به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، آیتالله محمدمهدی شبزندهدار، دبیر شورای عالی حوزههای علمیه، امروز پنجشنبه ۹ مردادماه، در سومین پیشنشست نکوداشت بیستمین سالگرد ارتحال آیتالله میرزا حسنعلی مروارید که با موضوع «روش و رویکرد فقهی و اصولی آیتالله مروارید»مدرسه عالی فقاهت «عالم آل محمد» در حرم رضوی برگزار شد، به تبیین ابعاد علمی، معنوی و مردمی این فقیه برجسته پرداخت.
آیتالله مروارید؛ تربیتشده مکتب امیرالمؤمنین علی(ع)
آیتالله شبزندهدار با اشاره به جایگاه رفیع تربیت در مکتب اهلبیت(ع) اظهار داشت: تربیت در آستان امیرالمؤمنین(ع) یکی از عوامل کلیدی در شکلگیری شخصیتهایی همچون آیتالله مروارید است. ایشان با بهرهگیری از تقوای الهی، بصیرت اجتماعی و عمق علمی، نمونهای کامل از عالمان ربانی بود که هم در درس و بحث پیشرو بود و هم در تهذیب و سلوک.
وی با بیان اینکه علمای ربانی همواره از ترس خدا الهام میگیرند و علم را با بندگی همراه میکنند، افزود: آنچه شخصیتهایی مانند آیتالله مروارید را ماندگار میسازد، علم صرف نیست، بلکه تقوایی است که همراه با دانش در وجود آنها نهادینه شده است. اینگونه علم، نافع، هدایتگر و حافظ جامعه دینی است.
دبیر شورای عالی حوزههای علمیه به ذکر خاطرهای از دوران نوجوانی پرداخت و گفت: به یاد دارم در سنین نوجوانی، شبی همراه آیتالله العظمی میلانی(ره) در مسیر شرکت در مجلس درسی بودیم. از شوق دیدار یکی از بزرگان، بیاختیار با ادب و اشتیاق در کنار ایشان نشستم. چنین خاطراتی، ریشههای علاقهمندی من به علم دین را شکل داد.
وی افزود: از همان دوران کودکی و نوجوانی، حدیث شریف «العلماء ورثة الأنبیاء» در ذهن من حک شده بود. مادرم این حدیث را با دقت و علاقه بر جلد یکی از کتابهای حدیثی نگاشته بود و این نشانهای از اهتمام خانوادهام به ترویج معارف دینی بود. همین فضا و توجه، باعث شد انس با حدیث، مقدمهای برای ورود به مسیر علمیام شود.
علمای بزرگ، مربی و الگو بودند
آیتالله شبزندهدار با اشاره به علمای بزرگ خراسان از جمله آیتالله مروارید، آیتالله قربانی و آیتالله اصفهانی گفت: این بزرگان، نهتنها در مباحث فقهی و اصولی تسلط و دقت داشتند، بلکه در زندگی فردی، سادهزیستی، تواضع، و ارتباط مردمی، سرآمد بودند. رفتار آنان برای مردم آموزنده و چهرهشان آئینه صدق و اخلاص بود.
وی با اشاره به یکی از خاطرات معنویاش از سفر به کربلا تصریح کرد: روزی پس از نماز صبح در حرم حضرت اباعبدالله الحسین(ع) با عالمی برخورد کردم که در سکوتی متواضعانه، دعای سحرگاهی میخواند. این عالم، کسی نبود جز آیتالله مروارید. آن صحنه، برای من تصویری ماندگار از یک عالم عامل و عارف بود.
جامعه اسلامی نیازمند عالم با تقوا و بینش است
دبیر شورای عالی حوزههای علمیه با تأکید بر نیاز امروز جامعه به علمای عامل گفت: جامعه نیازمند افرادی است که هم علم دینی داشته باشند، هم بینش اجتماعی، هم معنویت، و هم زهد. علم بدون تهذیب، آفت دارد، اما علم همراه با تقوا، نجاتبخش است. آیتالله مروارید مصداق چنین عالمی بود.
محاسبه الهی؛ ضرورت عالم دین در مدیریت عمر
آیتالله شبزندهدار با تأکید بر ضرورت محاسبه در زندگی طلاب و علما خاطرنشان کرد: عالمی که عمر خود را در مسیر بندگی خدا صرف میکند، باید دائم خود را در محاسبه قرار دهد؛ بداند که سرمایه عمر را کجا مصرف میکند. ما باید در زندگی طلبگیمان دائم این سؤال را تکرار کنیم: «آیا عمرم را آنگونه که باید، خرج کردم؟»
وی در ادامه اظهار داشت: بسیاری از بزرگان اصول، ابتدا در تهذیب نفس تلاش کردهاند و سپس در علم اصول به تبحر رسیدهاند. تهذیب اخلاقی، شرط رشد علمی است. شاگردی در محضر استادان اصولی همچون آیتالله مروارید، تنها با تهذیب اخلاقی ممکن و مؤثر خواهد بود.
