به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، نشست علمی «تحلیل حوزه سرآمد و پیشرو» با حضور حجج اسلام والمسلمین سید حسین میر معزی رئیس پژوهشکده مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت، ابوالقاسم مقیمی حاجی معاون آموزش حوزه های علمیه و مهدی عبداللهی مدیر اندیشکده حوزه های علمیه برگزار شد.
حجت الاسلام والمسلمین سید حسین میر معزی رئیس پژوهشکده مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت در این نشست اظهار کرد: پس از صدور پیام تاریخی، مهم و راهبردی مقام معظم رهبری به همایش یکصدمین سال باز تاسیس حوزه علمیه قم، بلافاصله در پژوهشکده مطالعات راهبردی جلساتی تشکیل شد و به تحلیل راهبردی محتوای آن پرداختیم.
در ابتدا یک تحلیل راهبردی از این پیام ارائه کردیم و در شورای معاونین مرکز مدیریت حوزه های علمیه ارائه شد و پس از آن اقداماتی در پژوهشکده مطالعات راهبردی انجام گرفت. استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: پیش از آنکه به توضیح این اقدامات بپردازم، لازم است در رابطه با ویژگیهای این پیام و نتایجی که به نوعی در رابطه با محتوای این پیام به آن رسیدیم، توضیحاتی را بیان کنم؛ اول این که این پیام مخاطبش خصوص مرکز مدیریت حوزه علمیه قم یا مرکز مدیریت حوزه های علمیه برادران نیست. گرچه درباره حوزه علمیه قم و به نوعی تحلیل یکصد سال باز تاسیس آن هست، ولی محتوای آن مربوط به تمام نهادهای حوزوی و حوزویان و از جمله و در رأس آنها مرکز مدیریت حوزه های علمیه در قم و کشور است. عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار کرد: بنابراین، این پیام باید هم در مراکز مدیریت حوزه های علمیه و هم برای همه نهادهای مرتبط با حوزه و روحانیت به عنوان یک سند بالادستی راهبردی تلقی شود و هم برای همه حوزویان هویت آفرین باشد. همه حوزویان، طلاب و اساتید می توانند بر اساس این پیام حرکت خودشان را تنظیم کنند و نقشه راه زندگی خودشان را در عرصه طلبگی بر اساس این پیام تعیین کنند، بنابراین مخاطب این پیام همه نهادهای حوزوی مراکز مدیریت حوزه در قسمت خواهران و برادران در مشهد و اصفهان و بلکه همه مراکز مدیریت حوزوی و نهادهای حوزوی در سراسر جهان , و همه طلاب و روحانیون هستند.
استاد حوزه علمیه قم افزود: دوم این است که دال مرکزی و حرف اصلی که در این پیام به آن پرداخته شده ماهیت حوزه علمیه هست. مقام معظم رهبری با یک تحلیل تاریخی اثبات فرمودند که هویت تاریخی حوزه عبارت است از یک نهاد علمی تربیتی برون گرا و دارای کارکرد های اجتماعی و سیاسی و تصریح کردند که حوزه تنها یک مرکز تدریس و تدریس نیست؛ بلکه یک مرکز علمی تربیتی است و هدف این مرکز تربیت انسانهایی است که دارای کارکردهای اجتماعی سیاسی باشند. این مرکز برای آن است که نیازهای جامعه و نظام و تمدن اسلامی را پاسخ دهد و تأمین کند.
نکته سوم این است که در این مرکز علمی تربیتی دارای کارکرد های اجتماعی سیاسی، محور اصلی محور علمی است و در محور علمی هم بخش اصلی بخش آموزش است. بنا براین تحول حوزه به سمت حوزه پیشرو و سرآمد باید از تحول نظام آموزشی و تربیتی حوزه شروع شود.
در حقیقت میتوان گفت نظام پیشران برای تحول حوزه در عرصه های مورد نظر مقام معظم رهبری، نظام آموزشی است و نظام تربیتی و تبلیغی و سایر نظامهای دیگر باید در چارچوب تحول نظام آموزشی تحول پیدا کنند.
