یکشنبه ۱۹ مرداد ۱۴۰۴ - ۱۵:۰۰
حق وتو؛ مانعی بزرگ بر سر راه صلح و امنیت جهانی

حوزه/ شورای امنیت سازمان ملل با وجود حق وتوی آمریکا و برخی کشورهای قدرتمند، در جلوگیری از تجاوزات بین‌المللی ناکام مانده و عدالت جهانی را زیر سوال برده است. فعالان حقوق بشر و نخبگان جهان خواستار حذف حق وتو، تشکیل پول واحد جهانی و ایجاد سازمان ملل عدالت‌محور برای پایان دادن به تبعیض‌ها و تضمین صلح پایدار شدند.

به گزارش خبرگزاری حوزه، حسن طیب، دانشجوی دکتری و پژوهشگر در مطلبی با موضوع سازمان ملل متحد و حق وتو نوشت:

روزگاری بعد از جنگ جهانی دوم، تعدادی از کشورهای پیروز این جنگ به سرکردگی آمریکا به بهانه تامین صلح و امنیت جهانی گرد یکدیگر آمدند و با تنظیم منشور ملل متحد، سایر کشورها را نیز دعوت به عضویت در این سازمان نمودند و در آن برهه زمانی، در نتیجه جنگ جهانی دوم، دولتها و ملتها به واسطه وجود برخی امتیازات این منشور، راهی جز انتخاب این منشور تبعیض آمیز (از حیث وجود امتیاز حق وتو برای فاتحان جنگ جهانی دوم) نداشتند.

در مقدمه این منشور بیان می‌دارد: ما مردم ملل متحد به منظور محفوظ داشتن نسل‌های آینده از بلای جنگ ... و تامین حقوق اساسی بشر ... مصمم شدیم برای تحقق این مقاصد تشریک مساعی نماییم.

همچنین در ماده ۱ این منشور مقاصد و اهداف سازمان ملل را حفظ صلح و امنیت بین‌المللی، توسعه روابط دوستانه و حصول همکاری بین‌المللی ذکر می‌نماید. دولتهای جهان نیز که از وجود جنگهای جهانی که قربانیان اصلی آن غیرنظامیان بودن به امید تحقق اهداف عالیای که در مقدمه منشور ملل متحد ذکر شده بود، عضو سازمان ملل شدند.

این درحالی است که شناسایی حق وتو برای ۵ قدرت جهان به موجب منشور ملل متحد بر خلاف ذات منشور سازمان ملل یعنی همان رعایت اصل عدم تبعیض بین‌المللی به موجب بند ۳ ماده ۱ منشور است، در همین راستا، در طول زمان به واسطه وجود حق وتو برای چند کشور عضو دائم شورای امنیت، سایر کشورها نیز به نوعی به منظور بهره‌گیری از امتیاز حق وتو از طریق این چند کشور، تقسیم و پراکنده شدند و عملاً خلاف مساوات و عدم تبعیض ملتها رفتار گردید.

مضاف بر آن، وابستگی ملتها به دلار آمریکا، وابستگی کشورهای جهان به آمریکا را تشدید نمود و این نیز از تبعیض‌های اقتصادی خلاف منشور در سطح جهانی هست و حال آنکه باید تمام کشورهای جهان از پول واحدی زیرمجموعه و نظارت سازمان ملل یا نهادی بین‌الملل دیگری برخوردار باشند تا عدالت اقتصادی نیز برقرار گردد.

از طرفی به موجب ماده ۲۴ منشور ملل متحد تامین اولیه صلح و امنیت جهانی در راستای اهداف و مقاصد سازمان ملل در ماده یک منشور از وظایف ذاتی شورای امنیت محسوب میشود. شورای امنیت در عمل به این وظیفه، باید مصلحت تمام ملل را در نظر گیرد. این درحالی است که به دلیل داشتن حق وتوی برخی از اعضای آن، در بسیاری موارد توجه به اهداف سازمان ملل در راستای تحقق صلح و امنیت جهانی و توسعه روابط دوستانه و همکاری بینالمللی، قربانی خودخواهی، زیاده‌خواهی و سلطه‌جویی بر منابع و خاک کشورهای دیگر شده است و زمینه تجاوز بیشتر کشورهایی را فراهم آورده است که امریکا و برخی دیگر از ابرقدرتها در آن دخیل بودند. به این ترتیب ابزار قانونیای چون منشور از طرف برخی کشورهای سلطه جو، مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. با این توضیح که متجاوز و مسئول توقف تجاوز برای تامین صلح و امنیت بینالمللی مشترک است.

