به گزارش خبرگزاری حوزه، مجموعه مباحث مهدویت با عنوان «به سوی جامعه آرمانی»، با هدف نشر آموزهها و معارف مرتبط با امام زمان عجلاللهتعالیفرجهالشریف، تقدیم شما فرهیختگان گرامی میشود.
شادابی و پویایی بشر در طول دوران زندگی فردی و اجتماعی، مرهون نعمت «امید» و «انتظار» است. اگر انسان، به آینده امیدی نداشته باشد، زندگی برایش مفهوم چندانی نخواهد داشت. آنچه انسان را به زندگی امیدوار میکند و آن را جاذبه دار میسازد و نگرانیها و ناراحتیها را برای او آسان مینماید، انتظار و امید به آیندهای روشن و رشدآفرین است که در آن، به تمام نیازهای روحی و جسمی او به طور کامل پاسخ داده شود. آدمی در پرتو همین انتظار و امید، رنجها و گرفتاریها را تحمل میکند و به مسیر خود ادامه میدهد.
شیعه، با بهرهگیری از آموزههای اهلبیت علیهمالسلام، این امید و انتظار به آینده را چراغ راه خویش قرار داده است.
معنای لغوی و اصطلاحی «انتظار فرج»
«انتظار»، در لغت به معنای چشمداشت و چشم به راه بودن(۱) است؛ اما در اصطلاح، به معنای چشم به راه بودن برای ظهور واپسین ذخیره الهی و آمادشدن برای یاری او در برپایی حکومت عدل در سراسر گیتی است.
به بیان دیگر، «(انتظار) کیفیتی روحی است که باعث به وجود آمدن حالت آمادگی (انسانها) برای آنچه انتظار دارند میشود و ضد آن، یأس و ناامیدی است. هر چه انتظار بیشتر باشد و هر چه شعله آن فروزانتر و پرفروغتر باشد، تحرک و پویایی او و در نتیجه آمادگی نیز بیشتر خواهد بود».(۲)
«فَرَج» به معنای «گشایش» است. انتظار فرج، برخاسته از فطرت کمالجوی بشری است؛ اگر چه عوامل دیگری نیز میتواند منشأ انتظار باشد.
بر خلاف گمان برخی که اندیشه مهدویّت را ساخته شیعه میدانند، باورداشت مهدویّت، نه فقط به پیروان اهلبیت علیهمالسلام اختصاص ندارد، بلکه بخش مهمی از عقاید اسلامی و یکی از مسایل مهم و ریشهای در اصول اسلامی به شمار میآید که بین تمام گروهها و مذاهب اسلامی بر اساس بشارتهای قرآن مجید و آموزههای پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم، شکل گرفته است. روایتهای مربوط به حضرت مهدی عجلاللهتعالیفرجهالشریف _ همانگونه که در منابع شیعه آمده است _ در بسیاری از کتابهای معروف اهل سنّت نیز آمده است.
بنابراین، باور به پیروزی نهایی نیروی حق، استقرار کامل و همهجانبه ارزشهای انسانی به وسیله شخصیتی عالیقدر که در روایات اسلامی، از او به «مهدی» تعبیر شده است، برخاسته از وحی است؛ از این رو انتظار آن دوران، علاوه بر آن که در مجموعه باورهای تمام پیروان ادیان آسمانی به چشم میخورد، بین مسلمانان نیز از اهمیّت ویژهای برخوردار است.
جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه
در یک بررسی کوتاه، روایاتی که در آنها سخن از انتظار به میان آمده است، به دو دسته کلی تقسیم میشوند: «انتظار فرج به معنای عام» و «انتظار فرج به معنای خاص» ...
این بحث ادامه دارد...
برگرفته از کتاب «درسنامه مهدویت؛ نوشته خدامراد سلیمیان»، با اندکی تغییر
---------------------------------------------------------------------
۱. لغتنامه دهخدا، کلمه انتظار.
۲. مکیالالمکارم، ج ۲، ص ۲۳۵.
نظر شما