نکته چهارم این است که در منظومه رشتههای علمی حوزه رشته اصلیو پیشران رشته فقه است. اگر این رشته فقه اون طور که مقام معظم رهبری توصیف کردند پیشرفت کند و پاسخگوی نیازهای جامعه باشد و به طراحی نظامات اجتماعی و تولید نوآوری های تمدنی بپردازد، سایر رشته های حوزه هم مثل فلسفه، کلام و سایر رشته ها هم به تبع فقه تحول پیدا می کنند.
نکته پنجم اینکه این پیام از سویی در امتداد منشور حوزه و روحانیت حضرت امام راحل امام خمینی کبیر است، بنابراین باید در امتداد و در راستای آن منشور تفسیر و درک شود و از سوی دیگر این پیام به نوعی مرتبط است با تمام صحبت هایی است که مقام معظم رهبری از سال شصت و هشت تاکنون در رابطه با حوزه و روحانیت داشتند. مطالبی که در این پیام آمده در حقیقت جمع بندی و صورت بندی جدید تمام صحبت هایی است که ایشان پیش از این داشتند، بنابراین برای فهم این پیام باید مطالب دیگر مقام معظم رهبری در این رابطه دیده شود.
استاد حوزه علمیه قم پس از این تحلیل محتوایی مختصر ادامه داد: پس از صدور این پیام، بلافاصله در شورای معاونین حوزههای علمیه جلسهای برگزار شد و در آن جلسه تکالیفی برای معاونت ها و بخش های مختلف تعیین شد، از جمله برای پژوهشکده مطالعات راهبردی چند تکلیف تعیین شد. یکی اینکه به پژوهشکده سپرده شده که برای این پیام با استفاده از سایر بیانات مقام معظم رهبری و همچنین منشور حوزه و روحانیت امام خمینی رحمت الله علیه شرح مفصلی تدوین شود. این کار را ما به صورت یک پروژه بسیار مهم و اساسی در دست داریم و در حال انجام آن هستیم، ولی چون این صحبت مقام معظم رهبری در رابطه با کل هویت حوزه هست و ابعاد مختلف حوزه های علمیه را شامل میشود، لازم است بیانات ایشان از سال ۶۸ تا کنون؛ یعنی تقریبا نزدیک سی و پنج سال که بسیار مفصل هم هست تحلیل مضمونی شود و بنابراین شرح این پیام به صورت کامل یه مقدار زمان براست در عین حال ما به این مسئله همت گماشتیم و شروع کردیم. ان شاالله امیدواریم که در عرض یک ماه آینده ویرایش اول این شرح را تحویل بدیم و ان شاالله از آن برای گفتمان سازی نسبت به این پیام استفاده شود.
رئیس پژوهشکده مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت در ادامه خاطر نشان کرد: کار دومی که به ما سپردند تدوین چشم انداز دوم حوزه های علمیه بر اساس این سند است. با توجه به اینکه چشم انداز اول حوزههای علمیه در سال هزار و چهارصد و چهار به پایان می رسد، باید چشم انداز دوم نوشته شود و این پیام به عنوان سند بالادستی چشم انداز دوم حوزه های علمیه تعیین شده و ما در حال تدوین چشم انداز بر اساس این پیام به ضمیمة بیانات دیگر مقام معظم رهبری و منشور حوزه روحانیت و رهنمودهای مراجع عظام هستیم که البته این هم یک مسیر کوتاه مدت نیست یعنی در دو ماه و سه ماه نمیشود این کار را انجام داد. مطالعاتش آغاز شده است. ابتدا نظریه تحول حوزه بر اساس این پیام باید تولید شود که تقریباً تولید شده و به اصطلاح قدم های آخر را در این رابطه برمی داریم. بر اساس نظریه تحول، وضعیت مطلوب و آرمانی حوزه تدوین خواهد شد و پس از انجام مطالعات محیط شناسی درونی و بیرونی با یک نگاه آینده پژوهانه، چشم انداز بیست ساله حوزه های علمیه تدوین خواهد شد. همان طور که می دانید چشم انداز کشور هم در سال هزار و چهارصد و چهار پایان رسیده و چشم انداز دوم کشور هم به صورت چشم انداز بیست ساله در حال تدوین است و ما هم باید هماهنگ با چشم انداز دوم کشور چشم انداز دوم حوزه های علمیه را ان شاالله تدوین کنیم.