دبیر شورای عالی حوزههای علمیه با اشاره به اهمیت شناخت سبک زندگی علما، اظهار داشت: نسل جدید حوزه، باید سبک زیست عالمان سلف را بشناسد، از سلوک آنان درس بگیرد و خود را با آن الگوها تطبیق دهد. علمای ربانی همچون آیتالله مروارید، تنها یک استاد اصول یا فقه نبودند؛ بلکه الگوی زهد، معنویت، جهاد، مردمداری و خدمت به اسلام و انقلاب بودند.
آیتالله شبزندهدار،با اشاره به برخی ویژگیهای عرفانی و معنوی مرحوم آیت الله مروارید ، به تبیین جلوههایی از سلوک الهی ایشان پرداخت و با بیان اینکه برخی اولیای الهی تنها با نگاه و حضور خود، پیام عبودیت و خضوع را منتقل میکنند، اظهار داشت: چهرههایی چون مرحوم آیتالله مروارید، از آن دست بزرگانی بودند که وقتی به ایشان نگاه میکردی، نیازی به سخن نبود؛ نورانیت، خشوع و خشیت الهی از سیمای ایشان هویدا بود. در محضر چنین افرادی، انسان بدون اینکه کلامی بشنود، در برابر خدا خاضع میشد.
وی با یادآوری حال و هوای معنوی حضرت امام خمینی(ره) افزود: در چهره امام نیز همین ویژگی را میدیدیم. آن حالت خاص، ترکیبی از وقار، طمأنینه، خضوع و اتصال به ملکوت بود. مرحوم آیتالله مروارید نیز در سیره و سیمای خود، چنین حالتی داشت و این خود نشانه صفای باطن و بندگی خالصانه است.
دبیر شورای عالی حوزههای علمیه با اشاره به توفیق همراهی با آیتالله مروارید اظهار داشت: در جلسات و محافل علمی، گاهی جملهای کوتاه از ایشان چنان عمق و معنایی داشت که تا پایان جلسه در ذهن میماند. ایشان نهتنها فقیه و اصولی بودند، بلکه نفس ایشان اهل شهود، تأمل و سلوک الهی بود. گاه جملهای میفرمودند که گویی از عمق ارتباط معنوی با حضرت حق نشأت گرفته بود.
آیتالله شبزندهدار تصریح کرد: یکی از ویژگیهای برجسته مرحوم آیتالله مروارید، فروتنی علمی و ادب در نقل و نقد آرا بود. حتی زمانی که در مسألهای نظر مخالف داشت، با کمال ادب و فروتنی وارد بحث میشد. ایشان بهگونهای بحث میکرد که انسان متأثر از روح ادب، تواضع و دقت علمیاش میشد.
وی با یادآوری خاطرهای از حضور در تهران در ایام بیماری ایشان گفت: یکی از دوستان، که از شاگردان مرحوم آیتالله مروارید بود، مرا مطلع کرد که ایشان بستری هستند. با اشتیاق به عیادت رفتم. هر بار که به حضور ایشان میرسیدم، نوعی حس لطیف معنوی در فضا حاکم بود؛ گویی انسان در محضر عارفی روشنضمیر قرار دارد. آن حالتها، شبیه لحظاتی بود که انسان در آستان حضرت ولیعصر(عج) نجوا میکند.
آیتالله شبزندهدار ادامه داد: برخی دوستان و شاگردان ایشان نقل میکردند که آیتالله مروارید در ایامی از زندگیشان، حالاتی معنوی خاصی داشتند که گمان میرفت به نوعی ارتباط قلبی با حضرت ولیعصر(عج) نیز برخوردار بودند. این حالات، نه از ادعا بلکه از نشانههایی چون بغض، گریه، دعا و خضوع دائمی نسبت به یاد حضرت حجت(عج) قابل درک بود.
شخصیتهایی مانند آیتالله مروارید، نیاز امروز حوزهاند
دبیر شورای عالی حوزههای علمیه افزود: ما امروز در حوزههای علمیه بیش از هر زمان دیگر نیازمند چهرههایی هستیم که هم در علم اصول و فقه ریشه داشته باشند، هم در اخلاق و سلوک معنوی عمق یابند. آیتالله مروارید مصداقی از این جمع میان علم و تقوا بود. اگر از او سخنی نقل میشود، باید دانست که پشتوانه آن سخن، دههها تهذیب نفس و مراقبه بود.
وی خاطرنشان کرد: یکی از خصیصههای برجسته مرحوم آیتالله مروارید، امانتداری در نقل مطالب علمی و فقهی بود. نقلهایی که از استادان بزرگ داشتند، بسیار دقیق و مستند بود و هیچگاه از دقت علمی غفلت نمیکردند. اینگونه رفتارها برای ما و طلاب جوان، باید بهعنوان یک سبک علمی ـ اخلاقی در تحقیق و تدریس الگو قرار گیرد.
آیتالله شبزندهدار در پایان با تجلیل از جایگاه معنوی آن فقیه پارسا گفت: زندگی، سلوک و آثار مرحوم آیتالله مروارید، همچون سندی زنده برای آیندگان باقی خواهد ماند. باید بکوشیم این شخصیتهای بزرگ را تنها در قالب خاطره نگاه نکنیم، بلکه سیره علمی، اخلاقی، اجتماعی و معنوی آنان را با دقت شناسایی کرده و در تربیت نسلی عالم، متعهد و الهی از آن بهره ببریم.
نظر شما