فاطمه نعمتی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، عنوان کرد: در سالهای اخیر، سفر اربعین به یک رویداد مهم برای جامعه مذهبی و علاقهمندان به مذهب تبدیل شده است. بسیاری از کسانی که در سالهای اخیر به این سفر رفتهاند، سابقه مذهبی چندانی نداشتند.
تغییر معنای لذت و راحتی در پیادهروی اربعین
وی بیان کرد: سفر اربعین به دلیل ویژگیهای خاص خود، تأثیرات جدی بر سبک زندگی فردی و اجتماعی دارد. مثلاً افزایش صبوری یکی از اثرات حوزه فردی این سفر است؛ زیرا پیادهروی طولانی مدت در گرما، تحمل سختیها، تفاوت وضعیت خواب و تغذیه بین جامعه ایران و عراق و... که افراد تجربه میکنند باعث افزایش صبر و بردباری افراد میشود و از سوی دیگر در این مسیر راحتی و لذت نیز معنی خودش را تغییر میدهد.
پژوهشگر فرهنگ و تمدن اسلامی با اشاره به تواضع و فداکاری در این رویداد، بیان کرد: بسیاری از افراد شاید در زندگی عادی توجهی به اطرافیان نداشته باشند؛ اما در این مسیر یاد میگیرند که به دیگران توجه کنند.
وی تفاوت نگرش به مسئله زندگی را دیگر تاثیر این سفر بر زندگی فردی دانست و گفت: در دنیای امروز مسائل مادی بسیار مهم است و بسیاری از افراد همه هدف گذاریهای زندگی شان را بر اساس نیازهای مادی و روش به دست آوردن پول برنامه ریزی میکنند در حالی که در سبک زندگی اربعینی نگرشهای انسانی و اخلاقی به شدت تغییر میکند و افراد یاد میگیرند با روشهای دیگری هم میتوان زندگی کرد.
نعمتی با بیان اینکه مسئولیت پذیری اجتماعی از جمله تاثیرات این سفر در حوزه اجتماعی است، افزود: سفر اربعین باعث افزایش مسئولیتپذیری اجتماعی میشود؛ زیرا افراد یاد میگیرند که باید با همدیگر مسیر را پیش ببرند و هیچ کسی نمیتواند بر دیگری مقدم باشد.
وی ادامه داد: سبک زندگی اجتماعی بر روی رویکرد ما نسبت به جمع و در ادامه بر روی هویت ما اثر گذار است و به طور طبییعی تغییرات هویتی بر روی زندگی ما نیز اثر جدی میگذارد.
پیاده روی اربعین اولویتها را تغییر میدهد
فعال فرهنگی اضافه کرد: در زندگی روزمره به ویژه کسانی که شان اجتماعی بالایی دارند اغلب خودشان را در اولویت قرار میدهند اما در پیاده روی اربعین این قاعده تغییر میکند و افراد اولویتهای شان را بر اساس نیازهای دیگران تنظیم میکنند که این امر باعث افزایش حس همدلی و مهربانی میشود.
وی یادآور شد: اگرچه ممکن است تغییرات اولیه فقط در یک بازه زمانی مشخص رخ دهند، اما تجربه معنوی افراد از سفر اربعین میتواند تأثیرات ماندگاری بر زندگی آنها داشته باشد. بسیاری از افراد بعد از تجربه این سفر، به آن عادت میکنند و به دنبال تکرار آن هستند؛ زیرا آسودگی خیالی که افراد در اربعین تجربه میکنند در زندگی روزمره تجربه نمیکنند.
تغییر نگرش از عقلانیت ابزاری به عقلانیت معنوی
نعمتی گفت: این آرامش سبب میشود افراد بعد از یک بار تجربه، به دنبال تکرار آن باشند و این تکرار و استمرار سبب میشود که این تاثیرات در همه زندگی شان اثرگذار شود. این امر بیشتر در افرادی دیده میشود که زندگی شان بیشتر بر اساس عقلانیت بوده است اما با تاثیر زیارت و فضای معنوی از عقلانیت ابزاری به سمت عقلانیت معطوف به ارزشهای معنوی میروند. در این جا معیارهای مادی کم کم ارزش خودشان را از دست میدهند و افراد به سمت ارزشهایی میروند که انسان را ذیل اشرف مخلوقات ترجمه میکند.