استاد حوزه علمیه قم اضافه کرد: کار سومی که ما به عهده گرفتیم، بعضی اقداماتی است که نیاز به برنامه بلند مدت ندارد و در زمرة اقدامات عاجل و کوتاه مدت است. یکی از این اقدامات در رابطه با عناوین مقاطع و مدارک حوزوی بود. در این باره مطالعه ای از قبل در پژوهشکده انجام شده بود و نتیجه آن در دو جلسه شورای عالی با حضور معاونت محترم آموزش مورد بحث قرار گرفت و اعضای محترم شورای عالی نقطه نظراتی داشتند و قرار شد معاونت آموزش با همکاری پژوهشکده با اعمال این نظرات ویرایش دوم آن را برای شورای عالی ارسال کند. یکی دیگر از کارهای کوتاه مدت تقویت رابطه حوزه و روحانیت با جامعه است که مورد تأکید مقام معظم رهبری در این پیام بود. مطالعه راهبردی در باره آسیب شناسی این رابطه و راهبردها وسیاستهای اصلاح و تقویت آن پیش از این پیام در پژوهشکده آغاز شده بود و با این پیام این پروژه تسریع شده و در حال انجام است، ان شاالله امیدواریم که در یکی دو ماه آینده نتایج آن را بتوانیم برای تصمیم سازی و تصمیم گیری به شورای عالی ارائه بدیم. البته کارهای متعدد دیگری هم در حال انجام است که به دلیل ضیق وقت به همین مقدار بسنده میکنم.
حوزه علمیه قم؛ نهادی علمی تربیتی با کارکرد سیاسی اجتماعی و مأموریت نوین بر اساس پیام رهبری معظم
حجت الاسلام والمسلمین مقیمی حاجی در ادامه این نشست گفت: در رابطه با پیام مهم و تاریخی مقام معظم رهبری به حوزههای علمیه به مناسبت صدمین سالگرد باز تاسیس حوزه علمیه قم و نکوداشت مرحوم آیت الله العظمی حاج عبدالکریم حائری رحمه الله علیه به عنوان پیام حوزه پیشرو و سرآمد که در همایشی به همین مناسبت ارائه شد و خب به سمع و نظر همه علما اندیشمندان و حوزه های علمیه رسید،
نکته اول پیرو آن همایش بنا بر این گذاشته شد که دبیرخانه این همایش و ارائه عملکرد حوزه علمیه در عرصه دانشی و دیگر عرصههای عملکردی، برای تکمیل مجلدات در ارائه دستاوردهای حوزه علمیه قم استمرار پیدا کند.
دبیر علمی همایش صدمین سالگرد حوزه علمیه تصریح کرد: این مجموعه که تاکنون بیست و نه جلد آن فراهم آمده و چندین مجلد هم در حال تهیه است که به مرور منتشر میشود و در دسترس فرهیختگان ان شاالله قرار می گیرد، یک نگاه جامعی به عملکرد حوزه علمیه قم در سده اخیر در عرصه همه دانش های مختلف از تفسیر، فقه و اصول، فلسفه و کلام، حدیث و رجال، علوم تربیتی، اقتصاد و ادبیات سیاست، تاریخ ودیگر دانش هایی که در حوزه علمیه قم مسبوق به سابقه است، دارد.
وی ادامه داد: همچنین عملکرد حوزه در آموزش پژوهش تبلیغ، فضای مجازی و معرفی نهادهای حوزوی ودیگر عرصه ها منتشر شده و ادامه پیدا کند، لذا این دبیرخانه در سال جاری هم فعال هست و گروه ها مشغول تولید سایر مقالات و تکمیل مجلدات هستند و به مرور از مجلدات آتی رونمایی میشود و امیدوارم تا سالگرد این همایش بتوانیم این مجموعه رو تکمیل کرده و به بیش از ۳۵ مجلد ان شاالله و به لطف الهی برسانیم.
حجت الاسلام والمسلمین مقیمی حاجی ابراز کرد: همچنین خود مجموعه آثار آیت الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری ره هم مجلدات تکمیلی دارد که ان شاالله آنها هم تصحیح و تحقیق می شود و به سمع و نظر فرهیختگان و طالبان علم خواهد رسید.