اگر چه طبق بند ۳ ماده ۲۴ منشور شورای امنیت صرفاً ملزم به ارائه گزارش سالانه به مجمع عمومی سازمان ملل گردیده است و همچنین مجمع عمومی نمیتواند در جایی که شورای امنیت عملیات اجرایی را اعمال میکند دخالت نماید اما میتواند توجه آن شورا را به هر موضوعی که تهدیدی برای صلح و امنیت بینالمللی است، جلب نماید و کوتاهی در انجام چنین وظیفه ای لکه تاری بر کارنامه مجمع عمومی خواهد بود.

به عنوان نمونه در غزه که بیرحمانه ترین جنایات بشری در ورق تاریخ ثبت شد شورای امنیت با وتوی امریکا نتوانست اقدام موثری برای توقف این جنایات اتخاذ کند. این امر مصداق بارز سوء استفاده از حق وتویی است که فلسفه وجودی آن خاتمه جنایات با هدف تامین صلح و امنیت بینالمللی است.

ایران نیز از تجاوز صدام با حمایت آمریکا و برخی دیگر کشورها در طول ۸ سال جنگ‌ تحمیلی و اخیراً نیز در پی تجاوزات رژیم خونخوار صهیونیستی با مشارکت آمریکای جنایتکار قانون شکن در سایه بی‌خاصیتی سازمان ملل و خیانت مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بی‌نصیب نبوده است. لذا با مرور تاریخ ۸۰ ساله سازمان ملل، نمونه‌های ناکامی شورای امنیت در انجام وظایف قانونی خود به دلیل همین حق وتو بسیار است.

نکته مهم این که با وجود شروط فصل هجده منشور سازمان ملل (مواد ۱۰۸ و ۱۰۹) هیچ‌گاه امکان بازنگری و اصلاح این منشور فراهم نمی‌گردد؛ مگر این‌که ملتها و دولتها قبل از هر جنگ ویرانگر دیگری که موجب شکست و انحلال این سازمان بین‌المللی (مانند جامعه ملل) شود با اصلاح این سازمان یا خروج خود از این سازمان ملل تبعیض‌آمیز و تشکیل سازمان ملل عدالت محور فاقد حق وتو و با داشتن پول واحد جهانی زیر مجموعه این سازمان اقدام نمایند؛ همچنین از آنجا که سه مولفه قدرت نظامی، اقتصاد و فرهنگ، از عوامل اصلی تامین امنیت کشورها می‌باشند، اما برخی کشورهای ذی نفوذ از جمله آمریکا بر خلاف مقاصد تاسیس سازمان ملل در بند ۱ منشور، با ایجاد تهدید نظامی و تحریم اقتصادی و تفرقه‌اندازی فرهنگ‌ها و مذاهب به دنبال سلطه و چپاول کشورها می‌باشند.

این گونه یاغی‌گری‌های یک‌جانبه در جهان نشانه افول سازمان مللی است که در جایگزینی جامعه ملل، قصد داشت، صلح و امنیت جهانی را به ارمغان بیاورد و لذا قبل از اینکه دیر شده و "سلاح‌های کشتار جمعی" جایگزین "خرد جمعی" گردد، می‌بایست چاره‌ای اساسی نموده و «بسیج جهانی» نه به «جهان هسته‌ای» شکل بگیرد.

پس، ای مردم و ملت‌های عزیز جهان، آزادی‌خواهان از سلطه مستکبرین، دولت‌های خیرخواه ملت‌ها:

وقت آن است که "اراده و وحدت" ملتها و دولتها برای اصلاح جهان و رفع تبعیض‌ها، بر استفاده از سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی غلبه یابد.

