به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه»، آیتالله سید ابوالحسن میرَن حیدرآبادی در سال ۱۲۸۰ق/۱۸۶۳م در شهر حیدرآباد چشم به جهان گشود. پدر ایشان، مولانا سید نیازحسن نام داشت. وی شخصی بسیار باهوش، حاضر جواب و وارث عشق به تبلیغ و نشر معارف دینی از نیاکان خود بود. آموزشهای ابتدایی را در محیط خانواده فراگرفت و سپس صرف، نحو و منطق را نزد مولانا اکابر حسین زیدپوری آموخت. در سال ۱۸۸۲م برای ادامه تحصیل راهی لکهنو شد و از محضر دایی خود، مولانا سید محمد عباس بهره برد. پس از مدتی کوتاه، پدر ایشان را به حیدرآباد فراخواند و وی در آنجا نزد پدر و مولانا سید نثار حسین (حسامالاسلام) به فراگیری علوم عقلی و نقلی پرداخت.
پس از فراغت از تحصیل، در اداره ثبت حکومتی به عنوان معاون مشغول به کار شد. در سال ۱۳۰۹ق، پس از وفات پدر، کار را ترک کرد و برای تحصیل در مراتب عالیه علوم دینی عازم نجف اشرف گردید. وی ۱۴ سال در حوزه نجف به کسب دانش پرداخت و در درس خارج علمای بزرگی همچون آیتالله سید کاظم طباطبایی (صاحب عروةالوثقی)، آیتالله شیخ محمدحسن مامقانی و آیتالله شهرستانی شرکت نمود و از آنان اجازه دریافت سهم امام، زکات و دیگر امور شرعی گرفت.
به عنوان نمونه، آیتالله مامقانی در اجازهنامهای درباره ایشان چنین نوشت:
«ایشان (سید ابوالحسن) صاحب علم و فضیلت است و از سوی حاکم شرع، اجازه تصرف در سهم امام، زکات، اموال یتیمان و ترکه بیوارث را دارد و میتواند بر اساس صلاحدید خویش آنها را مصرف نماید. بر اهل علم لازم است که از دانش وی بهرهمند شوند و مردم نیز باید به او اقتدا کنند و برای حفظ جان او تدابیر امنیتی لازم را فراهم سازند.»
همچنین آیتالله شهرستانی در اجازهنامه خود مرقوم داشت:
«ایشان مدتها در نجف اشرف به تحصیل علوم و معارف اسلامی پرداخته و از علمای بزرگ شیعه در جهان به شمار میرود. اکنون که عزم بازگشت به وطن دارد، اینجانب او را به عنوان نائب خاص خود منصوب میکنم و به ایشان اجازه میدهم در تمام اموری که نیاز به اذن مجتهد جامعالشرایط دارد ـ مانند ولایت بر یتیمان، ترکه بدون وارث، اوقاف عامه بدون متولی ـ تصرف نماید و آنها را در امور لازم برای مستحقین صرف کند. خداوند در برابر این زحمات و تلاشها، اجر عظیم عطا فرماید و بر مؤمنان واجب است که وی را تکریم نمایند.»
علامه میرَن دوست بسیار نزدیک و همدرس آیتالله سید ابوالحسن اصفهانی بود و حتی از نظر چهره و سیمای ظاهری شباهت فراوانی به ایشان داشت. روزی گروهی از اعراب بادیهنشین او را با آیتالله اصفهانی اشتباه گرفته، دستش را بوسیدند و او با زحمت فراوان توانست آنان را قانع سازد که مجتهدی از سرزمین هند است نه آیتالله اصفهانی.
پس از بازگشت از نجف، به عنوان جانشین پدر، مرجع مؤمنان دکن گردید و مردم از وجودش بهرهمند میشدند. او تدریس علوم دینی را آغاز کرد و مسجدی را که پدرش ساخته بود و تخریب شده بود، بازسازی نمود و خود به عنوان امام جمعه و جماعت در آن به خدمت مشغول شد. هر روز پس از نماز مغرب و عشا به تدریس فقه میپرداخت و بعد از نماز جمعه جلسات موعظه و سخنرانی داشت. این برنامه تا پایان عمر ادامه داشت و هرگز ترک نشد. سخنان او بسیار دلنشین، مستدل و اثرگذار بود.
با وجود اشتغالات فراوان، به تألیف و تصنیف نیز پرداخت و آثار ارزشمندی از خود برجای گذاشت که از جمله آنهاست: مخزن الطهاره، قواعد المواریث، ورع الصالحین، کلمة طیبه، تقریب الشرع مع الاجازات و…
از شاگردان وی میتوان نام برد: سید عبدالله، حکیم محمدعلی فاضل، سید حسن کربلایی، آقا محسن، سید غیاثالدین شوشتری، سعادتعلی، دکتر شجاعتعلی بیگ، سید تقی حسن و… .
ایشان چهل بار به زیارت عتبات عالیات در عراق، هفت بار به حج و چهارده بار به زیارت حرم امام رضا(ع) مشرف شد.
خداوند به او پنج فرزند عطا کرد:
۱. سید سراجالحسن (مجتهد)
۲. سید یوسفحسین (معروف به علیآقا)
۳. سید جعفرحسین (معروف به جعفرآقا)
۴. سید ضیاءالحسن (معروف به ضیاءآقا، مجتهد)
۵. سید اصغر حسین.
سرانجام این خورشید علم و عمل و عالم ربانی، در شب سهشنبه ۱۳ جمادیالثانی ۱۳۴۰ق/۱۹۲۲م بر اثر بیماری دار فانی را وداع گفت. در لحظه احتضار، ذکر «یا علی ادرکنی» بر لبانش جاری بود. پس از تشییع و نماز، در قبرستان دایره میر مومن حیدرآباد به خاک سپرده شد.
ماخذ: نجومالهدایه، تحقیق و تألیف: مولانا سید غافر رضوی فلکؔ چولسی و مولانا سید رضی زیدی پهندیروی، ج۴، ص۲۶۳، دانشنامه اسلام، مرکز بینالمللی نورمیکروفیلم دهلی، ۲۰۲۲م.
نظر شما