معاون آموزش حوزه های علمیه در ادامه درباره پیام مهم و راهبردی مقام معظم رهبری و پیگیری آن در حوزه و مرکز مدیریت بیان داشتند: به تعبیر رهبری معظم حوزه علمیه یک نهادی علمی تربیتی با کارکرد سیاسی اجتماعی است. و ایشان حوزه را یک مرکز علمی با تخصص های معین، در کنار تربیت نیروهای مهذب و کارآمد و آن را خط مقدم جبهه تقابل با تهدیدهای دشمن در عرصه های مختلف و بلاغ مبین، مرکز تبیین و تولید اندیشه اسلام در باب طراحی نظامات اجتماعی و پاسخ فقهی به مسائل معاصر و همچنین مرکز و قله طراحی نوآوری های تمدنی و راه های تحققش بیان کردند.
ایشان در ادامه بیان کرد: خب طبیعی است که این افق و تعریف از حوزه در یک نگاه جامع، رسالت حوزه های علمیه را سنگین تر می کند و وظیفه حوزه علمیه را در راستای تحقق این هدف گسترده تر و تکالیف متعددی رو متوجه آن می نماید.
در همین راستا تکالیفی به معاونت های حوزه متوجه شده و مصوب شده که هر یک در عرصه وظایف خود، نسبت واحد خویش را با این پیام معین کنند و طرح های را در راستای تحقق آن پیشنهاد دهند که در سال جاری ان شاالله به مرور به تحقق برسند.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: از جمله این موارد در معاونت آموزش حوزه های علمیه توجه به یکی از نکات مهم پیام و آن : مرکز علمی بودن حوزه و توجه به دانش های مختلف و فقه و اقتضا'ات جدید است که مطالبی معظم له درباره نظام آموزشی، برنامه و متون آموزشی و توجه آن به نیازهای جدید و مدارکی که در حوزه های علمیه صادر می گردد، می باشد.
حجت الاسلام والمسلمین مقیمی حاجی عنوان کرد: در معاونت آموزش هم ابتدا جلسات متعدد گرفته شد و ابعاد مختلف این پیام که متوجه برنامه و نظام آموزشی و دیگر موارد مرتبط و لزوم بازنگری در برخی از رشته گرایش های تخصصی و سرفصل های آن، بود، فهرست شد و خدمت مدیر محترم حوزه های علمیه ارسال گردید.
معاون آموزش حوزههای علمیه خاطرنشان کرد: لازمه تحقق این موارد طراحی برنامه های آموزشی و به ویژه در رشته های تخصصی است.
البته درختواره رشته گرایش ها از قبل مصوب شده است که بیش از چهارصد رشته گرایش در حوزه علمیه طراحی شد و حدود صد رشته گرایش در حال اجراست.
استاد حوزه علمیه قم اذعان کرد: در بازتاب این پیام یک نیازمند مطالعه و بررسی مباحث مختلف آموزشی بود و کار در آن نقطه کلیدی که تهیه سیاست های تدوین برنامه جدید حوزه علمیه است، آغاز شد.
جلسات متعددی با چند حلقه مختلف اساتید و کارشناسان مختلف تا کنون برگزار شده است.
حجت الاسلام والمسلمین مقیمی حاجی گفت: برای طراحی سیاست ها و الزامات برنامه آموزشی حوزه علمیه تاکنون بیش از پانزده جلسه کارشناسی و هر جلسه با ساعات متمادی و طولانی در ستاد و همچنین با همکاری حوزه علمیه قم با مشارکت اساتید فرهیخته صاحب نام و دارای سابقه در رابطه با تحول نظام آموزشی و اقتضائات آن در مقاطع دوره عمومی، تخصصی اول، تخصصی دوم مطرح شد و به تصمیمات و پیشنهاداتی رسید.
وی ادامه داد: الان جلسات با اساتید و کارشناسان در راستای تهیه سیاست ها و چارچوب برنامه نسبت به دانش های مختلف در جریان است
همچنین درباره اقتضای این برنامه در هر سطح چه میزان از دانش های ادبیات، فقه، اصول، تفسیر، حدیث، اخلاق و کلام اینها بر اساس اهداف لازم است و چه پیشنهادی می شود ارائه داد و آنجا که الان به خروجی رسیده و در راستای تصویب خواهی سیاست ها است؛ که ابتدائا این بسته سیاستی باید خدمت مدیر محترم و سپس خدمت شورای محترم عالی حوزه های علمیه ارسال شود.