وقت آن رسیده که پول واحدی در جهان با بهره‌گیری یکسان ملتها شکل بگیرد.

وقت آن رسیده که امتیاز حق وتو شورای امنیت از منشور سازمان ملل حذف گردد.

وقت آن رسیده که "سازمان ملل آمریکایی_ اسرائیلی" به "سازمان ملل عدالت محور" تغییر موضع دهد و سازمان ملل عدالت محور شکل بگیرد.

آقایان رهبران کشورهای عربی و منطقه، وقت آن نرسیده که همدلی کرده و بیدار شویم؛ چرا که وعده‌های دروغین آمریکا و اسرائیل سرابی بیش نیست و قدرت ما در اتحاد ماست.

آیا وقت آن نرسیده که از سرنوشت سوریه، لیبی و... عبرت گرفته و بفهمیم که امروز جنگ کفر و نفاق علیه اسلام شدت گرفته است؟

آیا وقت آن نرسیده است که نیروهای مردمی و نظامی مسلمان منطقه، علیه اسرائیل جنایتکار غاصب بسیج شوند؟

برادران مسلمان، امروز روزی است که می‌بایست "ائتلاف امت اسلام" علیه اسرائیل غاصب و متجاوز شکل گرفته تا از تجاوز بیشتر به کشورهای اسلامی و منطقه پیشگیری گردد.

لذا دولتها، ملتها، نخبگان، دانشجویان و سیاستمداران حق‌طلب که نشانه انسانیت و دفاع از حقوق بشر در وجدانشان بیدار است باید در این راستا تلاش و کوشش مضاعف نمایند.

از جمله پیشنهادات به منظور تغییر شرایط اسف‌بار فعلی و جهت آگاه‌سازی دولتها و ملتها، پیشنهاد برگزاری نمایشگاهها، کنفرانس‌ها و نشست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در سرتاسر جهان، تحت عنوان: "از بی‌اعتباری سازمان ملل آمریکایی_ اسرائیلی تا سازمان ملل عدالت محور" می‌باشد که می‌تواند با اهداف ذیل دنبال گردد:

۱- حذف حق وتو؛ حق وتو یعنی تک‌خوری کشورهای ضعیف ممنوع

۲- شکل‌گیری پول واحد جهانی با سهیم شدن همه دولتها و ملتها در یک نهاد بین‌المللی

۳- پیش‌بینی ساز و کاری الزام‌آورتر در بند ۳ ماده ۲۴ منشور، جهت نظارت موثرتر مجمع عمومی بر شورای امنیت

۴- تشکیل شورای ادیان توحیدی و عقلا جهت نظارت حقوق بشری بر سازمان ملل

۵- جابجایی ادواری مقر سازمان ملل در همه قارهها به منظور پیشگیری از تداوم اعمال نفوذ ناروا

۶- شکل‌گیری یک ائتلاف عدالت‌خواه جهانی، علیه تجاوزات آمریکا و اسرائیل

۷- تشکیل "ائتلاف امت اسلام" علیه تجاوزات رژیم صهیونیستی

امروز کربلا فلسطین و غزه است و شایسته است که همه صاحبان وجدان و مسلمانان و ... به منظور جلوگیری از تجاوز و کشتار بیشتر در دفاع از مظلوم، به سوی غزه و قدس راهی شوند (امام خمینی ره به درستی فرمود که راه قدس از کربلا می‌گذرد).

و در پایان پیشنهاد می‌شود جهت آگاه‌سازی ملتها و دولتها، این بیانیه به زبان‌های مختلف ترجمه و منتشر و در مسیر پیاده‌روی اربعین و بر درب مساجد، کلیساها و ... نصب گردد تا دولتها و ملتها بدانند که در سایه این حق وتوی ناروا، چه جنایت‌ها، تجاوزها، کشتارها و چپاول‌ها که نشده است.

نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَ فَتْحٌ قَرِیبٌ

اخبار مرتبط

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha