به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، محمد مولوی عضو هیئت علمی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره) شامگاه سهشنبه ۲۵ شهریور در یکی از پیشنشستهای همایش بینالمللی الهیات مقاومت با عنوان «مدرسه مقاومت در پرتوی اندیشه اسلامی» که بهصورت مجازی و با حضور جمعی ازاساتید دانشگاههای سراسر کشور برگزار شد، به تبیین ابعاد مختلف انسجام ملی از منظر آموزههای دینی و تجربههای تاریخی ایران پرداخت.
تعریف انسجام و جایگاه آن در جامعه اسلامی
مولوی درباره تبیین مفهوم انسجام گفت: انسجام به معنای پیوند و همبستگی میان اجزای جامعه است که همانند جریان روان آب، هماهنگی و یگانگی در میان اجزا ایجاد میکند.
وی افزود: این انسجام هنگامی معنا مییابد که افراد جامعه با وجود تنوع در نژاد، مذهب، جغرافیا و سلیقه، احساس یگانگی کنند و هویت مشترک ملی و دینی شکل گیرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره) با اشاره به دیدگاههای اندیشمندان علوم اجتماعی خاطرنشان کرد: برخی محققان انسجام را وابستگی متقابل اجزای جامعه تعریف کردند؛ بهگونهای که عناصر مختلف اجتماعی در هم آمیخته و بهصورت یک واحد ملی و فرهنگی عمل کنند.
مولوی اضافه کرد: این انسجام در سطح سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ظهور پیدا میکند و هر یک از این ابعاد برای قدرت و اقتدار ملی ضروری است.
دین، رکن اصلی هویت و انسجام ملی
عضو هیئت علمی دانشگاه امام خمینی(ره) با تاکید بر اینکه دین مهمترین عامل در انسجام ملی و شکلگیری هویت ایرانی ، اسلامی است، تصریح کرد: آموزههای قرآن و سیره اهلبیت(ع) همواره ملت ایران را در بزنگاههای تاریخی به سوی وحدت و همگرایی هدایت کرده است.
وی با اشاره به نمونههای تاریخی افزود: علمای بزرگی همچون میرزای شیرازی در نهضت تنباکو، شهید مدرس در مقابله با استبداد و دیگر بزرگان دینی در دوران معاصر، وطندوستی را در قالب دفاع از اسلام و مقابله با سلطه بیگانگان تفسیر کردند.
مولوی خاطر نشان کرد: وطندوستی ایرانیان هرگز در تقابل با دین قرار نگرفته و همواره در پیوند با مفاهیم دینی معنا یافته است.
انقلاب اسلامی؛ بستر انسجام ملی
وی ادامه داد: انقلاب اسلامی ایران نقطه عطفی در تاریخ انسجام ملی به شمار میرود؛ زیرا در بستر آن اقوام، مذاهب و اندیشههای گوناگون توانستند حول محور دین، رهبری و ارزشهای اسلامی گرد هم آیند.
عضو هیئت علمی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره) یادآورشد: انقلاب اسلامی در دهههای گذشته ظرفیتهای بیبدیلی برای تقویت انسجام اجتماعی، مذهبی و فرهنگی ایجاد کرده و به الگویی برای سایر جوامع اسلامی تبدیل شده است.
وی افزود: دفاع مقدس نیز عرصه دیگری بود که وطندوستی ایرانیان در پیوند با آموزههای دینی به اوج رسید؛ مفاهیمی مانند جهاد، شهادت و ایثار که ریشه در شریعت اسلامی دارند، به بخشی از ادبیات عمومی و فرهنگ اجتماعی ایران تبدیل شدند و توانستند همبستگی مثالزدنی میان مردم ایجاد کنند.
مولوی به نقش آیینهای مذهبی و ملی در تقویت هویت جمعی پرداخت و گفت: عزاداریهای محرم، مراسم اربعین، نمازهای جمعه و جماعت و همچنین جشنهای ملی و مذهبی همچون نوروز و چهارشنبهسوری، نه تنها گسستهای قومی و فرهنگی را کاهش دادهاند بلکه بهعنوان پیوندی میان اقوام و گروههای اجتماعی مختلف عمل کردهاند.
وی با استناد به تحقیقات جدید علمی خاطرنشان کرد: پژوهشهای بینالمللی نشان داده است که آیینهای مذهبی و ملی در ایران نقش پررنگی در ایجاد همبستگی اجتماعی دارند؛ برای نمونه، کتابی که در سال ۲۰۲۴ توسط محققان دانشگاه تبریز منتشر شد، تأکید میکند که عزاداریهای عاشورا و مراسم آیینی، مهمترین عامل تقویت همبستگی درونی در ایران بودهاند.
قرآن و روایات؛ محور همبستگی امت اسلامی
عضو هیئت علمی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)با تاکید بر اهمیت آموزههای قرآن و اهلبیت(ع) در ایجاد انسجام گفت: قرآن کریم مسلمانان را به اعتصام به حبلالله، پرهیز از تفرقه و حفظ وحدت فراخوانده است؛ اهلبیت(ع) نیز در سیره و روایات خود بر اصل برادری، برابری و همبستگی اجتماعی تاکید کردهاند.
وی افزود: ولایتپذیری، تبری از دشمنان، حضور در اجتماعات عبادی همچون نماز جماعت و جمعه، و پایبندی به ارزشهای دینی، همگی بهعنوان عوامل انسجام جامعه اسلامی مطرح شدهاند.
مولوی ادامه داد: بهویژه در کلام امام علی(ع) آمده است که تفرقه موجب ضعف جامعه و سلطه دشمن خواهد شد، در حالی که انسجام و اتحاد سبب اقتدار و عزت امت میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)تصریح کرد: در آموزههای قرآن، همه انسانها با هم برابرند و هیچ امتیاز و برتری بر اساس رنگ، نژاد یا زبان وجود ندارد. این نگاه توحیدی، پایهای برای همگرایی اجتماعی است.
وی اضافه کرد: آیات قرآن بر این حقیقت تأکید دارد که تنوع و اختلاف طبیعی در میان انسانها باید بستری برای شناخت و تکامل باشد، نه عاملی برای تفرقه و نزاع.
وحدت، عامل قدرت و اقتدار ملی
مولوی با بیان اینکه انسجام و وحدت شرط اقتدار ملی است، اظهار داشت: قرآن کریم هشدار میدهد که نزاع و اختلاف موجب سستی و از دست رفتن قدرت خواهد شد.
وی یادآورشد: انسجام ملی نه تنها راه نفوذ دشمنان را میبندد، بلکه موجب ترس دشمن از قدرت ملت میشود؛ در مقابل، تفرقه و اختلاف داخلی به معنای فراهم کردن زمینه سلطه دشمنان است.
عضو هیئت علمی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)با تاکید بر ضرورت اتحاد امت اسلامی ابراز امیدواری کرد: روزی فرا می رسد که تمامی کشورهای اسلامی با هم دست به دست هم داده و در برابر استعمار و استکبار جهانی ایستادگی کنند؛ این همبستگی میتواند مقدمهای برای تحقق مدینه فاضله و آمادگی برای ظهور حضرت ولیعصر(عج) باشد.
وی در پایان گفت: مباحث هویت ایرانی ، اسلامی و انسجام ملی باید همچنان در کانون توجه پژوهشهای علمی و گفتوگوهای دانشگاهی قرار گیرد تا جامعه اسلامی بتواند با قدرت بیشتری در برابر چالشهای پیشرو مقاومت کند.
نظر شما