و اخلاقی و عرفانی و...است.
۶.مواعظ و نصایح مستمر حضرت علی بن حسین (علیهالسلام) در طول حیات طیبه ایشان در تاریخ ثبت شده است. تا آنجا که بنابر نقل سعید بن مسیب حضرت هر هفته در روز جمعه در مسجد رسول الله (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) با یک خطبه بلند و نورانی مردم را موعظه کرده و به تقوی و زهد و خودسازی دعوت مینمودند.
۷. رساله حقوق امام سجاد (علیهالسلام) کتابی است که در آن حضرت به بیان حقوق و وظایف انسان در ابعاد مختلف زندگی پرداختهاند. این کتاب که یکی از مهمترین آثار اخلاقی و اجتماعی در اسلام به شمار میرود، به تفصیل به حقوق خداوند، اعضا و جوارح انسان، عبادات، والدین، همسر، فرزندان، همسایگان، دوستان، و دیگر اقشار جامعه اشاره دارد. رساله حقوق به عنوان یک راهنمای جامع برای اصلاح فرد و جامعه، مورد توجه بسیاری از علما و اندیشمندان اسلامی قرار گرفته و ترجمهها و شرحهای متعددی بر آن نوشته شده است.
۸. حرز به معنای دعایی است که انسان را از بلاها در امان نگه میدارد. در میان حرز ائمه اطهار (ع) دو حرز تحت عنوان حرز امام سجاد (ع) در منابع و کتابهای ادعیه وجود دارد. هر دوی این حرزها در کتاب شریف بحارالانوار علامه مجلسی آمده است.
نقش نگین انگشتری
امام سجاد علیهالسلام بر اساس یکی از سنن اسلامی انگشتر به دست مینمودند، و انگشتری ایشان دارای نقوش مختلفی بوده است که نوع آنها در روایات ذکر شده است.
از آن جمله از امام صادق (علیهالسلام) نقل شده است که نقش خاتم علی بن حسین (علیهالسلام) چنین بود: الحمد لله العلی العظیم. ازحضرت ابیالحسن الرضا علیهالسلام نقل شده است که نقش انگشتری حضرت سجاد (علیهالسلام) چنین بود: خزی و شقی قاتل الحسین بن علی صلواتاللهعلیه.خوار و بدبخت گردید کشنده امام حسین علیهالسلام.
همچنین حضرت امام صادق علیهالسلام از قول پدرشان نقل کردهاند که ایشان فرمودند: نقش خاتم پدرم چنین بود: العزة لله. از حضرت رضا علیهالسلام نقل شده که نقش خاتم حضرت علی بن حسین علیهالسلام نقش خاتم پدرشان بود بدینصورت که ان الله بالغ امره و در کتاب الفصول المهمه تالیف ابنصباغ مالکی آمده است: نقش خاتم حضرت امام زینالعابدین (علیهالسلام) این چنین بود: و ما توفیقی الا بالله.
اما آنچه در این ارتباط بسیار جالب است حدیثی است که محمد بن مسلم از امام صادق علیهالسلام نقل میکند که از حضرت راجع به انگشتر امام حسین بن علی علیهالسلام پرسیدم که به دست چه کسی افتاد؟ و عرض کردم من شنیدهام در هنگامی که همه چیز حضرت غارت شد، این انگشتر هم از انگشت ایشان ربوده شد.
امام صادق علیهالسلام فرمودند: آن چنان که میگویند صحیح نیست، هر آینه حضرت حسین علیهالسلام به فرزندش علی بن حسین علیهالسلام وصیت نمود و او را وصی خود قرار داد و انگشترش را در دست او قرار داد و امرش را به او تفویض کرد. همچنانکه رسول الله (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) نسبت به امیرالمؤمنین و امیرالمؤمنین نسبت به امام حسن علیهالسلام و امام حسن علیهالسلام نسبت به امام حسین علیهالسلام انجام داده بود و این انگشتر سپس به پدرم رسید بعد از پدرش، و از او به من رسید و آن هم اکنون نزد من است و من هر جمعه آن را به دست نموده و در آن نماز میخوانم.
محمد بن مسلم میگوید: روز جمعهای بر او وارد شدم در حالی که مشغول نماز بودم، پس چونکه از نماز فارغ شد دستش را به سوی من دراز نمود و من در انگشت مبارک او انگشتری دیدم که نقشش چنین بود: لا اله الا الله عدة للقاء الله یعنی: لا اله الا الله زاد و توشه لقاء الهی است پس فرمود: این انگشتر جدم حضرت ابیعبدالله حسین علیهالسلام است. با توجه به نقشهای انگشتری حضرت سجاد (علیهالسلام) معارف ناب و گرانقدری به دست میآید که بر اهلش پوشیده نیست.
مرحوم آیت الله کشمیری درباره خواص سوره نجم برای شفای بیمار را تاکید کرده و سفارش کرده اند:اگر بیماری دارید که مرض صعب العلاج دارد، هر روز سوره نجم را خوانده و به محضر مبارک حضرت امام سجاد علیه السلام هدیه کنید. البته لازم است که بر خواندن آن مداومت ورزید.
منابع:
بحارالانوار علامه مجلسی (ره)
اصول کافی محمد بن یعقوب کلینی (ره)
امالی شیخ صدوق (ره)
ویکی فقه
ویکی شیعه
پایگاه اطلاع رسانی حوزه
نظر شما