سرمایه اجتماعی، علاج مشکلات اجتماعی یا یک ضرورت فرهنگی؟

صدیقه سیدتاج الدینی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، عنوان کرد: سرمایه اجتماعی یا social capital از عناوین مهم جدید در علوم اجتماعی است. متفکران این علم از آن با عنوان «علاج تمام مشکلات» یاد می کنند.

وی با بیان اینکه برای اشاره به ارتباطات درون و مابین گروهی از مفهوم سرمایه اجتماعی استفاده می‌شود، افزود: سرمایه اجتماعی جایگاه مهمی در میزان توفیق و بهره وری جوامع دارد و با شاخص هایی مانند همدلی و همدردی، کمک به هم نوعان، حسن نیت و دوستی در اجتماع زیاد شده و برعکسِ معنای متداول سرمایه که با مصرف کاهش می یابد، با مصرف و تداول بیشتر آن در اجتماع، رشد و نمو پیدا می کند.

استاد حوزه علمیه خواهران بیان کرد: یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در ایجاد عواطفی که محقق سرمایه اجتماعی خواهند شد، حس تعلق افراد به جامعه‌ای است که در آن زندگی می‌کنند. این حس، تحت تأثیر میزان کارآمدی نظام حاکمیتی آن جامعه قرار دارد.

وی گفت: روایت‌گری از این منظر و در این جایگاه، یکی از ابزارها و بلکه بزرگ‌ترین ابزار بیان وجوه کارآمدی نظام جمهوری اسلامی و انباشت سرمایه اجتماعی است. با ترویج این روایتگری به عنوان یک معروف در جامعه توسط همگان و همچنین به عنوان یک وظیفه شرعی اولویت‌دار از جانب طلاب و روحانیان، می‌توان به رشد سرمایه اجتماعی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران کمک کرد. این امر با تربیت سربازان فرهنگی به تعداد افراد ملت و برای حفظ و اقتدار عزت ملی کارایی محقق می‌شود.

سیدتاج الدینی یادآور شد: این ابزار هم مانند دیگر ابزارهای مفید، ممکن است با قیودی آلوده شده و به جای نتیجه مثبت، نتایج زیان باری به دنبال داشته باشد. برای حفظ روایت گری صحیح اصولی را باید رعایت کرد.

وی بیان کرد: اشراف علمی کامل واقعی به موضوع مورد روایت و تلاش برای شناخت موضوع بدون تعصب و مبتنی بر داده های واقعی قابل ارجاع، بیان بلیغ و دوری از جدل، روحیه و پیش فرض روشن گری همراه با حسن نیت به دور از موضع گیری های سیاسی و حزبی و...، شناخت اولویت ها در روایت گری در عرصه های مختلف ( تبیین شبهات اعتقادی یا حکمی مبتلی به مغفول، تبیین شبهات معطوف به کارامدی نظام در عرصه های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی، علمی و فرهنگی) از جمله اصولی است که باید رعایت شود.

استاد حوزه علمیه خواهران اظهار کرد: در جامعه مدرن ایران امروز مانند دیگر جوامع، نقش تربیت غیر رسمی یعنی تربیتی که از سوی رسانه ها، الگوها، فضاهای محیطی پیرامونی حقیقی و مجازی در فرهنگ سازی و نهادینه شدن ارزش ها و هنجارهای اجتماعی صورت می گیرد بیش از تربیت رسمی یعنی آموزش و پرورش و وزارت علوم است و این روند نیز رو به افزایش است.

وی اضافه کرد: متولیان و بدنه خدمت گزاران فرهنگی با عنایت به این افزایش نقش و اثر گذاری باید به تعریف جایگاه هر کدام از این فضاهای غیررسمی تربیت و تبیین حدود و ثغور تاثیرگذاری آن ها توجه داشته باشند و با ابزارهای نظارتی، مدیریت جریان نهادینه سازی فرهنگ در این فضاها را به دست بگیرند.

سیدتاج الدینی گفت: در حال حاضر در رسانه های صوتی و تصویری تلویزیونی و اینترنتی و هم چنین فضاهای تعاملی مجازی، به دلیل نبود مدیریت جامع، هر کدام از دغدغه مندان با افکار متفاوت تنها از طریق اقبال عمومی مردم و بدون سنجش و معیار دیگری، در حال گسترش نفوذ خود در جامعه مخاطب هستند.

وی با اشاره به اینکه رسانه‌ها تنها با تبعیت از اولویت‌گذاری فرهنگی جامع می‌توانند نقش مثبت و مؤثری ایفا کنند، ادامه داد: این اولویت‌گذاری باید متاثر از ارکانی باشد که به موازین شرعی در حیطه‌های تصویر و صوت، روابط گفتاری و غیرگفتاری توجه دارد.

پژوهشگر حوزوی اضافه کرد: ارائه و تبیین دقیق و بدون تحریف حقایق و وقایع رخ داده، یکی از راه‌های اصلی ایجاد حس اعتماد در مردم است. همچنین، ایجاد نهادی برای تشخیص اولویت‌های تبیینی برای روایت صحیحی که به روایت دست اول، تبیین امور دینی و رفع شبهات دینی و اجتماعی بپردازد حائز اهمیت است.

وی با بیان اینکه تولید روایت‌های صحیح و جذاب از نظر سمعی و بصری، به پخش گسترده روایت‌ها در رسانه‌ها کمک می‌کند، گفت: ارائه معیارهای الگوی صحیح زیست مجازی، شامل ادبیات گفتاری و نگارش‌های متقن، می‌تواند به بهبود کیفیت ارتباطات کمک کند.

سیدتاج الدینی بیان کرد: رسانه‌ها باید به شیوع و پرتکرار شدن بازدید از افراد دارای زیست مجازی سالم به عنوان الگو و سلبریتی در جامعه بپردازند. همچنین، ترویج فرهنگ مواسات و دغدغه‌مندی در ارتباطات و گفتگوهای رسانه‌ای به جای فرهنگ جدل و تقابل، می‌تواند به ایجاد فضای مثبت کمک کند.

انتهای پیام