معاون آموزش حوزههای علمیه خاطرنشان ساخت: این بسته سیاستی مورد بررسی قرار بگیرد و با تعیین سیاست ها و چارچوب کلیه تغییر برنامه درسی ان شاالله گام بعدی آن که تدوین خود برنامه بر اساس سیاست های کلی هست آغاز خواهد شد و آن فرآیند هم تکمیل خواهد شد و ان شاالله که ما بتوانیم در این راستا دانش ها در حوزه های علمیه و رشته های آن و گام بعد در صدور مدارک مستقل برای تحصیل در مقاطع مختلف حوزه را در راستای ترویج مکتب اهل بیت و پاسخ گویی به نیازهای جامعه و تحقق بلاغ مبین ان شاالله تعریف و طراحی شده و به کارکردهای بیان شده از سوی مقام معطم رهبری پاسخ درست و درخور داده شود.
تحول حوزه نیازمند مشارکت و همکاری فضای کلی و عمومی حوزه با مدیریت حوزه علمیه
حجت الاسلام و المسلمین مهدی عبداللهی مدیر اندیشکده حوزههای علمیه نیز در نشست «حوزه سرآمد و پیشرو»، در تبیین پیام مقام معظم رهبری به همایش یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه روح کلی پیام تعظیم و تکریم حوزه علمیه متناسب با رسالت و مأموریت عظیم حوزه علمیه بود، اظهارداشت: مقام معظم رهبری در این پیام سابقه پر افتخار حوزه علمیه، دستاوردها و نقاط قوت امروز آن را برشمردند و مسیر ارتقا و تعالی حوزه را نیز ترسیم نمودند. برای حوزه و حوزویان قضاوت مقام معظم رهبری درباره وضعیت امروز حوزه و ترسیم آینده آن مهم بود.
وی با اشاره به برخی اوصافی که مقام معظم رهبری در متن پیام در ارتباط با حوزه های علمیه ذکر کردند گفت: اوصافی نظیر «حوزه بزرگ و کارآمد، حوزه زنده و بالنده، مجموعه ای زنده و پویا، قله علمی و تحقیق و تبلیغی تشیع در سراسر جهان، حضور فعال در همه میدان ها، اثرگذاری در سطح جهانی، پیشرفت هایی در عرصه علوم عقلانی و وحیانی » در توصیف کارآمدی حوزه و سرمایه های عظیم حوزه نشانه بالندگی و پویایی حوزه علمیه و رضایت نسبی نسبت به وضع موجود حوزه های علمیه است.
مدیر اندیشکده حوزه های علمیه ادامه داد: عبارت «با این حال این انتظار منطقی که حوزه علمیه قم که حوزه ای پیشرو و سرآمد باشد، فاصله ای قابل توجه به وضعیت کنونی دارد» مقام معظم رهبری در متن پیام، نشان می دهد که انتظار ایشان فراتر از وضعیت موجود است و نیاز است که حوزویان با سرعت و اهتمام جمعی به جبران این فاصله بپردازند.
وی بسیاری از مطالب پیام را ناظر به مطالبات و منویات قبلی مقام معظم رهبری دانست و افزود: اما آنچه در این پیام برجسته است، بعد کارآمدی سیاسی-اجتماعی در مقیاس تمدنی است و ایشان حوزه علمیه را متناسب با رشد تاریخی و بلوغ جریان شیعه در این مقطع کنونی تاریخی و برهه حساس جهانی رصد کرده اند و انتظارات ایشان متناسب با این مقطع رشد و تکامل جریان رشد شیعه است.
حجت الاسلام و المسلمین عبداللهی در تبیین وجه برجسته بیانیه افزود: شاید ۵۰ سال قبل یا کمتر، مهمترین رسالت حوزه، پشتیبانی جامعه و نظام اسلامی در مقیاس استقرار حاکمیت و نظام سیاسی اسلام بود و اکنون حوزه های علمیه عهده دار پشتیبانی از نظام و جامعه در مقیاس تمدنی است به نوعی که قدرت همآوردی با تمدن منحط غربی داشته باشد. حوزه های علمیه در مواجهه فعال و نه صرفا منفعلانه با تحولات تمدن غربی در همه عرصه های زندگی فردی و اجتماعی باید پیشرو باشند و این بیانیه از این جهت برجستهتر از گذشته است.