وی تاکید کرد: در سفر اربعین یک مجموعه واحد هستیم که به سمت هدف معنوی حرکت می کنیم به همین خاطر باید بر اساس قواعد جمع حرکت کنیم. هر گونه قاعده و سبک زندگی جدا از سبک زندگی پیاده روی اربعین باشد باعث واکنش دیگران میشود.
رسانهها هنجارها و قواعد پیادهروی اربعین را تبیین کنند
پژوهشگر فرهنگ و تمدن اسلامی یادآور شد: رسانهها باید به قواعد و هنجارهای این سفر بپردازند و تبیین کنند که هر گونه هنجار شکنی و رفتاری که مغایر با قواعد معنوی این سفر است از طرفی به خدشه دار شدن تصویر جامعه ایرانی منجر میشود و سوی دیگر تجربه معنوی این سفر را کاهش میدهد.
وی بیان کرد: سفر اربعین یک فرصت منحصر به فرد برای بازنگری در زندگی مادی و معنوی ماست. بسیاری از ما در قاعده زندگی مادی گرفتار شدهایم و به دلایل مختلف از جمله تنیدگی ابعاد مادی و معنوی زندگی نمیتوانیم از این قاعده خارج شویم. این سفر میتواند به ما کمک کند تا حسهای جدیدی را تجربه کنیم و آنها را به نسلهای آینده منتقل کنیم.
نعمتی اظهار کرد: نقش والدین در این سبک زندگی و ارزشها بسیار مهم است. والدینی که با فرزندان خود در پیادهروی اربعین حضور پیدا میکنند، سرمایهای معنوی برای آینده فرزندانشان فراهم میکنند که در طول زندگی اثرات مثبت آن را تجربه میکنند. این تربیت در ذیل پیاده روی اربعین به کودکان وسعت دیدی از زندگی میدهد که ممکن است در آیندهشان تأثیرات جدی داشته باشد.
وی ادامه داد: سفر اربعین میتواند نگرش افراد نسبت به مسائل جهان اسلام، مانند ظلم و ستم در غزه و فلسطین، را تغییر دهد. وقتی افراد در این سفر شرکت میکنند، دیگر نمیتوانند نسبت به این نوع ظلمها بیتفاوت باشند و این موضوع برای آنها معنا پیدا میکند.
لزوم نظارت بر حضور بلاگرها در اربعین
فعال فرهنگی با بیان اینکه امروز مسأله بلاگری یک آسیب جدی در جامعه فرهنگی ایران است، افزود: اساس زندگی بلاگری کسب درآمد و پول است. وقتی جامعه به اربعین واکنش مثبت دارد برخی از این افراد از موقعیت سفر اربعین برای دیده شدن بیشتر استفاده میکنند. این موضوع میتواند باعث شود که ارزشهای معنوی تحت الشعاع قرار گیرد.
وی بیان کرد: برای مقابله با استفاده ابزاری بلاگرها از این عرصه دو راهحل کوتاه مدت وجود دارد که وضعیت را کمی بهبود بدهد یعنی اگر بلاگری از از این سفر استفاده میکند حداقل قواعد جامعه عراق را رعایت کند. اول، اینکه مردم باید نسبت به این سبک از حضور بلاگرها واکنش نشان دهند تا این افراد متوجه شوند که نمیتوانند از مسیر معنوی بهرهبرداری مادی کنند.
پژوهشگر فرهنگ و تمدن اسلامی گفت: دوم، نهادهای فرهنگی مانند سازمان تبلیغات اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید واکنش جدیتری نسبت به این موضوع داشته باشند و برگزاری جلسات حدود را رفتاری آنها را مشخص کنند با برخوردهای منطقی (برخوردهایی که قهری نیست) برای آنها تبیین کنند که جامعه ایران یک جامعه اهل هنجار است.
وی یادآور شد: اگر این روند در بلند مدت ادامه یابد، علاوه بر آسیبهای فرهنگی جدی، نیازمند برخوردهای متفاوتی خواهیم بود تا از ارزشهای معنوی جامعه حفاظت کنیم.
انتهای پیام
نظر شما