مدیر اندیشکده حوزه های علمیه در تبیین اقدامات مدیران حوزه علمیه در ارتباط با بیانیه مقام معظم رهبری گفت: همه معاونت ها و مراکز وابسته موظف به تشکیل کارگروهها و هیاتهای اندیشهورز شدند؛ جلساتی با هدف تبیین بیانیه و تطبیق آن با وضعیت موجود هر بخش، تعیین نیازمندیها و الزامات اجرایی آن تشکیل شد؛ طرح های تحولی متعددی تجمیع شد؛ هیاتهای اندیشهورز استانی را فعال کرده و دستورالعملها و آییننامههایی را برای آن تنظیم کردیم. یکی از تصمیمات اساسی نسبت به این بیانیه، فعالسازی اندیشکده حوزه پیشرو و سرآمد است.
وی در تبیین هدف اندیشکده حوزه پیشرو و سرآمد اظهارداشت: اهداف این اندیشکده عبارت است از: ارتقا اگاهی ها و درک صحیح و جامع از پیام مقام معظم رهبری و مطالبات ایشان و نظام اندیشهای که بیانات ایشان را پشتیبانی میکند؛ فرهنگسازی و گفتمانسازی این پیام و مطالبات رهبری در سطح حوزهها؛ ایجاد یک حرکت و جریان عمومی در حوزهها و استفاده از ظرفیتهای فکری حوزویان، صاحبان نظر و اندیشه و مجموعههای فعال در قالب یک شبکه هماهنگ و منسجم و در جهت یاری مدیران حوزه در تحقق پیام رهبری.
حجت الاسلام و المسلمین عبداللهی تحقق تحول را نیازمند شکلگیری ارادهها و پیوند خوردن آنها عنوان کرد و ادامه داد: در حوزه شاید کمتر بشود با کار فردی و خرد، یک جریان اثرگذار و پایداری را ایجاد کرد و لازم است اهتمام جمعی و تجمیع ارادهها هم در بدنه حوزه و هم در سطح مدیران حوزه صورت گیرد؛ برای تحول نیازمند شناسایی سرمایههای برجسته و عظیم خود در حوزه هستیم تا با همت و همراهی آنها یک حرکت جمعی اثرگذار و ماندگاری در بدنه حوزه رقم بخورد.
وی تحول حوزه را نیازمند مشارکت و همکاری فضای کلی و عمومی حوزه با مدیریت حوزه علمیه دانست و گفت: بدنه حوزه بدون همراهی مدیریت حوزه نمیتواند تحولی را رقم بزند و مدیریت حوزه نیز بدون همراهی بدنه حوزه و مشارکت طلاب و فضلا و اساتید نمیتواند قدم جدی بردارد و این امر نیازمند ساماندهی و تشکیل شبکهای با حضور فضلا و علما در مرتبه اول، اساتید راهبر -که نگاه تحولی و امتداد و اعتبار اجتماعی در بدنه طلاب دارند- در مرتبه دوم، کنشگران -اعم از مجموعهها، گروههای طلبگی و نهاد و موسسات طلبگی و مردمی که در عرصه نظری و عملی حوزه و تحول حوزه فعال هستند- در مرتبه سوم است. ان شاء الله بتوانیم ضمن تبیین درست این بیانیه در سطح حوزهها و گفتمانسازی و فرهنگسازی آن، در صحنه عمل و میدان نیز حرکت های خوبی را با پشتیبانی مدیریت حوزه رقم بزنیم.
مدیر اندیشکده حوزههای علمیه نقش اندیشکده را در موقف تعامل دو سویهی مدیران حوزه و اندیشهورزان و صاحبنظران حوزوی دانست و گفت: تلاش بر متصل کردن صحنه «تصمیمسازی» اندیشهورزان با صحنه «تصمیمگیری» مدیران است و امید است این تعامل دوسویه باعث رشد تصمیمات و تدابیر صحیح برای رقم زدن تحول باشد. طلاب ، فضلا، اساتید و صاحبان نظر و اندیشه میتوانند از طریق پیشخوان و سامانههای ارتباطی دیگر با اندیشکده در ارتباط و تعامل باشند و اندیشکده از همکاری و همفکری همه صاحبان ایده و طرح استقبال مینماید.
انتهای پیام
۳۱۳/۱۷
نظر شما